27 december, 2011

197 - Antiquariaat in Weesp biedt nieuwe uitdaging

Een opvallende advertentie afgelopen zaterdag in de Volkskrant:
Ik heb altijd al gezegd dat ik, later als ik groot ben, ook een antiquariaat wil hebben. Ooit filosofeerde ik erover met collega's. Een eigen antiquariaat hebben, niet om veel boeken te verkopen maar om omringd te zijn met boeken en af en toe een boekenliefhebber te ontvangen. Liefst een beetje donker winkeltje waar ik dan achter mijn bureau zit en welwillend allerlei vragen beantwoord. En dan na verloop van tijd net zoals Hans Engberts en René Hesselink een winkeldagboek schrijven waarin ik alleen maar klaag over dalende omzetten.

Nu begrijp ik dat ik voor mijn toekomstige carrière bijna 8 ton in euro's moet meebrengen. Maar, toegegeven, het antiquariaat ligt er prachtig. Het gaat namelijk om antiquariaat Lectori Salutem (mooie naam ook) in Weesp, dat in het fraaie centrum van Weesp ligt. Volgens de site is Lectori Salutem behoorlijk actief, zo staat het op de jaarlijkse boekenmarkt in Weesp en heeft het een groot aantal deelcollecties in het pand.

Ik weet dat ik tenminste één boek heb gekocht bij dit antiquariaat: het boekenweekgeschenk 1934 (het mapje met kaarten). Later heb ik er nog wel eens binnen gekeken, maar in mijn herinnering was het een beetje hooggeprijsd.

In het boek van Buijnsters, De geschiedenis van het Nederlandse antiquariaat, staan meer dan genoeg antiquariaten benoemd die nu niet meer bestaan. Kennelijk is dat - met de opkomst van Marktplaats, Boekwinkeltjes.nl en internet in het algemeen - hoe het gaat. Maar elke keer is er weer een beetje weemoed: een pleisterplats voor bibliofielen gaat verdwijnen en maakt plaats voor - waarschijnlijk - de zoveelste vestiging van Etos of Bart Smit.

Ondanks dat sommige dingen onontkoombaar zijn, zou het toch jammer zijn als ook dit antiquariaat in Weesp zou verdwijnen. Is er iemand die een Ouderjaarslot heeft gekocht en/of meespeelt in de Postcodeloterij die volgende week het gevraagde bedrag op tafel wil leggen?

12 december, 2011

196 - De boeken die ik niet kocht

Het leven bestaat niet alleen uit boeken kopen - het leven bestaat soms ook uit boeken niet kopen. In sommige gevallen gaat dat bewust, in andere gevallen tandenknarsend.


Het is het seizoen van de najaarsveilingen en ik heb er vier nauwlettend in de gaten gehouden. In chronologische volgorde: Zwiggelaar (8 november), Van Stockum (9 en 10 november), Burgersdijk en Niermans (15-16 november) en Bubb Kuyper (29 november-1 december) natuurlijk. Elke catalogus was weer even rijk en verleidelijk, met als gevolg dat ik de laatste weken van oktober en de eerste weken van november kwijlend rondbracht binnen vier catalogi, steeds nieuwe lijstjes makend met kavels die ik zou willen hebben en de prijs die ik er voor zou willen bieden. En vervolgens het onvermijdelijke wegstrepen, want het is beter om te focussen (en hoog te bieden) op een paar kavels die je écht wilt hebben, dan de kansen te spreiden en (achteraf te) laag te bieden op meerdere kavels die allemaal aan je neus voorbijgaan (lesgeld hier en hier).

Bij Zwiggelaar zag ik een paar geweldige kavels. Waaronder deze:
F. Bordewijk - Bloesemtak. Distelkamp en Arethusa Pers, 2001. Oplage 125 ex. In half marokijnleder gebonden met door Lia van Daal gemaakt batikpapier voor de platten. In foudraal. Het boek is voorzien van zijden kapitalen. Met vijf voor de uitgave vervaardigde en gesigneerde etsen van Wim van der Meij. Nr. 29.
Deze prachteditie moest ik eigenlijk hebben, maar ik heb het niet gedaan omdat ik zag dat later in de maand bij Van Stockum een paar mooie Nescio-kavels beschikbaar kwamen en die zijn traditioneel prijzig. Met bloedend hart heb ik niet geboden op deze prachtuitgave van Bordewijk, die uiteindelijk werd verkocht voor € 100. Een koopje, waarmee ik de koper van harte feliciteer. Maar waarom loop ik niet wat vaker tegen dergelijke koopjes aan (zie ook het vervolg van deze post...)?

Naschrift oktober 2022: inmiddels ben ik toch de gelukkige bezitter van deze uitgave. Zie mijn latere post over bibliofiele Bordewijk-uitgaven.

Bij Van Stockum zag ik dit ongelooflijke mooie kavel:
NESCIO [ps. of J.H.A. GRÖNLOH]. Lot of 10 works.
Haarlem, Rotterdam, etc., 1918-1990.
Various sizes, orig. cloth & wrappers. - Added: 8 works on the books and life of Nescio (18).
Ad 1: i.a. Dichtertje, de uitvreter, titaantjes (Haarlem, J.H. de Bois, 1918. 1st ed., orig. wrappers, cover design by P.A.H. Hofman - fair copy, the cover a little worn at the head of the spine, the edges frayed); De X geboden (Den Haag, Bert Bakker, 1971. With line drawings by Jaap Vegter); De uitvreter, Historisch-kritische uitgave (2 vols., Assen/Maastricht, Van Gorcum, 1990).
Wat een weelde: een bijna complete Nescio-collectie met een authentieke eerste druk van zijn debuut. De taxatie voor dit kavel was € 250, een bespottelijke prijs natuurlijk en dat bleek ook wel, want hoewel ik fors had geboden ging dit kavel aan mijn neus voorbij. Ik vermoed dat ik een leven lang spijt ga hebben van het missen van deze prachtige eerste druk van Nescio. Wat de opbrengst van het kavel was weet ik niet, maar ik vrees het ergste. Bij Bubb Kuyper was er namelijk ook een kavel met een eerste druk van Nescio's debuut en dat boek (zonder de 17 extra titels die Van Stockum erbij stopte) was getaxeerd op €300-€500 en bracht uiteindelijk € 700 op... Door mijn grote - maar vergeefse - bieding op dit lot bij Van Stockum, heb ik een bod op een kavel met Mene Tekel van Nescio (getaxeerd op € 40), mede omdat ik een mooi lot bij Bubb zag met een luxe editie van Mene Tekel.

Naschrift januari 2013: Inmiddels ben ik de gelukkige bezitter van een eerste druk van Nescios  debuut.

Nadat ik het deksel op mijn neus kreeg bij Van Stockum, week ik uit naar Bubb. Daarbij liet ik Burgersdijk en Niermans deze keer voor wat het was, ondanks dit juweel:
POSTERS -- WORM, PIET. Kinderboekenweek, 27 oct. - 3 nov. 1955. Uitg. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, 1955. Rare or. cold. lithograph in mint condition. 47 x 64 cm. Nicely framed & glazed. -- B. MIDDERIGH-BOKHORST. Reading child surrounded by toys. Or. cold. lithograph. 31 x 32 cm. Framed, glazed and under passepartout. -- Added: C. HOLLANDER. De kleine kapitein in het land van waan en wijs. ca. 2005. Cold. poster. 60 x 41 cm. Framed, glazed and under passepartout. (3).
Een zeldzame uitgave van het boekenweekgeschenk met de poster "de lezende clown". Getaxeerd op €150 en niet verkocht. Opvallend genoeg werd deze poster ook aangeboden bij Zwiggelaar, en daar verkocht voor € 140.


En zo kwam mijn lange reis in de emo-bibliofiele-achtbaan dan uiteindelijk aan bij de veiling van Bubb Kuyper. Zoals gezegd had Bubb Kuyper ook een prachtkavel van Nescio:
Nescio. Dichtertje. De uitvreter. Titaantjes. Rott., Nijgh & van Ditmar, 1933, 2nd ed., 140,(1)p., orig. gilt cl. w. dustwr. des. by P.A.H. HOFMAN.
- The (rare) dustwr. spine-ends/ corners sl. dam.
Idem. Boven het dal en andere verhalen. Amst., G.A. van Oorschot, 1961, 1st ed., 171,(4)p., orig. cl. w. dustwr. (fine). Idem. Mene tekel. Amst., De Bezige Bij, 1946, 1st ed., 44,(2)p., orig. gilt cl.
= Deluxe copy, rare in full cloth.
AND 7 others by/ on the same, i.a. S. CARMIGGELT, 'Van u heb ik ook een heleboel gelezen...' Tien Kronkels over Nescio (Amst., 1993, 1st ed., printed in 200 numb. copies, orig. cl.).
Een prachtige tweede druk van Nescio en een luxe exemplaar van Mene Tekel. Getaxeerd op € 100-€ 150, door mij geboden € 260 en verkocht voor € 300. Ik heb niet de illusie dat ik 'm voor € 310 had kunnen kopen - er was zo te zien iemand die 'm graag wilde hebben. Wat had ik dan moeten bieden? € 400? €  500?
Ik vermoed dat de koper Fokas Holthuis was, want kort na de veiling kreeg ik de nieuwsbrief van Fokas binnen, en wat zag ik daar staan:
NESCIO Mene tekel. Amsterdam, De Bezige Bij, (1946). Linnen. 48 p. Onafgesneden. 1e druk. Rug iets verschoten.
€ 250
* Eén van de weinige luxe-exemplaren, gebonden in blauw linnen en gedrukt op geschept papier. Bovendien heeft dit exemplaar op de binnenzijde van het voorplat een handgeschreven, gesigneerde opdracht van een van de uitgevers: 'voor G.H. 's-Gravesande/ - ridder zonder vrees of blaam -/ A'dam Fred Batten./ Juli 1947'. Het Zwarte Schaap 4. Niet in MDLM.
Is dit het exemplaar van de veiling van Bubb Kuyper? De gelijkenis is opvallend, maar wel apart dat de andere Nescio's uit het kavel niet in de nieuwsbrief van Fokas zijn geland... Ook mijn bod op een eerste druk van Karakter bleek vergeefs (schatting € 70 - € 90, opbrengst € 200, mijn bod € 160).

Achteraf is er wijsheid in overvloed. Want ik had gerichter kunnen bieden en meer uit de veilingen kunnen halen. Dan had ik wel de mooie editie van Bloesemtak gehad als ik toch kansloos was voor de Nescio-kavels en ook een eerste druk van Karakter misschien...

Is het dan allemaal treurnis in veilingland? Nee zeker niet, er was ook winst. Ik heb wel degelijk een paar kavels gescoord bij Bubb Kuyper. Welke dat zijn, vertel ik volgende keer. Maar het moge duidelijk zijn dat veilingen veel leed, twijfel, onzekerheid en tegenslag geven. En af en toe een vreugdesprong.

28 november, 2011

195 - Moois van de eurotafel (4): Grunberg en Ejdelman

Ik heb het niet zover geschopt als de medewerker van de kringloopwinkel in Nieuwegein die de originele houtsnedes van Escher tussen de binnengekomen boeken ontdekte die uiteindelijk € 9031 opbrachten. Natuurlijk droom ik daar wel van, want ik zou die € 9031 goed besteden bij de diverse boekenveilingen die in november in het land worden gehouden. Maar ik moet mij troosten met een paar "kleinere" vondsten die mij desondanks dierbaar zijn.

Deze keer gaat het niet over een echte eurotafel, maar om een kringloopwinkel. Niet die van Nieuwegein, niet die van Tiel waar ik eerder over schreef of die in Utrecht, maar eentje in Zoetermeer. Waar ik twee boeken kocht á 1 euro.

Het Rotterdam van Arnon Grunberg
Mijn eerste oogst was een reportage die Arnon Grunberg schreef voor het Algemeen Dagblad, in 2001. Dit is niet een heel zeldzaam boekje van Grunberg, maar zoals alles wat van Grunberg wordt gepubliceerd is het als snel redelijk waardevol. Op Marktplaats staat sinds 2 oktober 2011 een exemplaar voor € 25 aangeboden (met de vermelding "bodemprijs"), maar een tweede exemplaar doet "slechts" € 17,50. Voor een niet-gesigneerd, niet-genummerd en niet-bibliofiel werkje van Grunberg van net 10 jaar oud vind ik dat toch behoorlijk aan de prijs.
In dit boekje wordt verslag gedaan van de week die Arnon Grunberg voorafgaand aan kerst 2000 doorbracht in hotel New York, "een sluiptocht door een onzichtbare stad". Grunberg, "de schrijver met de scherpste blik van Nederland", aldus de achterflap, beschrijft zijn observaties bij onder meer Feyenoord, de Baja Beach Club, Blijdorp en Tattoo Bob. En dat alles op de bekende opgewekt-naargeestige Grunberg-toon.

De dekabristen
Ik  had werkelijk geen idee wie of wat de dekabristen zijn en van de schrijver Natan Ejdelman had ik ook nog nooit gehoord. Nu weet ik:
De dekabristen waren een paar honderd aristocraten en landeigenaren met tienduizenden lijfeigenen, jonge officieren en generaals (gemiddelde leeftijd 25 á 26 jaar), die in december 1825 allemaal in opstand kwamen tegen hun tsaar.
Dit citaat staat in de inleiding van het boek van Ejdelman, die volgens de omslag "een bekend historucus (sic!) en schrijver is, op 18 april 1930 te Moskou geboren". Het is mijn tweede aankoop voor één euro in de kringloopwinkel Zoetermeer. Deze Natan Ejdelman schijnt volgens diezelfde omslag bekend te staan om zijn "waarheidsgetrouwe weergave van de gebeurtenissen (...) en levendige en expressieve schilderingen". Overigens is er over Ejdelman bitter weinig te vinden, hoewel ik hier wel een foto vind (en een sterfdatum: 29 november 1989. Dat is morgen precies 22 jaar geleden! En het is dezelfde dag als waarop Gubby Allen stierf. Wel apart trouwens dat een boek uit 1990 niet vermeldt dat de auteur een jaar eerder is overleden).
Waarom kocht ik dit boek? Om een of andere reden viel het mij op tussen de stapels aanbod in de kringloopwinkel. Het formaat, de soort papier, de belettering: het boek was anders dan anders.
En dat bleek ook wel, want het is een uitgave van Uitgeverij Progres. Volgens informatie in het boek is het "gedrukt in de USSR", en 1990 was zo ongeveer het laatste jaar van het bestaan van deze Unie. Het is mijn eerste boek uit de USSR in Nederlandse vertaling die ik bezit.
De informatie in het colofon intrigeerde mij echter nog meer:
Uitgeverij Progress (sic!): een beeld van de Sovjet-Unie
Lees regelmatig de catalogussen van de uitgeverij Progres in het Engels, Frans en Duits:
ieder boek dat daarin vermeld staat komt desgewenst in aanmerking voor publicatie in het Nederlands!
Ach, is het niet geweldig: een glimp van de drang tot export van het Sovjet-gedachtengoed, waarbij men (wie? en wie beoordeelde dat dan?) kon aangeven dat een boek ook in het Nederlands moest worden gepubliceerd. 
Ook over deze uitgeverij is niet veel te vinden, behalve een wikipedia-artikel in het Engels en het Duits. Uit het Engelse artikel leer ik dat er een vergelijkbare aansporing aan de lezer bestond voor Engelse boeken: "REQUEST TO READERS. Progress Publishers would be glad to have your opinion of this book, its translation and design and any suggestions you may have for future publications. Please send all your comments to 21, Zubovsky Boulevard, Moscow, USSR". In de Nederlandse vertaling wordt trouwens ook een oordeel gevraagd over "de vertaling, de verzorging en de technische uitvoering (??) van het boek". Met de vermelding: "Oons (u raadt het al: sic!) adres" is dan overigens ineens Zubovsky Boulevard 17 in Moskou. Zubovsky Boulevard is volgens Google Maps een 16-baans weg in Moskou. Wie of wat er nu op nummer 17 (of 21) zit, heb ik niet kunnen achterhalen.
Uit het Duitse artikel leer ik dat Progres/Progress boeken in rond de 40 talen uitgaf en dat alleen al in 1974 (waarom dat jaar?) 24,1 miljoen exemplaren van 950 titels werden gepubliceerd.
Niet echt zeldzaam dus, die boeken van Progres/Progress uit Moskou, USSR. Maar wel een fascinerend voorbeeld van een voorbije tijd, zoals een Trabant in Berlijn.

Alleen al vanwege de achtergrond van het boek vind ik dat het thuishoort in mijn boekenkast. Ik heb het boek nog niet gelezen, maar ik sluit niet uit dat ook ik word gegrepen door "het streven om de dialectiek van historische verhoudingen na te gaan" die Ejdelman in zijn boek heeft gelegd.

04 november, 2011

194 - Bibliofiel boek naar eigen ontwerp

Een wel heel prikkelend initiatief gaat in het weekend van 5 en 6 november in Leiden plaatsvinden. In de Pieterskerk in Leiden is weer de jaarlijkse BoekKunstBeurs, die in het teken van het maken van bijzondere boeken staat (info hier). Maar wat mij betreft is het volgende echt een lokkertje: speciaal voor deze beurs heeft de schrijver A.L. Snijders een zkv (zeer kort verhaal) geschreven. Iedere bezoeker ontvangt een door Pastei gedrukt exemplaar van het verhaal. In de ‘boek- en bindstraat’ kan men hier eigenhandig een omslag bij drukken, en het drukje vervolgens onder professionele begeleiding inbinden. Op zaterdagmiddag zal Snijders aanwezig zijn om te signeren.

De zkv's van Snijders zijn vermaard. Hij heeft het genre in feite zelfbedacht en won er in 2010 de Constantijn Huygensprijs mee. Zoeken op youtube levert diverse video's op van Snijders die een zkv voorleest, zoals deze:

En nu is de 74-jarige Peter Müller (zoals Snijders werkelijk heet) uit Klein Dochteren (een buurtschap bij Lochem) de hooggeëerde gast in Leiden. Voor 6 euro kom je niet alleen de beurs binnen, maar vertrek je met je eigenhandig ingebonden zkv weer naar huis...

Ik was gisteren in Leiden voor een vergadering. En ik dacht met weemoed aan de tijd dat ik er woonde en de antiquariaten aldaar onveilig maakte. De vergadering liep uit en ik moest naar huis, maar ik had een sterke neiging om even de binnenstad in te duiken die ik ternauwernood kon weerstaan. En ik had weemoed naar Aioloz, het fantastische antiquariaat van Piet en Monique van Winden aan de Botermarkt, waar ik altijd even naar binnen glipte als ik vond dat ik een duur boek had verdiend omdat ik een tentamen had gehaald, of gewoon omdat de zon scheen.

Maar dat is lang geleden, en sinds 2008 is Aioloz niet meer. Maar mooie boeken zijn er nog wel, en een grote hoeveelheid daarvan is te zien in Leiden, dit weekend. Dus komt allen!

30 september, 2011

193 - R.I.P. Hella Haasse


Dat is wel bizar: op de dag dat ik een boekje van haar koop overlijdt Hella Haasse. Ik suggereer geen causaal verband of zoiets, maar toch voelt het wat apart.
Ook nog apart is dat ik bij mezelf dacht dat ik het leuk zou vinden om mijn boeken door haar te laten signeren maar dat ik dan wel tempo zou moeten maken gezien haar leeftijd. Maar ook dit laatste boekje moet voortaan door het leven zonder handtekening van de auteur. Ze heeft 93 jaar geduld gehad, maar het geduld is nu op. In het NOS Journaal kwam notabene iemand van de uitgeverij vertellen dat Hella Haasse altijd zo genoot van brieven van lezers. Raar is dat, ineens voelde ik mij schuldig dat ik nooit had geschreven.

Ik sta voor mijn boekenkast en kijk naar de boeken van Haasse die ik heb. Het zijn er 15. En of het nu de 5 verschillende versies van Oeroeg zijn die ik heb of de speciale uitgave Vanaf de Domtoren gezien dat in 1988 verscheen bij de open dag van de Utrechtse letterenfaculteit: ik weet nog precies waar ik ze kocht en hoe ik er van genoot. Ik liet nooit een boek van Haasse liggen als ik er een tegenkwam. En ze heeft me nooit teleurgesteld.

Zelf schijnt ze Een nieuwer testament haar beste boek te hebben gevonden. Ik ga het snel herlezen. Als eerbetoon aan de grande dame van de Nederlandse literatuur.

P.s. ik heb nu een nieuwsfeed bovenaan dit weblog en daar las ik dat ook een andere grande dame is overleden: Ida Fink. Tot mijn schande heb ik nooit iets van haar gelezen. Ook zij komt op het leeslijstje.

06 september, 2011

192 - Moois van de eurotafel (3)

Het is niet zo dat Russen ineens massaal gedumpt worden op de eurotafels in het land, maar het toeval wil dat ik wederom op een mooie Russische titel stuitte op één van mijn favoriete eurotafels. De auteur van het boek is geboren in een stad die - vertaald - maandag heet en die op het moment van zijn geboorte nog maar acht jaar bestond. We hebben het natuurlijk over Vladimir Vojnovitsj en zijn beroemde boek De merkwaardige lotgevallen van soldaat Iwan Tsjonkin.

Vojnovitsj heeft een minder dramatisch levensverhaal dan Daniil Charms waar ik eerder over schreef. Weliswaar werd het ook hem onmogelijk gemaakt te schrijven in de jaren '70, en moest hij uiteindelijk verplicht emigreren uit de Sovjet-Unie in 1980, maar hij kreeg het staatsburgerschap terug in 1990 en woont nu nog steeds in Moskou.

Zijn boek over Iwan Tsjonkin stond al een tijdje op mijn verlanglijst. Een tijd geleden schreef ik al kort over de roman van de Tsjechische schrijver Hasek over de soldaat Svejk. Dat boek is namelijk ook een satirische roman van een simpele soldaat in dienst van een totalitair leger, waarbij de consequente braafheid en gehoorzaamheid (d.w.z. de weigerachtigheid om van het uitvoeren van een eenmaal gegeven bevel af te zien)  van de soldaat de meerderen tot wanhoop en het vaderland tot verwoesting leidt. Het karakter Tsjonkin is volgens Wikipedia overigens deels gebaseerd op Svejk. Waar Svejk optreedt in de Eerste Wereldoorlog waar hij actief is in (althans, deel uitmaakt van) het Oostenrijks-Hongaarse leger, komen we Tsjonkin tegen in de Tweede Wereldoorlog, als soldaat in het Rode Leger. Beiden worden gearresteerd en met beiden loopt het niet echt goed af. Maar wat beide boeken vooral demonstreren is de zinloosheid van oorlog voeren en ze zijn daarom anti-militaristisch van opzet. Begrijpelijkerwijs stonden de autoriteiten niet te juichen toen de boeken uitkwamen, maar gelukkig zijn ze nog steeds beschikbaar voor lezers van nu.

Ik heb eindeloos genoten van Svejk en dus wilde ik ook eindeloos genieten van Tsjonkin. Dat is ten dele gelukt. Dat wil zeggen: het boek staat in mijn kast, maar ook nog op de "te lezen" lijst. Ik heb alleen nog maar genoten van de aankoop, nog niet van de inhoud. Ik heb er  wel hoge verwachtingen van. En zelfs al valt het wellicht wat tegen, tot die tijd heb ik maanden voorpret gehad in de wetenschap dat ik bijna weer een klassieker ga lezen, die ik heb weten te redden van de laatste halte voor de versnipperaar. Ik hoop dat het boek - en de schrijver - mij daar een beetje dankbaar voor zijn en dat weten uit te drukken in een pakkend verhaal. 

Terzijde: al googlend vond ik een roman uit 2009 van de schrijver Max Niematz: Het wachtlokaal. Ook dat gaat over een soldaat in verregaande staat van verveling in een geestdodende omgeving. Het verschil is dat deze soldaat de beproeving moet ondergaan in vredestijd, in tegenstelling tot Svejk en Tsjonkin. Of het resultaat vergelijkbaar is kan ik helaas niet zeggen. Heeft iemand het gelezen? Of weet iemand een eurotafel waar het op ligt? Want dan neem ik het zeker mee...

24 augustus, 2011

191 - 350.000 boeken... en wat nu?

Wat zou je doen met 350.000 boeken?

Ik denk dat er geen boekenliefhebbers zijn die anders zouden hebben gereageerd dan Shaunna Raycraft, toen ze hoorde dat de buurvrouw de boekencollectie van haar overleden man wilde verbranden. Als ware boekenliefhebber bood ze aan dat zij dan wel voor de boeken wilde zorgen.

Shaunna Raycraft na haar daad van liefdadigheid
Zelf heb ik ook geregeld partijen boeken overgenomen van mensen die er geen raad meer mee wisten. Ik vind dat moeilijk te begrijpen: van boeken krijg je nooit genoeg, zoals de CPNB niet nalaat te benadrukken. Ik sorteer de boeken, een enkel boek einidgt in mijn boekenkast, sommige verdwijnen richting de Slegte en de meeste in de kasten van een kringloopwinkel. Ik wil niet denken aan wat er gebeurt als de boeken daar te lang staan, maar dat is een ander verhaal.

Volgens dit artikel leverde de liefdadigheid van Raycraft 30 ton boeken op, een onhandelbare stapel die ze een aantal jaar had opgeslagen op twee locaties. Maar hoe sorteer je twee huizen vol boeken, en toen de vloeren begonnen te verzakken leidde dit er toe dat het koppel uiteindelijk nog maar één uitweg zag: verbranden. Precies datgene waar de boeken in eerste instantie van gered moesten worden.

Boeken sorteren bij de Raycrafts
Gelukkig is er nog zoiets als social media. Na het bericht in de krant kwam de gemeenschap van boekenliefhebbers in actie. Via Librarything, maar ook via Twitter en Facebook ging het verhaal de wereld in, en er kwam hulp bij het sorteren. Eind goed al goed (fotoserie!!), zo lijkt het. Het echtpaar houdt zelf 20.000 boeken, de rest wordt verkocht of gaat naar liefdadigheidsinstellingen om het lezen te bevorderen.

Maar de vraag blijft: wat zou ík doen met 350.000  boeken? De gedachte dat het 175 x mijn huidige boekencollectie is, is nogal beangstigend. Maar de boeken zomaar laten vernietigen... dat zou ik ook niet over mijn hart kunnen verkrijgen. Een onmogelijk dilemma. En: hoe vertel ik het thuis?

Iedereen mag mij een paar boeken geven, en zelfs honderd of duizend is geen probleem. Ik denk dat ik mijn bovengrens bij 1000 stel. Dus iedereen die 999 boeken of minder kwijt wil... laat een berichtje voor me achter.

22 juli, 2011

190 - Moois van de eurotafel (2)

In de vorige aflevering bezong ik mijn liefde voor de "eurotafel" op boekenmarkten: de plek voor onverwachte vondsten tussen onwaarschijnlijke stapels waardeloze boeken. Over dit soort plekken wordt verschillend gedacht. Perkamentus merkte op dat op de Amsterdamse boekenmarkt op het Spui de eurotafels niet meer toegestaan worden, omdat het aanbod op niveau moet blijven. In zijn verslag van het bezoek aan de Dordste boekenmarkt moppert hij dan ook:
Vijfenzeventig procent is strips/kinderboeken, recente boeken (restant en ramsjwerk), één euro dozenwerk (zolderopruiming) en aanverwante zaken(ansichtkaartenstands, boekpromotie, schrijversgenootschappen e.d.).Ik schat dat maar een kwart van de aangeboden waar van mijn enig niveau is en die wordt negen van de tien keer aangeboden door handelaren die ik ken; soms al jaren.
Perkamentus staat niet alleen in zijn verzuchting. In het verslag van diezelfde Dordste boekenmarkt in het AD van 4 juli las ik het commentaar van "mevrouw Mulder uit Zutphen" die al tien jaar op die markt staat. Deze mevrouw Mulder wellicht? Zij stelt:
Ik het het de afgelopen jaren achteruit zien gaan, met de komst van steeds meer kramen. Je hoort het ook van klanten, er ligt veel troep tussen. (...) Er is hier veel te veel bulkverkoop.
Perkamentus en Mulder hebben natuurlijk een punt. De Haagse boekenmarkt op het Lange Voorhout kent tegenwoordig meer eurotafels dan serieuze antiquaren. En dat is best jammer, als je van mooie boeken houdt. Maar ik probeer er toch het beste van te maken door in elk geval een paar titels te redden van de oud papier bak.

Op een mooie dag in de winter, om precies te zijn de donderdag voor kerst, viel mijn oog op twee kleine boekjes die op de eurotafel stonden. Ik kon mijn geluk niet op toen het twee uitgaafjes van Daniil Charms bleken te zijn, in het Duits weliswaar maar desalniettemin de moeite waard.

Ik heb altijd een zwak gehad voor Daniil Charms. Vooral door zijn tragische leven. Als absurdistisch schrijver had hij een zwaar leven onder de Stalinterreur in de jaren '30, en uiteindelijk werd hij krankzinnig verklaard en stierf in een psychiatrische inrichting in 1942. Uitgehongerd. En zonder een graf te krijgen. En uit zijn werk blijkt weliswaar een complexe geest, maar zeker geen krankzinnige. Het is wonderlijk dat iemand die onder dergelijke omstandigheden moest leven, zo'n rijk en inspirerend proza heeft nagelaten. En dat nog bij toeval: een vriend vond zijn manuscripten na zijn dood in zijn huis heeft en heeft gezorgd voor publicatie (lees daarom de fraaie uitgave van uitgeverij Atlas Ik zat op het dak).

Het is zo onrechtvaardig wat er met Charms gebeurde. Wie weet wat hij nog had kunnen bereiken als hij in betere politieke en maatschappelijke omstandigheden had kunnen leven. Het kan namelijk ook anders: een enigszins qua werk vergelijkbare auteur als Paul van Ostaijen kreeg in onze streken wél erkenning gedurende zijn leven (hoewel ook Van Ostaijen enige tijd in de gevangenis zat). Maar Charms niet. Toch begin ik al te glimlachen als ik zijn werk zie: ik hou van absurdisme. Het is een geweldige manier om zaken aan de kaak te stellen, de lezer te verrassen, op het verkeerde been te zetten en vervolgens te confronteren. En Charms kon dat als geen ander. Ik kan natuurlijk pagina's volgschrijven over Charms, maar dat hebben anderen al gedaan: lees hier een mooie tekst over Charms op DBNL, hier een fraai recensie over werk van Charms en tijdgenoten of lees hier Engelstalig werk. 

Ik was dus erg gelukkig met deze twee boekjes, waarvan er één in feite uit niet meer bestaat dan één langgerekte zin en de andere een gedicht heet maar een kort verhaal is. Het zijn hardcovers, geïllustreerd door Christiane Grauert en uitgegeven in Berlijn in 1997. Het één heet Sonett en het andere Begegnung.


Het verhaal in Begegnung luidt:
Eines Tages ging ein Mann zur Arbeit, und unterwegs begegnete er einem anderen Mann, der ein polnisches Weiß gekauft hatte und auf dem Heimweg war. Das ist eigentlich alles.

In Sonett komt deze prachtige passage voor:
Mir ist mal etwas ganz Eigenartiges passiert: ich hatte auf einmal vergessen was eher kommt - 7 oder 8. 
Waarna de hoofdpersoon met zijn buren op zoek gaat naar het antwoord op de prangende vraag of 7 voor 8 komt, of andersom...

Wat is het punt van deze teksten? Dat weet ik niet - en dat hoef ik ook niet te weten. Wellicht is er een diepe filosofische gedachte - dan kan ik er op basis van deze teksten misschien nader over nadenken. Maar de teksten zijn ook zonder die betekenis al briljant. Bovendien vind ik dat de tekeningen van Grauert er in elk geval mooi bij passen.

Na wat speurwerk ontdekte ik dat deze twee boekjes afkomstig zijn uit een set van vijf die voor 45 euro te koop zijn, of los voor een tientje. Ik was er in elk geval erg tevreden met deze vondst, die - of ze nu een euro kostten, of 45 euro - een waardevolle aanvulling zijn op mijn collectie.

Het mag zo zijn dat boekenmarkten vervuild raken door eurotafels vol rotzooi. Maar tussen de modder liggen altijd weer een paar pareltjes. En ik blijf vol ambitie om ze eruit te vissen. Wellicht vind ik zo ook nog de ontbrekende drie titels van Charms.

01 juli, 2011

189 - Moois van de eurotafel (1)

Mooie boeken zijn kostbaar en waardevol en zijn vaak hun geld dubbel en dwars waard. Lelijke boeken soms ook - mits ze maar zeldzaam zijn. Wie droomt er niet van de vondst van een exemplaar van Tamerlane (het debuut van Edgar Allen Poe) voor 15 dollar, om het vervolgens voor 200.000 dollar te verkopen (of voor de niet zo in literatuur geïnteresseerden - de eerste Action Comics die een miljoen opbrengt)? Of - om dichter bij huis te blijven - het debuut van Reve, om vervolgens 35.000 euro te incasseren. Voor meer van dit soort schatten (altijd handig om een lijstje op zak te hebben), zie hier


Alleen al om die reden is het goed de eurotafel bij boekenmarkten goed in de gaten te houden. Met de eurotafel bedoel ik de uitstalling van stapels boeken op een wankele tafel aan de rand van een boekenmarkt met een kartonnen bordje erbij waarop staat "alles een euro". Het zijn de restpartijen van antiquaren, het is de laatste stop voor de oud papiercontainer, het zijn de boeken waar niemand kennelijk echt in geïnteresseerd is, het zijn de boeken die de moeite van het sorteren niet waard zijn. En het is mijn favoriete stopplek, want ik ga er nooit vandaan zonder een paar euro te hebben uitgegeven met de zekerheid dat ik bereid was geweest om meer te betalen als ik deze titels in een serieus antiquariaat was tegengekomen. Die gedachte geeft mij de rest van de dag een vrolijke bui.

Ik zal in de komende periode een paar berichten schrijven over mijn vondsten op de eurotafel. Zijn het kostbare schatten die ik daar vond, literaire hoogtepunten en museumstukken? Nee, dat niet. Maar elk boek heeft zijn verhaal en daarom zijn de boeken mij lief.

Op een mooie herfstige dag in 2010 nam ik zoals zo vaak mijn kans waar om even langs de eurotafels van de boekenmarkt op het Haagse Lange Voorhout te lopen. Het mooie is dat ik vaak gemerkt heb dat ik met één blik in staat ben om de bijzondere boeken uit een stapel met rommel te spotten. Ik heb geen idee hoe dat komt, maar vaak zie ik direct welke boeken een extra blik verdienen. Is het de afwijkende omvang, het type omslag, het gebruikte papier? Ik heb geen idee, maar ook in dit geval werd ik niet teleurgesteld.

Tussen de rijen boeken zag ik een blauw kartonnen omslagje. Je zou kunnen denken dat het een afgescheurde omslag van een boek was, maar ik vond het nodig er even in te kijken. Tot mijn grote plezier bleek ik een exemplaar van het gedicht Bewaarplaats van Remco Campert te hebben gevonden.

Deze uitgave is een bijzondere uitgave van het Letterkundig Museum. Bewaarplaats werd door Remco Campert geschreven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het Letterkundig Museum te Den Haag op 3 december 2004. Technische informatie: het gedicht werd door De Uitvreter te Zoeterwoude gezet uit de Schrijfmachineletter en in een oplage van 500 exemplaren gedrukt.

En één van die 500 exemplaren lag op die herfstdag op mij te wachten: kartonnen omslag, 1 A4 met een gedicht en een ansichtkaart van J.J. Slauerhoff die geldt als toegangsbewijs. Niet duidelijk is voor wat dit een toegangsbewijs was, maar dat zal wel voor een jubileumtentoonstelling zijn geweest.

Hemelsbreed lag dit gedicht niet eens zo ver van het Letterkundig Museum vandaan, maar evengoed wonderlijk dat het niet werd herkend als bijzonder werkje. Een kijkje op Antiqbook leert mij dat Fokas Holthuis een identiek exemplaar aanbiedt voor € 20.

Dat laatste is leuk om te weten, maar eigenlijk irrelevant: verkopen doe ik dit moois toch niet. Het is wel het bewijs dat ik het goed gezien had. Maar ik hou erg van Remco Campert en dus is dit een mooie aanvulling op mijn collectie. Als afsluiting van de beschrijving van deze vondst op de eurotafel een paar strofen van het gedicht van Campert:
Streling van de wind op je wang
als ik wapper met mijn hand boven het papier
en in een doek, eens losjes om je hoofd geknoopt
in een vitrine nu behouden, bespeur ik nog
de geur van je haar

De inktspatten van de drift
de vlekken van de vergeefsheid
op het durend geduldige papier,
eens weet ik beter

Nu nog vecht mijn pen tegen het uur
dat almaar vergaat

27 mei, 2011

188 - Treinlezers

De spoorwegen maken al jaren reclame voor het gebruik van de trein als leesruimte. De realiteit is echter dat die ene dag per jaar dat je gratis kan reizen met het boekenweekgeschenk de meeste treinlezers oplevert en dat de rest van de tijd de gemiddelde treinreiziger zich bezighoudt met het bijwerken van facebook, of twitteren, of naar muziek luisteren (en in een enkel geval een ebook lezen). Maar boeken, die zie je niet zoveel is mijn ervaring.

Maar vandaag was een uitzonderlijke situatie. Ik zat in de avondspits in de trein op een plek met een dubbele bank. In potentie zeven medereizigers - maar we waren met z'n vijfen. Wat ik zo uitzonderlijk vond was dat niemand van deze vijf bezig was met z'n telefoon of laptop. Drie lazen een boek, één sliep en de vijfde keek naar buiten.

Ik wil graag weten wat mijn reisgenoten lezen en ook daarin was ik prettig verrast. Als eerst ikzelf: vanmorgen trof ik op Den Haag Centraal het Literaire Juweeltje van juni aan: het boekje Grieks voetbal van Anna Enquist. Meestal komen de literair juweeltjes pas op de eerste van de maand beschikbaar, maar op een of andere manier was deze een week vervroegd. Twee mooie - eerder gepubliceerde - verhalen van Enquist, precies genoeg voor het ritje naar huis. Beide verhalen hebben voetbal als thema, hoewel voetbal niet de hoofdrol speelt maar eerder als decor dient. Het eerste verhaal speelt op het startpunt van Flevoland: werkeiland Lelystad. Een interessant decor voor een verhaal als dit, zeker omdat ik ook nog wat sporen in Flevoland heb liggen. Het tweede verhaal vertelt de martelgang langs ziekenhuizen na een vervelende beenbreuk. Mooie verhalen van een klasseschrijfster, waarbij teloorgang een centrale rol speelt maar zonder dat de verhalen droefgeestig worden.

Ik hou ervan om te gluren naar de titels die medereizigers lezen (ik schreef er in 2005 ook al eens over). Het kostte wat tijd, maar ik heb het ontdekt. Mijn overbuurvrouw las Zionoco van Leon de Winter. Daar heb ik weinig over te zeggen want ik ken het boek niet en heb het niet gelezen. Maar mijn rechterbuurman las een voor mij onbekend boek: de Hasjkruiser van Henry de Monfreid. Nog in de trein zocht ik de details van dit boek (sorry, ik was toen ineens de enige dissonant in het groepje) op en ik kwam op de fantastische beschrijving van Achille van den Branden over dit boek. De beschrijving is zó aantrekkelijk, dat er maar één ding opzit: ik moet dat boek lezen!

Achille schrijft onder meer:
De hasjkruiser is ook als Penguin Classic verschenen, en dat is volledig terecht. Dit boek lezen, dat is de spanning proeven, misschien niet van de pionier, maar dan toch van de waaghals. Monfreid is direct, nieuwsgierig en verstoken van alle sentiment. De Fransman, niet toevallig bewonderd door Edgar du Perron, leeft pas op bij de aanblik van gevaar en houdt ervan de strijd aan te binden met de elementen.
en:
Hij is bovendien een hele goeie observator, en een mensenkenner. Hij maakt zijn handen vuil, gaat om met matrozen, smokkelaars en bureaucraten, en kent het dierlijk instinct van de mens uit de eerste hand. Met sympathie tekent Monfreid de primitieve inheemse bevolking en laat die soms positief afsteken tegen het klatergoud van het Franse koloniale bestuursapparaat. En wanneer iemand die veel meemaakt ook nog eens kan schrijven, ontstaat vanzelf een aantrekkelijk boek.
Snel op zoek dus naar een mooi exemplaar van dit boek. Tamelijk bizar dat ik nog nooit op deze titel was gestuit, maar gelukkig heeft een onvermoede medereiziger mij op dit spoor gezet. Heeft iemand al eens iets van Monfreid gelezen? En?

Overigens waren ook de andere treinreizigers in een wat andere staat dan gemiddeld. Achter mij zat iemand die een stofzuiger meetorste in een vuilniszak en daarachter iemand die een kamerplant aan het verhuizen was. Het leek wel een collectieve ban-het-mobieltje dag, zelfs ik heb die reis mijn smartphone verder in de zak gehouden. Het leverde veel mooie observaties én een goede boekentip op. Leve de trein!

15 mei, 2011

187 - Bookish London

De meivakantie was een uitgelezen mogelijkheid om een midweek naar Londen te gaan. En naast het feit dat er diverse toeristische locaties moesten worden bezocht, waren er ook momenten om de boekenkant van Londen te zien.

Herman Franke op Trafalgar Square
Allereerst deed zich de vraag voor wat er gelezen moest worden tijdens reis en verblijf. Ik ben een voorstander van lezen op locatie (kijk vooral ook even hier voor tips); lees een (non-fictie) boek dat betrekking heeft op de locatie waar je bent. Er zijn natuurlijk duizenden romans en verhalen over Londen, maar ik wilde iets voor mij onbekends lezen. En daarom was er geen beter boek dan De verbeelding van de vorig jaar overleden Herman Franke. Het verhaal - over de zoektocht van het standbeeld van de Britse admiraal Horatio Nelson op Trafalgar Square naar een afbeelding van zijn geliefde Emma, daarbij gebruikmakend van een rijke schakering aan personages - is wellicht wat verwarrend, maar speelt zich nadrukkelijk af in Londen (en in de Engelse historie). En bovendien is het een erg knap geschreven roman, hoewel af en toe wel wat te expliciet opgeschreven naar mijn smaak. Maar een boeiend en goed boek, en perfect voor deze locatie. Niet voor niets was het de winnaar van de Generale Bank Literatuurprijs 1998 (juryrapport). Deze zomer gaan we overigens naar de omgeving van München (hoera!) en ook daarvoor ligt al een boek klaar: Bevroren meer van Christof Hamann. Dat is wel een dunnetje, laat tips voor München/Beieren-gerelateerde titels svp achter in de reacties op dit bericht.

Plaquette op Charing Cross Road
Maar eerst naar de UK. Eenmaal in Londen werden verschillende adresjes aangedaan. Allereerst natuurlijk naar 84 Charing Cross Road, waar helaas niet meer de boekhandel zit waar Helen Hanff over schreef maar alleen nog een plaquette aan de muur rest voor alle bezoekers zoals ik. En er is een fraaie site met de historie van de befaamde boekwinkel Marks & Co en veel achtergrondinformatie. Gelukkig staat Charing Cross Road nog vol met mooie en minder mooie tweedehands boekwinkels, waarin het een genot is om naar boeken te zoeken.

Toch heb ik me ingehouden. Uiteindelijk kocht ik alleen bij Henry Pordes Books een exemplaar van Larry McMurtry's Books. A memoir, een heerlijk boek van deze bestseller-auteur over zijn parallelle carrière als boekhandelaar en boekenjager (bookscout, zoals dat in het Engels zo mooi heet). Want wat ik eigenlijk wilde was een exemplaar van het boek van Helene Hanff kopen op Charing Cross Road. Maar in de drie boekhandels in deze straat waar ik binnenliep, hadden ze geen exemplaar van het boek van Hanff te koop. Het deed me denken aan mijn bezoek aan Parijs (zie deze blogs deel 1 en deel 2) toen ik vergeefs probeerde het boek van Jeremy Mercer over Shakespeare & Co te kopen in Shakespeare & Co. Misschien komt het omdat elke boekentoerist met dezelfde vraag afreist en er dus simpelweg nooit meer een Hanff op voorraad is in heel Charing Cross Road. Maar toen ik het bij Henry Pordes vroeg, werd ik naar mijn gevoel toch en beetje vermoeid aangekeken - alsof ik iets onzedelijks voorstelde. Terwijl uit de opsomming bij Abebooks blijkt dat het toch niet echt een obscuur werkje is: er wordt een gesigneerde eerste druk aangeboden voor ruim 600 pond, volgens mij een bedrag waar zelfs Henry Pordes nog wel het bed voor uitkomt...Ik was er in elk geval zo chagrijnig van, dat ik die dag niets meer kocht op Charing Cross Road.

Southbank bookmarket
Een volgende stop in Londen was de boekenmarkt aan de Southbank, onder de Waterloo Bridge. Deze markt stond tot in de reisgidsjes aangekondigd als "London's best kept secret", maar laat u niet verleiden: het is volgens mij de meest overschatte boekenplek van de Britse hoofdstad. Een paar rijen tafels waar inspiratieloos meters beschadigde pockets en andere zooi zonder enig verband zijn neergekwakt, met af en toe een plankje met wat serieuzere boeken. Ik heb alle boeken bekeken en er zat werkelijk niets bij wat mijn hart sneller deed kloppen of waarvan ik achteraf het gevoel had dat ik terecht de trappen van Waterloo Bridge was afgedaald. De Southbank bookmarket kan in geen enkel opzicht de vergelijking met de wekelijkse boekenmarkt op het Lange Voorhout in Den Haag - om maar wat te noemen - doorstaan, of bijvoorbeeld de dagelijkse boekenstalletjes in de Oudemanhuispoort in Amsterdam. In beide gevallen worden deze plekken bevolkt door handelaren die op zijn minst nog een idee hebben bij wat ze verkopen, die enig systeem in het aanbod hebben aangebracht en in elk geval de schijn wekken dat ze belangstelling hebben voor wat ze proberen te slijten. En waar je dus ook eigenlijk nooit met lege handen weggaat. Dat is onder de Waterloo Bridge allemaal niet het geval. Niet heengaan dus, geloof de leugens in de reisgidsen vooral niet en bespaar je de moeite.

Helaas was de tijd te kort om grondig door bookish Londen heen te gaan. Ik had graag nog eens langdurig in de boekwinkels van Cecil Court willen neuzen, naar de oudste Londense boekwinkel Hatchards willen gaan, naar andere Charing Cross Road-winkels zoals Foyles of naar de Oxfam bookshop. Kortom: alle reden om hier weer eens langdurig naar terug te keren en mijzelf te trakteren op dit moois.

Maar aan een overdosis heeft een mens niets en er moet ook nog wat te verlangen overblijven. Dat lukt behoorlijk goed als het om Londen gaat...

(P.s. zie voor het vervolg dit bericht)

29 april, 2011

186 - Feest der Letteren (♂)

Dit is de derde van drie bijdragen over het Feest der Letteren in de Bijenkorf. Een authentiek drieluik is het geworden. In mijn eerste bijdrage deed ik verslag van de voorbereidingen op het evenement. Vorige keer deed ik verslag van de ontmoetingen met de vrouwelijke auteurs die aanwezig waren. En nu zijn de mannen aan de buurt.

De eerste bij wie ik aanschoof was Jan Siebelink. Van hem had ik vier titels bij me. Ik vertelde al dat verschillende auteurs positief reageerden op de Literaire Juweeltjes die ik bij me had. Kennelijk is dit een aansprekend soort boekje, niet alleen voor verzamelaars, maar ook voor de auteurs. En ook Siebelink vond het leuk er eentje te zien:: "Ach ja, zaailingen..." zei hij, met enige weemoed in zijn stem. Ik vertelde dat ik zijn grote roman Knielen op een bed violen niet had, omdat ik nog op zoek was naar de eerste druk. Volgens Siebelink zou die niet zo moeilijk te vinden moeten zijn: "er zijn toch aardig wat exemplaren van de eerste druk gemaakt". Ik zei dat ik hoopte dat ik de volgende keer een exemplaar door hem kon laten signeren.

Ik was ook even bij Frank Westerman die - u raadt het al - tevreden was over zijn verhaal Stikvallei, dat als Literair Juweeltje was uitgegeven. Hij vertelde dat hij bezig was met een vervolg, of liever een uitgebreide versie van het verhaal als basis voor een roman. We kregen het over het schrappen van tekst, en dat de geschrapte tekst een mooie basis zou kunnen zijn voor een vervolg. "Het valt niet mee om dat in een Literair Juweeltje te krijgen", zei hij tot slot. Ik beaamde dat schrappen moeilijk was, maar dat bedoelde hij niet: "nee, ik heb nogal veel ruimte nodig voor mijn handtekening", zei hij. Ik was mooi even op het verkeerde been gezet.

Daarna shopte ik nog even bij Herman Koch, die wel even zijn wenkbrauw optrok bij het zien van mijn exemplaar van Sadako wil leven, met de opmerking: "deze zie ik nooit bij signeersessies". Ik heb maar niet gezegd dat ik deze ook uit een 1-eurobak heb gehaald, in dit geval die van antiquariaat De Boekenbeurs in Middelburg. Ook deze bijna-verworpene mag zich nu verheugen in een handtekening van de auteur en een mooie plaats in mijn kast. Herman Koch ontdekte in het tweede boek dat hij mijn naam verkeerd schreef - hij had twee letters verwisseld. Daarom schreef hij er een excuus achter: "Voor X, ik bedoel natuurlijk Y...".

Er waren ook auteurs die weinig woorden aan mij vuil maakten. Zoals Maarten 't Hart, die geroutineerd mijn uitgaafjes signeerde en dat was dan dat. Ook Midas Dekkers had niet veel tekst, hij vond die paar boekjes van mij wel mooi, of niet natuurlijk, en signeerde ze vriendelijk zonder veel poespas. Evenals Saskia Noort (was ik vorige keer vergeten te noemen), van haar had ik alleen het cadeauboekje in het kader van de Maand van het Spannende Boek, en dat vond ze dan toch wel leuk: "Die boekjes worden natuurlijk steeds zeldzamer".

Terzijde: toen ik in het rijtje stond voor Midas Dekkers moest ik even denken aan ex-blogger Rick, waarvan ik weet dat het een enthousiast Midas Dekkers-verzamelaar is. Het leek me wel wat voor hem om een paar handtekeningen op te komen halen. Grappig dat hij intussen een reactie heeft geplaatst op mijn vorige berichten waaruit bleek dat hij inderdaad die middag ook aanwezig was. 

Van een heel ander communicatief kaliber was Dimitri Verhulst. Ik liet hem - het dreigde een sleur te worden - een Literair Juweeltje signeren en daarnaast natuurlijk de speciale Bijenkorf-uitgave van dit jaar. Hij moest lachen bij het zien van de twee relatief dunne boekjes. "Mijn oeuvre zal nooit heel dik worden", zo verzuchtte hij met Vlaams accent. Ik verzekerde hem dat dat niet hoefde, en ik wees op de stapel boeken naast hem: als je er veel op elkaar legt, is het toch een hele berg. Dat beaamde hij. Daarna complimenteerde ik hem met de titel van zijn boek De helaasheid der dingen. Ik vind die titel geniaal en dat zei ik hem ook: het lijkt wel een gedicht. Na zo'n titel hoef je wat mij betreft het boek niet meer te schrijven, de titel alleen is al genoeg. Hij glimlachte en grapte: "Dat had u mij eerder moeten zeggen, dan had ik mij het schrijven van het boek kunnen besparen...".

De laatste stop voor de uitgang bewaarde ik voor Kader Abdolah. Jammer dat het boekenweekgeschenk 2011 nog niet uit was, maar gelukkig had ik nog wat andere werkjes van hem om te laten signeren. We raakten aan de praat over Iran, waar ik als kind 3 jaar heb gewoond. Hij vroeg belangstellend waar ik had gewoond en hij werd er zowaar enthousiast van - hij kende de streek. Ik vertelde dat mijn vader daar in de olie-industrie had gewerkt en dat was voor hem gelegenheid zijn nieuwste boek De Koning aan te prijzen: "Dat gaat over de modernisering van het land en het begin van de oliewinning, en de strijd die daarmee gepaard ging". Dat kon ik natuurlijk niet op mij laten zitten en ik kocht onmiddellijk twee exemplaren: een voor mijn ouders, en een voor mijzelf. In het exemplaar van mijn ouders staat nu de opdracht "Voor mijn (bijna) landgenoten X en Y. Van Kader Abdolah".

En nu zijn we aan het einde gekomen van de trilogie: dit waren mijn belevenissen met de auteurs in de Bijenkorf. Niet dat ik ze allemaal heb ontmoet. Ik ben bijvoorbeeld niet langsgeweest bij Nico Dijkshoorn, Ronald Giphart, Kluun en Marjan Berk. Dat zijn nu eenmaal niet schrijvers waar ik warm van word. Maar gelukkig hadden ze over publiek niet te klagen en zaten ze niet per se op mijn klandizie te wachten. Dat was wel het mooie van die middag in de Bijenkorf: er was voor elk wat wils.

14 april, 2011

185 - 100.000 bezoekers

Op 1 juli 2004 schreef ik het eerste bericht op dit blog, bijna 7 jaar geleden...
Op 25 september 2004 bereikte ik de grens van 500 lezers...
Op 18 februari 2008 had de 50.000e lezer mijn blog bereikt...
En in april 2011 mocht ik mijn 100.000e lezer begroeten!

Natuurlijk ben ik niet de enige die zoiets viert. Collega-bloggers maken daar allemaal mooie/lelijke plaatjes voor. Schaamteloos kopieer ik ze hieronder.


Ik ben blij en trots. Met zo ongeveer 50 bezoekers per dag ben ik meer dan tevreden. Het geeft mij de moed door te gaan met schrijven. Op naar het miljoen (in dit tempo bereik ik dat getal in 2061).

28 maart, 2011

184 - Feest der Letteren (♀)

In mijn vorige bijdrage had ik iets geschreven over de bezoekers van het Feest der Letteren in de Bijenkorf. Zoals beloofd deze keer iets over de aanwezige auteurs.

Zoals ik vorige keer al schreef, was het niet al te druk in de Bijenkorf. Dat bood de gelegenheid om met verschillende auteurs een praatje aan te knopen.

De eerste bij wie ik aan het tafeltje schoof was Rosita Steenbeek. Zij stond vlak bij de roltrap en er was niemand bij haar tafeltje. Terwijl ze een gebakje at legde ik mijn boeken voor haar neer. We begonnen een praatje over haar aanwezigheid in de Bijenkorf. Ik zei dat ik wel eens medelijden had met de auteurs, want die staan maar achter hun tafeltje de hele tijd handtekeningen te geven. Maar zij verzekerde mij dat ze het leuk vond: "We staan hier immers vrijwillig, het is niet verplicht. En het geeft de kans mijn collega's weer eens te zien - het zijn allemaal vrienden van me." Ze vertelde verder dat ze onlangs op reis was in Israël en de bezette gebieden, onder andere in aanwezigheid van Antoine Bodar (een tv-verslag van dit bezoek staat trouwens hier). Ik gaf aan dat het me geen straf leek om met Bodar op reis te zijn, maar ook Bodar bleek een goede vriend van Steenbeek: "In Rome is het mijn buurman!". Verder vertelde ze dat ze tijdens die reis opeens verlammingsverschijnselen kreeg. Als je goed keek dan zag je dat haar mond nog een beetje trok. Hoe het precies zat weet ik niet meer, maar volgens mij was de broer van de tolk neuroloog in het ziekenhuis in Betlehem, en daardoor kon ze snel geholpen worden. Een scenario dat op zichzelf al een boek waren.
Ze vertelde daarnaast nog wat dingen die volgens mij persoonlijk waren, dus die vermeld ik hier niet. Maar wat is ze een spontaan en prettig mens!

Mijn volgende stop was bij Nelleke Noordervliet. Ik legde mijn hele stapel boeken voor haar neer. Ik denk dat ik van haar de meeste boeken bij me had. Ze was verrast door het zien van een paar niet zo gangbare titels. Zoals deze en deze. Ik vertelde over mijn voorliefde voor obscure (d.w.z. in oplage beperkte) uitgaafjes. En over mijn vondsten op de uitverkooptafels van boekenmarkten, waar soms de mooiste boekjes op een betere plek liggen te wachten. Ik verklaarde me bereid me over hen te ontfermen en ze een goed thuis te bieden. Ze moest er om lachen - "net alsof je je ontfermt over asielkatten", zei ze. En dat is ook zo: ik kan "asielboeken"  niet laten liggen. En ik ben blij dat een paar van deze verschoppelingen nu de erkenning hebben gekregen van de handtekening van hun auteur. Bij thuiskomst bleek helaas dat ik één boek niet door haar had laten signeren, in mijn volle tas had ik deze over het hoofd gezien. Hopelijk is ze er volgend jaar weer bij!

Vervolgens was daar Tessa de Loo. Van Tessa de Loo had ik maar drie schamele werkjes. Een boekenweekgeschenk, uiteraard een literair juweeltje en een lezing in het kader van dodenherdenking. Ik schaamde me bijna om ze neer te leggen, maar ik heb haar andere boeken simpelweg niet en ze waren ook niet beschikbaar bij de Slegte, anders had ik ze wel gekocht. Ik zoek trouwens al jaren naar een mooie eerste druk van De Tweeling, maar dat terzijde. Toch zat Tessa de Loo er verder niet mee. Ook zij vond het leuk om de 'kleinere' boekjes te signeren. Bij het literair juweeltje stond ze wat langer stil. Ze vroeg of dit nu een zeldzaam boekje was. Ik vertelde dat het een uitgave van Bruna was, en dat ze volgens mij in grote oplages worden gemaakt. Alleen is elk deeltje maar één maand verkrijgbaar. Maar echt zeldzaam zijn ze niet. Het viel me op dat ze eigenlijk niet goed wist hoe het werkte met zo'n literair juweeltje. Niet dat je per se alles hoeft te weten, maar toch had ik verwacht dat ze als auteur wel zou weten dat het een speciale uitgave van Bruna was. Of loopt alles via de uitgever en wordt ze er verder eigenlijk niet bij betrokken?

Ik merkte dit laatste ook bij enkele andere auteurs. Ze reageren eigenlijk allemaal positief op zo'n Literair Juweeltje, maar hebben er niet altijd een beeld bij wat voor soort uitgave dat is.

Dat geldt dan weer niet voor Marion Pauw, die het verhaal Lolliepop had geschreven. Dit was ook de enige titel die ik van haar had, en ook bij haar voelde ik me wat beschaamd. Maar dat hoefde niet. Ze keek me indringend aan en vroeg me of ik het een goed verhaal vond. En ik beaamde dat ik dat vond (gelukkig wist ik nog waar het over ging!), dat ik het knap vond dat ze in zo'n kort aantal pagina's toch een afgerond verhaal kwijt kon. Ze vertelde dat ze er zelf ook tevreden over was, dat ze dit eigenlijk een van haar meest geslaagde werken vond, "en als ik het niet goed zou vinden, zou ik dat ook eerlijk zeggen". Een mooie opdracht met handtekening was mijn beloning.

Wie volgens mij de meeste tijd nam voor haar lezers, was volgens mij Lulu Wang. Ik heb een half uur in de rij gestaan, en voor mij waren maar vijf mensen. Maar iedereen kreeg haar volle aandacht, en niet alleen dat: voordat zij signeerde, observeerde zij de bezoeker en die kreeg dan van haar een persoonlijke spreuk mee. Ondertussen werd zij door van alles en nog wat afgeleid, zodat elk gesprek minstens drie keer overnieuw moest (en elke observatie van de bezoekers dus ook). Zo was er een fotograaf die haar steeds op de foto zette. Op een gegeven moment liet ze hem weten dat hij absoluut haar schoenen moest fotograferen, want die waren echt heel bijzonder. Dat deed hij - de schoenen van Lulu Wang werden voluit op de foto gezet. Maar Lulu Wang is een hele innemende vrouw, die echt contact wil maken met haar lezers. Dat valt in haar te prijzen - ze is onvermoeibaar en echt heel positief en op anderen gericht. Iedereen liep met een grote glimlach bij haar tafeltje weg.

Natuurlijk waren er niet alleen vrouwelijke auteurs aanwezig in de Bijenkorf. In mijn volgende bijdrage doe ik verslag van de ontmoetingen met de aanwezige mannelijke auteurs.

13 maart, 2011

183 - Feest der letteren 2011

Ja beste lezers, ik was een jaar niet op dit blog. Waarvoor excuus - maar dank aan alle lezers die genoegen namen met oudere berichten. Ik hoop op een nieuwe start en een hogere frequentie in de komende periode. Een goed begin van deze voornemens is het verslag van het Feest der Letteren in de Bijenkorf in Amsterdam. Deze jaarlijkse happening omvat signeersessies van meer dan 25 auteurs en verder lezingen, interviews en andere activiteiten rond verschillende auteurs. Ik probeer er altijd heen te gaan om stapels boeken te laten signeren. Ziehier mijn verslag uit 2009. Niets is zo leuk als het hebben van gesigneerde boeken en dit soort middagen lenen zich voor het slaan van een grote slag. Het Feest der Letteren leent zich ook voor tientallen publiceerbare observaties. Ik zal dat in tenminste twee delen doen: observaties over de bezoekers en observaties over de auteurs. Vandaag de observaties over de bezoekers.
  1. De voorbereiding
    Sommige bezoekers bereiden zich voor, andere niet. Ik behoor tot de categorie die zich voorbereidt. Op dat soort momenten ben ik erg blij met LibraryThing. Al mijn boeken systematisch geordend en doorzoekbaar. Met de lijst aanwezige auteurs doorzoek ik mijn bezit, en elke keer merk ik dat ik van sommige auteurs boeken heb die ik een beetje vergeten was. Vaak boekenweekgeschenken of boeken van meer dan 1 auteur, die niet in hetzelfde rijtje staan. Bijvoorbeeld: bij het zoeken naar boeken van Charlotte Mutsaers herontdekte ik dat zij ook de illustraties had gemaakt in Nathan Sid van Adriaan van Dis. En nu is mijn eerste druk van Nathan Sid dus gesigneerd door zowel Mutsaers als Van Dis. Uiteindelijk bleek ik toch niet helemaal optimaal te zijn voorbereid: ik had al mijn boeken van Geert Mak per ongeluk thuisgelaten. Ze lagen klaar, maar ik was ze gewoon vergeten... Jammer, ik had mijn bibliotheek graag verrijkt met wat extra gesigneerde exemplaren. Tijdens de middag in de Bijenkorf zag ik verschillende bezoekers die net als ik hun eigen boekenkast hadden geplunderd: een man met een rolkoffer vol boeken, een echtpaar met twee rugzakken vol boeken. En ik met twee tassen met boeken. Ik zag ook enkele verbaasde bezoekers die niet doorhadden dat de auteurs aanwezig zouden zijn. Een meisje belde haar vriendin: "Ik sta hier in de Bijenkorf en ik zie alle belangrijke schrijvers. Ik zie Kluun en naast hem Herman Koch. En ook Giphart is er! En ik heb geen enkel boek bij me... kan jij er niet een paar brengen?" Ik hoop maar dat dit goedgekomen is.. Los van het feit dat voor mij (maar ik ben ongetwijfeld een elitaire bal) Kluun, Koch en Giphart niet tot de categorie Grunberg, Van Dis, Haasse behoren (in termen van belangrijkheid) vond ik het enthousiasme mooi om te zien.
  2. De voorbereiding (2)
    Hoewel ik meer dan genoeg boeken heb om te signeren, ga ik voordat ik naar de Bijenkorf ga altijd even langst antiquariaten in de buurt, in dit geval De Slegte in de Kalverstraat en Kok boeken in de Oude Hoogstraat. Ik koop dan een aantal boeken van auteurs die in de Bijenkorf zijn - uitsluitend eerste drukken, hoewel niet van die hele zeldzame - om te laten signeren. Dat is waarschijnlijk een beetje gek (want waarom koop ik ineens boeken, die ik anders niet gekocht zou hebben?), maar voor mij is het een vast ritueeltje geworden. Dit jaar verliet ik De Slegte met een paar titels van Nelleke Noordervliet, Rosita Steenbeek, Manon Uphoff en Remco Campert. Tot mijn verdriet bleken de laatste twee ondanks de aankondiging toch niet aanwezig te zijn bij het signeren, "wegens omstandigheden". De omstandigheid van Campert kende ik wel: hij had zijn schouder gebroken. Maar dat was al een tijd geleden, dus zo nieuw was die omstandigheid niet. Bovendien: Campert was wel aanwezig - arm in mitella - alleen signeerde hij niet. Wat Uphoff scheelde is mij onbekend - op haar Twitteraccount is in elk geval niks te lezen. [N.B. in dit filmpje zie ik overigens op 0:14 dat Campert wél signeerde! Hij heeft het alleen kort volgehouden helaas...]
  3. Creatief signeren
    Ik zag verschillende bezoekers op een creatieve manier omgaan met het verzamelen van handtekeningen. Er was een bezoeker ("René") die uitsluitende de handtekeningen verzamelde. Op een vel papier verzamelde hij handtekeningen van alle aanwezige auteurs, en per auteur ook nog een korte regel op een kaartje: een handtekening, gevolgd door de tekst "Voor René, met de vriendelijke groeten van de auteur van [titel]". Verschillende andere bezoekers hadden de CPNB-uitgave Titaantjes waren we bij zich (in 2010 verschenen t.g.v. de 75e Boekenweek), en verzamelden daarin de handtekeningen van de deelnemende auteurs in dat boek. Dat gebeurde op diverse manieren. Ik zag een bezoeker die op de eerste blanco pagina's de handtekeningen verzamelde. Zij had hard doorgewerkt, want er stonden al tientallen handtekeningen in. In dit boek hebben 75 schrijvers iets bijgedragen, en ik sluit niet uit dat zij al bijna 75 handtekeningen had. Een andere bezoeker liet elke auteur bij de eigen bijdrage signeren, en ze had geeltjes op de juiste plek in het boek geplakt zodat ze snel de juiste pagina kon opslaan. Weer een andere bezoeker liet elke auteur bij de inhoudsopgave van het boek signeren bij de eigen naam. Ik had alleen maar spijt dat ik niet op dit goede idee was gekomen. Een gemiste kans! Maar wel iets geleerd voor volgend jaar!
  4. Verrassend rustig
    Persoonlijk vind ik de middag in de Bijenkorf altijd heel erg leuk. Maar eigenlijk valt het mij met de drukte wel mee. Wellicht omdat er zoveel auteurs zijn, en iedereen net als in de supermarkt kiest voor de kortste rij. Bij een reguliere signeersessie van één auteur sta je soms in een rij van 50 tot 100 mensen. Maar hier was de rij voor een auteur nooit langer dan 6, 7 mensen. Sterker nog: na een uurtje waren er diverse auteurs waar helemaal niemand bij stond. Dat was het moment voor Ronald Giphart om zijn blackberry maar weer eens te checken, voor Rosita Steenbeek om nu eindelijk haar gebakje maar eens te eten. Of auteurs schoven een tafeltje op en gingen maar eens bijpraten met een andere auteur. Giphart ging op een gegeven moment bij een heel ander tafeltje staan roepen: "Mooie boeken, koop hier mooie boeken!". Alles om een collega-auteur in het zonnetje te zetten...
  5. Op de foto
    Verschillende bezoekers wilden op de foto met hun favoriete auteur. Vooral vrouwelijke bezoekers, viel mij op. Dit ging gepaard met gilletjes en uitroepen in de trant van "o meid, wat enig!" Zoals die wat oudere vrouw die op de foto wilde met Herman Koch, terwijl hij haar boek signeerde. Ze drukte de camera in de handen van de vrouw die achter haar in de rij stond en liet haar de foto's maken. Eerst stond ze wat onwennig naast Koch, maar de ad hoc fotografe moedigde haar aan: "sla een arm om hem heen!", "ga dicht naast hem staan!". En Herman Koch vond het allemaal best. Nadat hij klaar was met signeren, werkte hij nog even extra mee: "Zal ik ook maar even in de lens kijken?". Dat leidde tot een nieuwe "o, meid..." en ongetwijfeld veel napret bij thuiskomst.
Het was op 12 maart 2011 een enerverende middag voor bezoekers. In een volgende bijdrage ga ik dieper in op de aanwezige auteurs.