24 juni, 2009

176 - Boekenweekgeschenkhaters

Wat is dat toch met het dedain van erkende antiquaren over boekenweekgeschenken? Kort voor de eerste Aioloz-veiling, die voor mij zo jammerlijk afliep, organiseerde Piet van Winden een aantal seminars over verzamelen en liet hij verzamelaars aan het woord. Zelf vertelde hij in de Volkskrant over zijn verzamelaarspassie. Hij sprak daarbij zijn verbazing uit over verzamelaars van boekenweekgeschenken. Waarom verzamelen zoveel mensen iets dat zo algemeen verkrijgbaar is en dat dus iedereen in de kast heeft staan, aldus Van Winden? Wat is de exclusiviteit daarvan en (dus) de lol?

Van Winden veilde destijds een verzameling boeken die zijn weerga niet kende en die inderdaad in schril contrast staat met een rijtje naoorlogse boekenweekgeschenken in een willekeurige boekenkast. Maar dat soort verzamelingen zijn uniek in zijn soort en velen hebben toch ook veel plezier met het verzamelen van boekenweekgeschenken.

Die gewone boekenweekgeschenken zaten er bij Aioloz dan ook niet tussen. Hooguit vind je bij dat type antiquariaten in de catalogus vooroorlogse geschenken, die van 1946 of de ingebonden relatiegeschenken van de CPNB. Tijdens de laatste veiling van Aioloz ging overigens voor 700 euro een complete serie boekenweekgeschenken weg (inclusief 1930, 1934, 1941 en 1946 en aangevuld met een aantal bijzondere CPNB-uitgaven).

Voor mij is de lol van het verzamelen van boekenweekgeschenken dat je je niet hoeft te beperken tot de geschenken zelf – die vormen hooguit een ruggengraatje van de collectie. Maar alle uitgaven eromheen – ik beschreef eerder al de verschillende categorieën die je kunt aanhouden – maken het toch spannend. Ondanks dat ik bijna 300 CPNB-titels bezit heb ik niet het gevoel dat ik in de buurt van volledigheid kom. Daarom is het zo’n leuke verzameling: het is nooit af, het is veelzijdig en het is betaalbaar (op een paar topstukken na).

In het winkeldagboek van Hinderickx en Winderickx las ik iets gelijksoortigs als bij Piet van Winden:
“donderdag 9 augustus - René [over de boekenmarkt in Deventer]
Wel vrolijkmakend was de tafel met boekenweekgeschenken die open en bloot de regen opving. Weer wat van die rommel uit de markt geregend, dacht ik.
Woensdag 10 augustus - Hans
Verregende boekenweekgeschenken, ja, een verheugend gezicht. Vroeger in de tijd dat ik voor zo weinig mogelijk een zo groot mogelijke bibliotheek bij elkaar probeerde te kopen in tweedehandsboekwinkels, erg lang geleden dus, had ik respect voor elk boek.”
Het lijkt erop dat de ‘roots’ van boekenverzamelen hier wat onterechte verachting krijgen. Wie een rijtje boekenweekgeschenken heeft, loopt volgens mij grote kans gegrepen te worden door het verzamelen en de drang naar volledigheid, met als gevolg een groeiende bibliotheek en voor je het weet staat de boekenweekverzamelaar zijn vakantiegeld te besteden in de winkel van H&W of op de veiling van Aioloz. En gelet op de klaagzangen in het Winkeldagboek is dat het hoogste doel - zoveel mogelijk geld uit de zak van de verzamelaar kloppen. Waarom dan zo moeilijk gedaan over mensen die boekenweekgeschenken nog gewoon een leuk bezit vinden?

23 juni, 2009

175 - Winkeldagboek

Het leukste boek dat ik in tijden heb gelezen is het Winkeldagboek van de Utrechtse antiquaren Engberts en Hesselink van Hinderickx en Winderickx. Het is een geruststellende gedachte dat zich ergens in Nederland een winkel bevindt waarvan het niet uitmaakt op welk moment je binnenstapt, maar waar op dat moment hoe dan ook over tegenvallende omzetten, tegenvallende klanten of het tegenvallende weer wordt gesproken. En ondanks de wat sombere toon van die berichten, levert dat een heel leuk en leesbaar boek op - om niet te zeggen: geniaal. Verplicht leesvoer voor boekenliefhebbers!

  De beide heren weten dat ook, en aangezien dit hun tweede winkeldagboek is (het eerste bestreek de jaren tot 2003) lees je dit regelmatig terug in hun dagboekaantekeningen: dat zij nu zelf schrijvers zijn geworden, dat zij de weelde van de roem maar amper kunnen dragen maar dat ze toch maar een grootse prestatie hebben geleverd en dat heel veel mensen proberen hen te imiteren. De lancering van het eerste winkeldagboek is regelmatig onderdeel van hun beslommeringen. Op de website van het antiquariaat zijn nog meer loftuitingen en mooie woorden te vinden.
Ondanks dat de puurheid van het boek er natuurlijk wel af is (je zou kunnen zeggen dat het eerste winkeldagboek ‘onbewust’ werd geschreven – zonder dat het per se de bedoeling was dat het gepubliceerd zou worden – maar dat geldt voor de tweede natuurlijk niet) zijn de heren verrassend oprecht en ook heel bescheiden:
zaterdag 20 september. De weinig succesvolle boekenjacht in Amsterdam, gisteren, maakte weer eens duidelijk dat onze winkel van hoog niveau is en qua literaire kwaliteit nauwelijks overtroffen. Wat zijn we weer een hoop rommel en kleurloosheid tegengekomen. Je zou bijna gaan denken dat onze winkel zin heeft.
Wat het boek zo leuk maakt is natuurlijk dat het ‘de andere kant’ laat zien. Als klant kom ik heel veel in antiquariaten en daar zitten de uitbaters dan vaak in alle rust, dromerig lijkt het wel, te wachten op klanten. Maar wat zijn hun gedachten? Dat weten we nu gelukkig:
“woensdag 3 augustus Toen ik anderhalf uur geleden de winkel betrad zat de heer K. hier aan tafel op een praatstoel. K. is een goede klant en niet onaardig, maar die verhalen van hem interesseren mij maar matig. Hans idem, vermoed ik. Ach, hoeveel voorbeelden zijn er wel niet in ons winkeldagboek te vinden van mensen die ons ondanks onze desinteresse deelgenoot willen maken van allerlei interessants. Een paar dagen geleden kwam een vaste klant een paar aanbiedingen en een pocketje kopen, samen voor 9 euro. Deze enorme aankoop gaf hem het recht eens flink uit te pakken over de toestand in de wereld. Het liep al tegen zessen. Hans en ik zaten allebei aan tafel en we baden in stilte dat hij snel op zou hoepelen, wat niet gebeurde, maar uiteindelijk verdween hij toch.”
Je durft je mond niet meer open te doen in die winkel. Toch wil ik er wel instaan – ik heb weinig omzet bij H&W op mijn palmares – ik koop denk ik teveel bij het door hen verfoeide Marktplaats en Boekwinkeltjes.nl – maar ben natuurlijk wel een eerbiedwaardig boekenblogger. Tot mijn immense jaloezie haalde collega-blogger Boekengek het winkeldagboek wel:
“Donderdag 11 augustus Deze Martin de Z. houdt een weblog bij onder de titel (On)wetenswaardigheden van een boekengek. Hij doet er verslag van zijn aankoop.”
Overigens wordt hij in alle H&W-vileiniteit onmiddellijk weggezet als “de dostojevskiaanse gedeprimeerde werkloze”, dat dan weer wel. Weblog schrijft over boekhandel. Boekhandel schrijft over weblog over boekhandel. En u raadt het al: weblog schrijft over boekhandel over weblog over boekhandel. Ja, zo houden we elkaar wel bezig natuurlijk.
Nog even over die jaloezie – desnoods als dostojevskiaanse werkloze, maar ik wil ook genoemd worden. Zoals u allen weet heb ik onlangs nog verslag gedaan van mijn bezoek aan H&W. Ik reken nu toch wel op een vermelding in het Winkeldagboek 2008-2012. Hopelijk lezen de heren af en toe ook andere weblogs.

04 juni, 2009

174 - Veilingverdriet

Het is weer eens niet gelukt om een aantal dringend noodzakelijke aankopen op een veiling te doen. Het mag dan wel financiële crisis zijn, maar boeken gaan nog altijd voor een reusachtige prijs weg. Ik schreef al eerder over veilingfalen maar ik had gedacht dat ik daarvan had geleerd en dat het mij niet nogmaals zou gebeuren. Maar helaas. Neem nou deze prachtkavel bij Bubb Kuyper:
50/2168 [Swarte, J.]. Nescio (pseud. of J.H.F. Grönloh). Dichtertje. Amst., Nijgh & Van Ditmar, 1997, 54p., ills. J. SWARTE. = One of 20 copies of the DELUXE edition, SIGNED by the illustrator and bound in hinging boards by HANDBINDERIJ PAU. (€50-70)
Ik vond 'm al wat laag geprijsd dus besloot ik in te zetten op maximaal 130 euro. Maar dit boek bracht uiteindelijk 190 euro op. Ik had dus minimaal € 200 moeten bieden - maar dan was ik waarschijnljk nog overboden.
Of neem nu dit schitterende exemplaar bij de eerste veiling van AABP Auctions
35 [BAYENS] - NESCIO. Titaantjes. Amst., [privately published], 1974. Orig. dec. cloth. with inlayed orig. etching on cover by Hans BAYENS. 38 pp. With 4 drawings by Bayens. 50 numb. copies printed by Peco. Copy hors série. Rare illustrated ed. by the sculptor of theTitaantjes in the Oosterpark (Amsterdam). Very fine. (50 - 70)
Wederom vond ik het wat laag geprijsd, dus ook hier ging ik ongeveer op het dubbele zitten qua maximumbod: 130 euro. Maar ook dit boek ging aan mijn neus voorbij: 150 euro heeft het opgeleverd, dus ik had er ver boven moeten zitten. Ik ben niet van de hele hoge prijzen. Ik zal niet snel € 18.500,- neertellen voor een boek, zoals degene die deze kocht:

655 ELSSCHOT, Willem. Villa des Roses. Bussum, C.A.J. van Dishoeck, 1913. Orig. verg. perkament (!). (8),227,(1) pp. Onafgesn. In met rozenpapier overtrokken cassette met perkamenten slip waarop een gouden roosje. 1e druk (20.000 - 25.000) Enige auteursexemplaar van de luxe editie van zijn eerste boek. Eén van 10 genummerde exemplaren op handgeschept Pannekoek. Met opdracht aan Anna van der Tak. Beschouwd als het meest indrukwekkende boek uit de beroemde collectie van Johan Polak (”the most extensive, comprehensive and exquisite Dutch private library, in splendid condition”).

Ik troost mij met de gedachte dat dit boek ooit weer op de veiling komt - de bovengenoemde Willem Elsschot heeft het ook maar 15 jaar in een particuliere verzameling uitgehouden.

Zelfs de derde bieding die ik had gedaan ging aan mijn neus voorbij:

50/1713 Bordewijk, F. Fantastische vertellingen. Derde bundel. Rott., W.L. & J. Brusse's uitgevers Mij., 1924, 1st ed., 301p., orig. cl. - Occas. trifle foxed. Spine and covers along margins foxed. Good copy. Idem. Bij gaslicht. Rott., Nijgh & Van Ditmar, 1947, 1st ed., 175p., orig. giltlettered cl. w. (sl. dam.) dustwr. - AND 4 others, i.a. M. TER BRAAK, Het carnaval der burgers. Een gelijkenis in gelijkenissen (Arnhem, 1930, 1st ed., orig. gilt cl. w. (strengthened/ worn) dustwr.) and E. DU PERRON, Scheepsjournaal van Arthur Ducroo (Amst., n.d. (1943), 1st ed., orig. clothbacked boards w. dustwr.). € (30-50)
Deze wilde ik niet per se heel graag omdat het mij alleen om de Bordewijk ging, daarom bood ik 55 euro. Hij staat immers ook te koop bij Hinderickx en Winderickx voor € 40. Maar deze kavel ging voor € 65 naar een ander.

Als troost kocht ik vervolgens in De Slegte in Leiden alsnog een exemplaar van deze derde bundel Fantastische vertellingen van Bordewijk, maar dan voor € 9,50 (omdat het omslag aan de achterkant wat loslaat). En als extra troost een exemplaar van Abdelkader Benali's Kerstmis in Oostende, een nieuwjaarsgeschenkje van de boekhandels Kooyker en Verwijs uit 2000. Het is een kleine pleister op de wonde. In het najaar zijn er weer nieuwe veilingen bij Bubb, AABP, Beijers, Hondius, Burgersdijk en Niermans en Van Stockum. Allicht dat er iets van mijn gading bijzit. Ik hou u op de hoogte van mijn successen. sneuper