183 - Feest der letteren 2011

Ja beste lezers, ik was een jaar niet op dit blog. Waarvoor excuus - maar dank aan alle lezers die genoegen namen met oudere berichten. Ik hoop op een nieuwe start en een hogere frequentie in de komende periode. Een goed begin van deze voornemens is het verslag van het Feest der Letteren in de Bijenkorf in Amsterdam. Deze jaarlijkse happening omvat signeersessies van meer dan 25 auteurs en verder lezingen, interviews en andere activiteiten rond verschillende auteurs. Ik probeer er altijd heen te gaan om stapels boeken te laten signeren. Ziehier mijn verslag uit 2009. Niets is zo leuk als het hebben van gesigneerde boeken en dit soort middagen lenen zich voor het slaan van een grote slag. Het Feest der Letteren leent zich ook voor tientallen publiceerbare observaties. Ik zal dat in tenminste twee delen doen: observaties over de bezoekers en observaties over de auteurs. Vandaag de observaties over de bezoekers.

1. De voorbereiding
   Sommige bezoekers bereiden zich voor, andere niet. Ik behoor tot de categorie die zich voorbereidt. Op dat soort momenten ben ik erg blij met LibraryThing. Al mijn boeken systematisch geordend en doorzoekbaar. Met de lijst aanwezige auteurs doorzoek ik mijn bezit, en elke keer merk ik dat ik van sommige auteurs boeken heb die ik een beetje vergeten was. Vaak boekenweekgeschenken of boeken van meer dan 1 auteur, die niet in hetzelfde rijtje staan. Bijvoorbeeld: bij het zoeken naar boeken van Charlotte Mutsaers herontdekte ik dat zij ook de illustraties had gemaakt in Nathan Sid van Adriaan van Dis. En nu is mijn eerste druk van Nathan Sid dus gesigneerd door zowel Mutsaers als Van Dis. Uiteindelijk bleek ik toch niet helemaal optimaal te zijn voorbereid: ik had al mijn boeken van Geert Mak per ongeluk thuisgelaten. Ze lagen klaar, maar ik was ze gewoon vergeten... Jammer, ik had mijn bibliotheek graag verrijkt met wat extra gesigneerde exemplaren. Tijdens de middag in de Bijenkorf zag ik verschillende bezoekers die net als ik hun eigen boekenkast hadden geplunderd: een man met een rolkoffer vol boeken, een echtpaar met twee rugzakken vol boeken. En ik met twee tassen met boeken. Ik zag ook enkele verbaasde bezoekers die niet doorhadden dat de auteurs aanwezig zouden zijn. Een meisje belde haar vriendin: "Ik sta hier in de Bijenkorf en ik zie alle belangrijke schrijvers. Ik zie Kluun en naast hem Herman Koch. En ook Giphart is er! En ik heb geen enkel boek bij me... kan jij er niet een paar brengen?" Ik hoop maar dat dit goedgekomen is.. Los van het feit dat voor mij (maar ik ben ongetwijfeld een elitaire bal) Kluun, Koch en Giphart niet tot de categorie Grunberg, Van Dis, Haasse behoren (in termen van belangrijkheid) vond ik het enthousiasme mooi om te zien.
2. De voorbereiding (2)
   Hoewel ik meer dan genoeg boeken heb om te signeren, ga ik voordat ik naar de Bijenkorf ga altijd even langst antiquariaten in de buurt, in dit geval De Slegte in de Kalverstraat en Kok boeken in de Oude Hoogstraat. Ik koop dan een aantal boeken van auteurs die in de Bijenkorf zijn - uitsluitend eerste drukken, hoewel niet van die hele zeldzame - om te laten signeren. Dat is waarschijnlijk een beetje gek (want waarom koop ik ineens boeken, die ik anders niet gekocht zou hebben?), maar voor mij is het een vast ritueeltje geworden. Dit jaar verliet ik De Slegte met een paar titels van Nelleke Noordervliet, Rosita Steenbeek, Manon Uphoff en Remco Campert. Tot mijn verdriet bleken de laatste twee ondanks de aankondiging toch niet aanwezig te zijn bij het signeren, "wegens omstandigheden". De omstandigheid van Campert kende ik wel: hij had zijn schouder gebroken. Maar dat was al een tijd geleden, dus zo nieuw was die omstandigheid niet. Bovendien: Campert was wel aanwezig - arm in mitella - alleen signeerde hij niet. Wat Uphoff scheelde is mij onbekend - op haar Twitteraccount is in elk geval niks te lezen. [N.B. in dit filmpje zie ik overigens op 0:14 dat Campert wél signeerde! Hij heeft het alleen kort volgehouden helaas...]
3. Creatief signeren
   Ik zag verschillende bezoekers op een creatieve manier omgaan met het verzamelen van handtekeningen. Er was een bezoeker ("René") die uitsluitende de handtekeningen verzamelde. Op een vel papier verzamelde hij handtekeningen van alle aanwezige auteurs, en per auteur ook nog een korte regel op een kaartje: een handtekening, gevolgd door de tekst "Voor René, met de vriendelijke groeten van de auteur van [titel]". Verschillende andere bezoekers hadden de CPNB-uitgave Titaantjes waren we bij zich (in 2010 verschenen t.g.v. de 75e Boekenweek), en verzamelden daarin de handtekeningen van de deelnemende auteurs in dat boek. Dat gebeurde op diverse manieren. Ik zag een bezoeker die op de eerste blanco pagina's de handtekeningen verzamelde. Zij had hard doorgewerkt, want er stonden al tientallen handtekeningen in. In dit boek hebben 75 schrijvers iets bijgedragen, en ik sluit niet uit dat zij al bijna 75 handtekeningen had. Een andere bezoeker liet elke auteur bij de eigen bijdrage signeren, en ze had geeltjes op de juiste plek in het boek geplakt zodat ze snel de juiste pagina kon opslaan. Weer een andere bezoeker liet elke auteur bij de inhoudsopgave van het boek signeren bij de eigen naam. Ik had alleen maar spijt dat ik niet op dit goede idee was gekomen. Een gemiste kans! Maar wel iets geleerd voor volgend jaar!
4. Verrassend rustig
   Persoonlijk vind ik de middag in de Bijenkorf altijd heel erg leuk. Maar eigenlijk valt het mij met de drukte wel mee. Wellicht omdat er zoveel auteurs zijn, en iedereen net als in de supermarkt kiest voor de kortste rij. Bij een reguliere signeersessie van één auteur sta je soms in een rij van 50 tot 100 mensen. Maar hier was de rij voor een auteur nooit langer dan 6, 7 mensen. Sterker nog: na een uurtje waren er diverse auteurs waar helemaal niemand bij stond. Dat was het moment voor Ronald Giphart om zijn blackberry maar weer eens te checken, voor Rosita Steenbeek om nu eindelijk haar gebakje maar eens te eten. Of auteurs schoven een tafeltje op en gingen maar eens bijpraten met een andere auteur. Giphart ging op een gegeven moment bij een heel ander tafeltje staan roepen: "Mooie boeken, koop hier mooie boeken!". Alles om een collega-auteur in het zonnetje te zetten...
5. Op de foto
   Verschillende bezoekers wilden op de foto met hun favoriete auteur. Vooral vrouwelijke bezoekers, viel mij op. Dit ging gepaard met gilletjes en uitroepen in de trant van "o meid, wat enig!" Zoals die wat oudere vrouw die op de foto wilde met Herman Koch, terwijl hij haar boek signeerde. Ze drukte de camera in de handen van de vrouw die achter haar in de rij stond en liet haar de foto's maken. Eerst stond ze wat onwennig naast Koch, maar de ad hoc fotografe moedigde haar aan: "sla een arm om hem heen!", "ga dicht naast hem staan!". En Herman Koch vond het allemaal best. Nadat hij klaar was met signeren, werkte hij nog even extra mee: "Zal ik ook maar even in de lens kijken?". Dat leidde tot een nieuwe "o, meid..." en ongetwijfeld veel napret bij thuiskomst.

Het was op 12 maart 2011 een enerverende middag voor bezoekers. In een volgende bijdrage ga ik dieper in op de aanwezige auteurs.