192 - Moois van de eurotafel (3)

Het is niet zo dat Russen ineens massaal gedumpt worden op de eurotafels in het land, maar het toeval wil dat ik wederom op een mooie Russische titel stuitte op één van mijn favoriete eurotafels. De auteur van het boek is geboren in een stad die - vertaald - maandag heet en die op het moment van zijn geboorte nog maar acht jaar bestond. We hebben het natuurlijk over Vladimir Vojnovitsj en zijn beroemde boek De merkwaardige lotgevallen van soldaat Iwan Tsjonkin.

Vojnovitsj heeft een minder dramatisch levensverhaal dan Daniil Charms waar ik eerder over schreef. Weliswaar werd het ook hem onmogelijk gemaakt te schrijven in de jaren '70, en moest hij uiteindelijk verplicht emigreren uit de Sovjet-Unie in 1980, maar hij kreeg het staatsburgerschap terug in 1990 en woont nu nog steeds in Moskou.

Zijn boek over Iwan Tsjonkin stond al een tijdje op mijn verlanglijst. Een tijd geleden schreef ik al kort over de roman van de Tsjechische schrijver Hasek over de soldaat Svejk. Dat boek is namelijk ook een satirische roman van een simpele soldaat in dienst van een totalitair leger, waarbij de consequente braafheid en gehoorzaamheid (d.w.z. de weigerachtigheid om van het uitvoeren van een eenmaal gegeven bevel af te zien)  van de soldaat de meerderen tot wanhoop en het vaderland tot verwoesting leidt. Het karakter Tsjonkin is volgens Wikipedia overigens deels gebaseerd op Svejk. Waar Svejk optreedt in de Eerste Wereldoorlog waar hij actief is in (althans, deel uitmaakt van) het Oostenrijks-Hongaarse leger, komen we Tsjonkin tegen in de Tweede Wereldoorlog, als soldaat in het Rode Leger. Beiden worden gearresteerd en met beiden loopt het niet echt goed af. Maar wat beide boeken vooral demonstreren is de zinloosheid van oorlog voeren en ze zijn daarom anti-militaristisch van opzet. Begrijpelijkerwijs stonden de autoriteiten niet te juichen toen de boeken uitkwamen, maar gelukkig zijn ze nog steeds beschikbaar voor lezers van nu.

Ik heb eindeloos genoten van Svejk en dus wilde ik ook eindeloos genieten van Tsjonkin. Dat is ten dele gelukt. Dat wil zeggen: het boek staat in mijn kast, maar ook nog op de "te lezen" lijst. Ik heb alleen nog maar genoten van de aankoop, nog niet van de inhoud. Ik heb er  wel hoge verwachtingen van. En zelfs al valt het wellicht wat tegen, tot die tijd heb ik maanden voorpret gehad in de wetenschap dat ik bijna weer een klassieker ga lezen, die ik heb weten te redden van de laatste halte voor de versnipperaar. Ik hoop dat het boek - en de schrijver - mij daar een beetje dankbaar voor zijn en dat weten uit te drukken in een pakkend verhaal. 

Terzijde: al googlend vond ik een roman uit 2009 van de schrijver Max Niematz: Het wachtlokaal. Ook dat gaat over een soldaat in verregaande staat van verveling in een geestdodende omgeving. Het verschil is dat deze soldaat de beproeving moet ondergaan in vredestijd, in tegenstelling tot Svejk en Tsjonkin. Of het resultaat vergelijkbaar is kan ik helaas niet zeggen. Heeft iemand het gelezen? Of weet iemand een eurotafel waar het op ligt? Want dan neem ik het zeker mee...