28 maart, 2011

184 - Feest der Letteren (♀)

In mijn vorige bijdrage had ik iets geschreven over de bezoekers van het Feest der Letteren in de Bijenkorf. Zoals beloofd deze keer iets over de aanwezige auteurs.

Zoals ik vorige keer al schreef, was het niet al te druk in de Bijenkorf. Dat bood de gelegenheid om met verschillende auteurs een praatje aan te knopen.

De eerste bij wie ik aan het tafeltje schoof was Rosita Steenbeek. Zij stond vlak bij de roltrap en er was niemand bij haar tafeltje. Terwijl ze een gebakje at legde ik mijn boeken voor haar neer. We begonnen een praatje over haar aanwezigheid in de Bijenkorf. Ik zei dat ik wel eens medelijden had met de auteurs, want die staan maar achter hun tafeltje de hele tijd handtekeningen te geven. Maar zij verzekerde mij dat ze het leuk vond: "We staan hier immers vrijwillig, het is niet verplicht. En het geeft de kans mijn collega's weer eens te zien - het zijn allemaal vrienden van me." Ze vertelde verder dat ze onlangs op reis was in Israël en de bezette gebieden, onder andere in aanwezigheid van Antoine Bodar (een tv-verslag van dit bezoek staat trouwens hier). Ik gaf aan dat het me geen straf leek om met Bodar op reis te zijn, maar ook Bodar bleek een goede vriend van Steenbeek: "In Rome is het mijn buurman!". Verder vertelde ze dat ze tijdens die reis opeens verlammingsverschijnselen kreeg. Als je goed keek dan zag je dat haar mond nog een beetje trok. Hoe het precies zat weet ik niet meer, maar volgens mij was de broer van de tolk neuroloog in het ziekenhuis in Betlehem, en daardoor kon ze snel geholpen worden. Een scenario dat op zichzelf al een boek waren.
Ze vertelde daarnaast nog wat dingen die volgens mij persoonlijk waren, dus die vermeld ik hier niet. Maar wat is ze een spontaan en prettig mens!

Mijn volgende stop was bij Nelleke Noordervliet. Ik legde mijn hele stapel boeken voor haar neer. Ik denk dat ik van haar de meeste boeken bij me had. Ze was verrast door het zien van een paar niet zo gangbare titels. Zoals deze en deze. Ik vertelde over mijn voorliefde voor obscure (d.w.z. in oplage beperkte) uitgaafjes. En over mijn vondsten op de uitverkooptafels van boekenmarkten, waar soms de mooiste boekjes op een betere plek liggen te wachten. Ik verklaarde me bereid me over hen te ontfermen en ze een goed thuis te bieden. Ze moest er om lachen - "net alsof je je ontfermt over asielkatten", zei ze. En dat is ook zo: ik kan "asielboeken"  niet laten liggen. En ik ben blij dat een paar van deze verschoppelingen nu de erkenning hebben gekregen van de handtekening van hun auteur. Bij thuiskomst bleek helaas dat ik één boek niet door haar had laten signeren, in mijn volle tas had ik deze over het hoofd gezien. Hopelijk is ze er volgend jaar weer bij!

Vervolgens was daar Tessa de Loo. Van Tessa de Loo had ik maar drie schamele werkjes. Een boekenweekgeschenk, uiteraard een literair juweeltje en een lezing in het kader van dodenherdenking. Ik schaamde me bijna om ze neer te leggen, maar ik heb haar andere boeken simpelweg niet en ze waren ook niet beschikbaar bij de Slegte, anders had ik ze wel gekocht. Ik zoek trouwens al jaren naar een mooie eerste druk van De Tweeling, maar dat terzijde. Toch zat Tessa de Loo er verder niet mee. Ook zij vond het leuk om de 'kleinere' boekjes te signeren. Bij het literair juweeltje stond ze wat langer stil. Ze vroeg of dit nu een zeldzaam boekje was. Ik vertelde dat het een uitgave van Bruna was, en dat ze volgens mij in grote oplages worden gemaakt. Alleen is elk deeltje maar één maand verkrijgbaar. Maar echt zeldzaam zijn ze niet. Het viel me op dat ze eigenlijk niet goed wist hoe het werkte met zo'n literair juweeltje. Niet dat je per se alles hoeft te weten, maar toch had ik verwacht dat ze als auteur wel zou weten dat het een speciale uitgave van Bruna was. Of loopt alles via de uitgever en wordt ze er verder eigenlijk niet bij betrokken?

Ik merkte dit laatste ook bij enkele andere auteurs. Ze reageren eigenlijk allemaal positief op zo'n Literair Juweeltje, maar hebben er niet altijd een beeld bij wat voor soort uitgave dat is.

Dat geldt dan weer niet voor Marion Pauw, die het verhaal Lolliepop had geschreven. Dit was ook de enige titel die ik van haar had, en ook bij haar voelde ik me wat beschaamd. Maar dat hoefde niet. Ze keek me indringend aan en vroeg me of ik het een goed verhaal vond. En ik beaamde dat ik dat vond (gelukkig wist ik nog waar het over ging!), dat ik het knap vond dat ze in zo'n kort aantal pagina's toch een afgerond verhaal kwijt kon. Ze vertelde dat ze er zelf ook tevreden over was, dat ze dit eigenlijk een van haar meest geslaagde werken vond, "en als ik het niet goed zou vinden, zou ik dat ook eerlijk zeggen". Een mooie opdracht met handtekening was mijn beloning.

Wie volgens mij de meeste tijd nam voor haar lezers, was volgens mij Lulu Wang. Ik heb een half uur in de rij gestaan, en voor mij waren maar vijf mensen. Maar iedereen kreeg haar volle aandacht, en niet alleen dat: voordat zij signeerde, observeerde zij de bezoeker en die kreeg dan van haar een persoonlijke spreuk mee. Ondertussen werd zij door van alles en nog wat afgeleid, zodat elk gesprek minstens drie keer overnieuw moest (en elke observatie van de bezoekers dus ook). Zo was er een fotograaf die haar steeds op de foto zette. Op een gegeven moment liet ze hem weten dat hij absoluut haar schoenen moest fotograferen, want die waren echt heel bijzonder. Dat deed hij - de schoenen van Lulu Wang werden voluit op de foto gezet. Maar Lulu Wang is een hele innemende vrouw, die echt contact wil maken met haar lezers. Dat valt in haar te prijzen - ze is onvermoeibaar en echt heel positief en op anderen gericht. Iedereen liep met een grote glimlach bij haar tafeltje weg.

Natuurlijk waren er niet alleen vrouwelijke auteurs aanwezig in de Bijenkorf. In mijn volgende bijdrage doe ik verslag van de ontmoetingen met de aanwezige mannelijke auteurs.

13 maart, 2011

183 - Feest der letteren 2011

Ja beste lezers, ik was een jaar niet op dit blog. Waarvoor excuus - maar dank aan alle lezers die genoegen namen met oudere berichten. Ik hoop op een nieuwe start en een hogere frequentie in de komende periode. Een goed begin van deze voornemens is het verslag van het Feest der Letteren in de Bijenkorf in Amsterdam. Deze jaarlijkse happening omvat signeersessies van meer dan 25 auteurs en verder lezingen, interviews en andere activiteiten rond verschillende auteurs. Ik probeer er altijd heen te gaan om stapels boeken te laten signeren. Ziehier mijn verslag uit 2009. Niets is zo leuk als het hebben van gesigneerde boeken en dit soort middagen lenen zich voor het slaan van een grote slag. Het Feest der Letteren leent zich ook voor tientallen publiceerbare observaties. Ik zal dat in tenminste twee delen doen: observaties over de bezoekers en observaties over de auteurs. Vandaag de observaties over de bezoekers.
  1. De voorbereiding
    Sommige bezoekers bereiden zich voor, andere niet. Ik behoor tot de categorie die zich voorbereidt. Op dat soort momenten ben ik erg blij met LibraryThing. Al mijn boeken systematisch geordend en doorzoekbaar. Met de lijst aanwezige auteurs doorzoek ik mijn bezit, en elke keer merk ik dat ik van sommige auteurs boeken heb die ik een beetje vergeten was. Vaak boekenweekgeschenken of boeken van meer dan 1 auteur, die niet in hetzelfde rijtje staan. Bijvoorbeeld: bij het zoeken naar boeken van Charlotte Mutsaers herontdekte ik dat zij ook de illustraties had gemaakt in Nathan Sid van Adriaan van Dis. En nu is mijn eerste druk van Nathan Sid dus gesigneerd door zowel Mutsaers als Van Dis. Uiteindelijk bleek ik toch niet helemaal optimaal te zijn voorbereid: ik had al mijn boeken van Geert Mak per ongeluk thuisgelaten. Ze lagen klaar, maar ik was ze gewoon vergeten... Jammer, ik had mijn bibliotheek graag verrijkt met wat extra gesigneerde exemplaren. Tijdens de middag in de Bijenkorf zag ik verschillende bezoekers die net als ik hun eigen boekenkast hadden geplunderd: een man met een rolkoffer vol boeken, een echtpaar met twee rugzakken vol boeken. En ik met twee tassen met boeken. Ik zag ook enkele verbaasde bezoekers die niet doorhadden dat de auteurs aanwezig zouden zijn. Een meisje belde haar vriendin: "Ik sta hier in de Bijenkorf en ik zie alle belangrijke schrijvers. Ik zie Kluun en naast hem Herman Koch. En ook Giphart is er! En ik heb geen enkel boek bij me... kan jij er niet een paar brengen?" Ik hoop maar dat dit goedgekomen is.. Los van het feit dat voor mij (maar ik ben ongetwijfeld een elitaire bal) Kluun, Koch en Giphart niet tot de categorie Grunberg, Van Dis, Haasse behoren (in termen van belangrijkheid) vond ik het enthousiasme mooi om te zien.
  2. De voorbereiding (2)
    Hoewel ik meer dan genoeg boeken heb om te signeren, ga ik voordat ik naar de Bijenkorf ga altijd even langst antiquariaten in de buurt, in dit geval De Slegte in de Kalverstraat en Kok boeken in de Oude Hoogstraat. Ik koop dan een aantal boeken van auteurs die in de Bijenkorf zijn - uitsluitend eerste drukken, hoewel niet van die hele zeldzame - om te laten signeren. Dat is waarschijnlijk een beetje gek (want waarom koop ik ineens boeken, die ik anders niet gekocht zou hebben?), maar voor mij is het een vast ritueeltje geworden. Dit jaar verliet ik De Slegte met een paar titels van Nelleke Noordervliet, Rosita Steenbeek, Manon Uphoff en Remco Campert. Tot mijn verdriet bleken de laatste twee ondanks de aankondiging toch niet aanwezig te zijn bij het signeren, "wegens omstandigheden". De omstandigheid van Campert kende ik wel: hij had zijn schouder gebroken. Maar dat was al een tijd geleden, dus zo nieuw was die omstandigheid niet. Bovendien: Campert was wel aanwezig - arm in mitella - alleen signeerde hij niet. Wat Uphoff scheelde is mij onbekend - op haar Twitteraccount is in elk geval niks te lezen. [N.B. in dit filmpje zie ik overigens op 0:14 dat Campert wél signeerde! Hij heeft het alleen kort volgehouden helaas...]
  3. Creatief signeren
    Ik zag verschillende bezoekers op een creatieve manier omgaan met het verzamelen van handtekeningen. Er was een bezoeker ("René") die uitsluitende de handtekeningen verzamelde. Op een vel papier verzamelde hij handtekeningen van alle aanwezige auteurs, en per auteur ook nog een korte regel op een kaartje: een handtekening, gevolgd door de tekst "Voor René, met de vriendelijke groeten van de auteur van [titel]". Verschillende andere bezoekers hadden de CPNB-uitgave Titaantjes waren we bij zich (in 2010 verschenen t.g.v. de 75e Boekenweek), en verzamelden daarin de handtekeningen van de deelnemende auteurs in dat boek. Dat gebeurde op diverse manieren. Ik zag een bezoeker die op de eerste blanco pagina's de handtekeningen verzamelde. Zij had hard doorgewerkt, want er stonden al tientallen handtekeningen in. In dit boek hebben 75 schrijvers iets bijgedragen, en ik sluit niet uit dat zij al bijna 75 handtekeningen had. Een andere bezoeker liet elke auteur bij de eigen bijdrage signeren, en ze had geeltjes op de juiste plek in het boek geplakt zodat ze snel de juiste pagina kon opslaan. Weer een andere bezoeker liet elke auteur bij de inhoudsopgave van het boek signeren bij de eigen naam. Ik had alleen maar spijt dat ik niet op dit goede idee was gekomen. Een gemiste kans! Maar wel iets geleerd voor volgend jaar!
  4. Verrassend rustig
    Persoonlijk vind ik de middag in de Bijenkorf altijd heel erg leuk. Maar eigenlijk valt het mij met de drukte wel mee. Wellicht omdat er zoveel auteurs zijn, en iedereen net als in de supermarkt kiest voor de kortste rij. Bij een reguliere signeersessie van één auteur sta je soms in een rij van 50 tot 100 mensen. Maar hier was de rij voor een auteur nooit langer dan 6, 7 mensen. Sterker nog: na een uurtje waren er diverse auteurs waar helemaal niemand bij stond. Dat was het moment voor Ronald Giphart om zijn blackberry maar weer eens te checken, voor Rosita Steenbeek om nu eindelijk haar gebakje maar eens te eten. Of auteurs schoven een tafeltje op en gingen maar eens bijpraten met een andere auteur. Giphart ging op een gegeven moment bij een heel ander tafeltje staan roepen: "Mooie boeken, koop hier mooie boeken!". Alles om een collega-auteur in het zonnetje te zetten...
  5. Op de foto
    Verschillende bezoekers wilden op de foto met hun favoriete auteur. Vooral vrouwelijke bezoekers, viel mij op. Dit ging gepaard met gilletjes en uitroepen in de trant van "o meid, wat enig!" Zoals die wat oudere vrouw die op de foto wilde met Herman Koch, terwijl hij haar boek signeerde. Ze drukte de camera in de handen van de vrouw die achter haar in de rij stond en liet haar de foto's maken. Eerst stond ze wat onwennig naast Koch, maar de ad hoc fotografe moedigde haar aan: "sla een arm om hem heen!", "ga dicht naast hem staan!". En Herman Koch vond het allemaal best. Nadat hij klaar was met signeren, werkte hij nog even extra mee: "Zal ik ook maar even in de lens kijken?". Dat leidde tot een nieuwe "o, meid..." en ongetwijfeld veel napret bij thuiskomst.
Het was op 12 maart 2011 een enerverende middag voor bezoekers. In een volgende bijdrage ga ik dieper in op de aanwezige auteurs.