20 december, 2015

257 - Twitterstormpje over blogbericht: wel/niet de boeken van Gerrit Komrij

Dit is echt het laatste bericht over de opbrengsten van de veiling bij Bubb Kuyper. Het is alleen dat ik zo kan genieten van nieuw gekochte boeken, dat ik er niet over uitgepraat raak. En ik was dus helemaal vergeten te melden dat er afgelopen september een soort twitterstormpje (of: briesje) ontstond naar aanleiding van mijn bericht over het stickertje van Gerrit Komrij in mijn boeken en de vraag of deze nu wel of niet als ex-libris van Komrij mocht doorgaan. Wie had het stickertje geplakt en wat was nu de garantie dat de boeken authentiek uit de bibliotheek van Komrij kwamen?

Perkamentus slingert trouw berichten van dit blog op Twitter maar stelde - omdat ik zowel De Slegte als Bubb Kuyper noemde - vervolgens aan beiden de vraag hoe het nu zat met die stickertjes. Dat leidde tot het volgende digitale gesprek dat ik voor de zekerheid ook nog even vereeuwig op mijn blog (leest u mee, KB?):





Al met al heeft een gesprek op social media in 26 minuten opgelost waar ik al een hele tijd vragen over had, en zelfs nog - hoe ouderwetsch - over had gemaild met veilinghuis Bubb Kuyper (maar nooit antwoord gekregen). Ik ben echter blij dat ik met een gerust hart kan zeggen dat mijn Dibdins daadwerkelijk uit de bibliotheek van Gerrit Komrij komen. Althans, tenminste één ervan.

Wat leren we hieruit? Dat het voor al mijn lezers verstandig is om Perkamentus te volgen op Twitter, want dan leer je nog eens wat. Dat lastige vragen tegenwoordig snel opgelost kunnen worden met behulp van social media. Dat er idioten zoals ik zijn die een sticker in een boek een belangwekkend onderwerp vinden en daar langdurig hun hoofd over breken.  En dat het wellicht voor mij verstandig is om ook een twitteraccount onder mijn blognaam te nemen. Maar eerst nog even genieten van mijn nieuwe boeken...

01 december, 2015

256 - Van Henk naar Sneuper, veel volume maar weinig opbrengst

Ik blijf nog een beetje hangen in de voorjaarsveiling van Bubb Kuyper, waar ik zoals ik eerder schreef met veel kunst en vliegwerk een Billy vol boeken over boeken vandaan haalde. Inmiddels is de najaarsveiling van Bubb ook alweer geweest, maar die heb ik om budgettaire redenen aan mij voorbij laten gaan. Gelukkig was er ook niet echt aanleiding om mij verder in de schulden te steken: het manuscript van Hersenschimmen gunde ik graag aan een ander.

Nee, ik was nog bezig om de aangekochte weelde te sorteren en voor de nieuwe kast 'boeken over boeken' een plekje te vinden. Interessant was dat ik achterin kleine briefjes vond waarop de vorige eigenaar - vermoedelijk Henk van Otterloo - had opgeschreven waar en wanneer hij de boeken had gekocht, en voor hoeveel.

Eigenlijk moet je dat soort dingen niet weten als je boeken op een veiling koopt. Aan de ene kant realiseer je je dat je echt voor weinig geld een stapel kostbare boeken op de kop hebt weten te tikken. Maar aan de andere kant besef je dat je eigen collectie boeken die je zo kostbaar vindt, op een dag door iemand juichend worden gekocht die er een bodemprijs voor heeft betaald... Niet veel later zou ik dat aan den lijve ondervinden.

Maar al deze kaartjes geven een aardig tijdsbeeld van de aanschaf van boeken door Henk van Otterloo en daarmee van de groei van zijn bibliotheek op dit punt. En natuurlijk van de plekken waar hij ze kocht: veel bij Oak Knoll Books, sommige bij Questor Rare Books in Londen (10 jaar geleden overgenomen door Oak Knoll trouwens), maar ook wel bij Nederlandse antiquariaten. Verschillende boeken komen met opdracht rechtstreeks van de auteurs (zoals de dames Rostenberg en Stern. En ook van de wisselkoersen - die heeft de koper ook meegenomen. De dollar deed soms 2, soms 3 gulden en ook het Engelse pond schommelde tussen de 3 en 5 gulden. Met name internationale aankopen konden daardoor best duur uitpakken.

Een paar voorbeelden. Het boek The library of Edmund Gosse werd op 30 mei 1998 gekocht voor f 175,-. Ik kocht het afgelopen mei in een lot van in totaal 7 boeken voor € 70, omgerekend zo'n f 155,-. Alleen al op dat boek is groot verlies geleden.

In een lot van 7 boeken van de hand van Andrew Lang, zat onder meer het prachtige Ballads of books. Dit boek kostte op 3 mei 1989 £ 43, oftewel f 154,58 (inclusief verzendkosten). Ik kocht het lot van 7 boeken voor het schamele bedrag van € 60, ruim f 130... Enzovoorts, enzovoorts: George Sims'The rare book game kostte 8 oktober 1985 f 101,05 en voor mij in een lot met 7 boeken in totaal € 50. Blackburns Rambles in books kostte op 29 april 1998 f 100,50 en voor mij in het eerdere genoemde lot van 7 boeken voor €70. Alleen al in dat lot zaten twee boeken die destijds zo'n f 275 kostten (€125).

Zo zie je maar weer: boeken zijn geen geweldige belegging als het om financiën gaat. Ik heb dat gemerkt omdat ik om deze aankoop te financieren, een deel van mijn bibliotheek via catawiki heb verkocht. Ik heb verschillende keren met verbijstering gekeken voor welke prijzen mijn zorgvuldig gezochte boeken weggingen. Voor die fooi had ik ze dan nog beter zelf kunnen houden... Dat is het nadeel van veilingen: je moet maar net geluk hebben dat een paar mensen die het boek graag willen hebben tegen elkaar op gaan bieden. Maar los van het financiële aspect, zijn boeken natuurlijk wel de ultieme belegging als het om levensvreugde gaat! En naast genieten van de inhoud kan ik enorm plezier hebben met het uitzoeken van de weg waarlangs de boeken uiteindelijk bij mij terecht zijn gekomen. Met behulp van de kleine briefjes van Henk van Otterloo is dat in dit geval in elk geval een stuk gemakkelijker geworden.

18 september, 2015

255 - Nog meer restauratie: ook Dibdin in ere hersteld

In mijn vorige restauratiebericht was te lezen hoe mijn Nescio prachtig is hersteld door restaurateur Henk Linde. Maar de trouwe lezers van dit blog hebben natuurlijk mijn bericht van juni vorig jaar nog in gedachten, waar ik vol trots vertelde dat ik drie delen van Thomas Frognall Dibdin's A Bibliographical Antiquarian and Picturesque Tour in France and Germany (London, printed by the Shakspeare (sic!) Press for the author, 1821) bij Bubb Kuyper had gekocht. Deze set was beschadigd en ik kondigde aan dat ik ook deze bij Henk Linde wilde laten repareren. De vraag was of dit een goede besteding was, want zou het kopen van een beschadigde set + de restauratie niet veel duurder zijn dan gewoon een goede set kopen, zoals Perkamentus in een opmerking onder dat bericht suggereerde?

De offerte van Henk Linde wees echter anders uit. Dat wil zeggen, het ontliep elkaar niet eens zoveel maar ik had in elk geval nog het fascinerende idee dat mijn serie in de bibliotheek van Gerrit Komrij had gestaan, althans dat concludeerde ik op basis van het stickertje dat in het boek stond.

Maar recent kreeg ik een mail van een lezer van dit blog, met informatie die ik zo interessant vind dat ik die hier overneem.

Het voorbije weekeinde vernam ik op de stand van De Slegte op de MABP-beurs in Maastricht dat dat eigenlijk geen ex-libris van Komrij is! Dwz, Komrij had domweg geen ex-libris, wat voor een bibliofiel van zijn kaliber behoorlijk verbazingwekkend klinkt, maar het is niet anders.
Dat "ex-libris" is kennelijk aangebracht vóór de veiling, al weet ik niet door wie: Charles Hofman, of het veilinghuis zelf? Eea kan wellicht verklaren dat dat "ex-libris" zo belachelijke minimalistisch oogt, en helemaal in tegenspraak is met Komrij's toch wel flamboyante persoonlijkheid.
De Slegte (filiaal aan De Wapper in Antwerpen) heeft recht van spreken, want zij bieden nu ook een deel uit Komrij''s bib aan! Vooral secundaire literatuur --- over bibliofilie, verzamelen, edm. Ook zelf gaan kiezen en opladen in Portugal. En om duidelijk te maken dat die boeken een voor bibliofielen toch bijzondere provenance hebben, is er een stempel "ex-biblioteca Komrij" in aangebracht. Door De Slegte. Wat m.i. toch veel correcter en ondubbelzinniger is dan die eerdere "ex-libris", die overigens ook toen al niet in alle Komrij-boeken was aangebracht.
Ik heb op de kijkdagen verschillende loten gezien waarvan slechts één boek ermee "gemarkeerd" was. Al blijft ook in dit geval de dubbelzinnigheid bestaan dat die stempel a posteriori is aangebracht, en niet door Komrij zelf. Wat een latere verwerver dus nooit met zekerheid kan afleiden uit het ex. zelf. Maar ik kan me niet herinneren dat Bubb Kuyper in zijn catalogus zou hebben verduidelijkt dat het "ex-libris" van Komrij eigenlijk NIET diens ex-libirs was.
Het is inmiddels ook al een eigen leven gaan leiden, want ik heb het al vermeld gezien in catalogi van andere veilinghuizen, en ook al op CataWiki. Overigens dacht De Slegte dat er geen tweede Komrij-veiling meer komt --- in tegenstelling tot wat wordt geïnsinueerd door de titel v/d "eerste" Komrij-veiling bij Bubb Kuyper (Nov 2012). Volgens De Slegte zijn er ook in de veiling(en) nadien behoorlijk wat Komrij-loten aangeboden, evenwel zonder dat dat door Bubb Kuyper als een "Komrij-veiling" werd gemarket.
Nou, dat is duidelijk dus: wel uit de bibliotheek van Komrij, maar niet het ex libris van Komrij. In de beschrijving van Bubb Kuyper tijdens de veiling stond dit echter wel: "Vol. 1 with bookplate of Gerrit Komrij on upper pastedown". Die mededeling was dus misschien wel onjuist! En ik had nog wel zo duidelijk tegen Henk gezegd dat dat ex libris onbeschadigd moest blijven. Maar bij nader inzien is het gewoon een stickertje dat een onbekende er in heeft geplakt.

Terug naar de restauratie van Dibdin. Ook hierbij ontving ik een verslag:
  • Schade:
    Deel 1, 2 en 3: op de bandscharnieren is het leer wat kwetsbaar, de nerflaag laat plaatselijk los.
    Deel 1: de bandhoeken zijn licht beschadigd. Beide platten zijn los. De binnenscharnieren zijn geheel gescheurd.
    Deel 2 en 3 hebben vergelijkpare schade. En bij deel 3 is het voorplat los.
Vooral de opmerking over de gescheurde binnenscharnieren baarde mij zorgen. En ook dat Henk met het eerdergenoemde vlijmscherpe mesje tussen het leer en de rest van het omslag ging om te zien hoe los een en ander zat...

Maar dit is er vervolgens gedaan:
  • Deel 1, 2 en 3: de bandscharnieren zijn gesloten met sterk Japans papier. De afwerking is uitgevoerd met op kleur gebracht Japasns papier. De binnenscharnieren zijn gesloten met op kleur gebracht Japans papier. Op de bandscharnieren is een mix van acrylic polymer wax en Klucel-G aangebracht om de losse nerfdeeltjes te fixeren. de herstelde bandhoeken zijn behandeld met pure acrylic polymer wax.
    Deel 1 en 2: De platten zijn weer met het boekblok verbonden d.m.v. stroken Tyvek, het materiaal is achter de bandrug en onder het leer op de platten vastgezet.
Het resultaat is een kloeke serie bijzonder fraaie boeken. De lelijke hoekjes waar het leer van was verdwenen, de losse platten, de gescheurde bladzijden: het is allemaal fantastisch hersteld. Helaas zit in het boek nog wel een heel lelijke half weggescheurde ex libris. Daar hebben we nog wat debat over gehad. Henk heeft geprobeerd de papierresten te verwijderen, maar er is een verwoestende lijm gebruikt en daardoor zijn de achtergebleven lijmresten eigenlijk net zo lelijk als de gescheurde ex-libris. Dus daar doen we verder maar niets meer aan.

Wederom een trotse aanvulling op mijn verzameling. Een klassiek werk van Dibdin. zonder ex libris van Komrij maar (althans minstens één deel) wel uit zijn bibliotheek. En de zekerheid dat ik ook in de toekomst deze route kan nemen: voor een spotprijs een gewild boek aanschaffen, en dan laten restaureren bij Henk Linde. Het leidt tot een boek in topconditie voor een prijs die wat lager ligt dan een wat een onbeschadigd exemplaar zou kosten.

02 augustus, 2015

254 - Vakantieboekenjacht

Naast het feit dat de zomervakantie het seizoen is dat veel mensen zich voornemen om boeken te lezen, is het ook een prima seizoen om boeken te kopen. Maar eerst iets over het lezen. Uit onderzoek blijkt dat:
Lezen is populair bij vakantiegangers. Ruim veertig procent van de Nederlanders leest in zijn vakantie veel meer boeken dan normaal. Bijna één op de vijf Nederlanders komt zelfs alleen in zijn vakantie aan het lezen van boeken toe. Vakantielezers nemen gemiddeld zes boeken mee.
Maar worden al die boeken dan ook echt gelezen? Of heeft deze stripmaker gelijk?
Hoe dan ook, ik had minder dan 6 boeken mee naar België, alwaar wij een week verbleven. Maar dat was omdat ik wist dat wij naar Antwerpen zouden gaan. En in Antwerpen is een filiaal van de Slegte dat dringend op een bezoek van mij wachtte. Ik had namelijk gezien dat daar een boek van bibliofiel en auteur Jan van Herreweghe op de plank stond dat ik al langer wilde hebben: Zot van boeken. Over boekengekte als levensdrang. Ik had het ooit bij Hinderickx en Winderickx zien liggen, toen niet gekocht en daar uiteraard spijt van gekregen. Maar nu had ik een goede reden om naar Antwerpen af te reizen (hoewel daar natuurlijk niet per se een concrete reden voor nodig is).

In De Slegte heb ik ouderwets genoten. Wat een heerlijke winkel is dit toch en wat vertrouwd was het om er rond te dwalen. Gelukkig is intussen weer een filiaal in Leiden geopend en hopelijk is er binnen een paar jaar weer een keten De Slegtes in Nederland te vinden. In de winkel heb ik nog een tijdje staan watertanden voor de vitrine met boeken van Komrij. Later bleek het vinden van het boek van Van Herreweghe nog even lastig, maar uiteindelijk vonden we het in de verkeerde rubriek. Tot mijn verrassing stond daar ook het tweede boek van Van Herreweghe: Het syndroom van Spitzweg. Mijn leven als boekenwurm. Ook die verdween in mijn tas en zo had ik later die dag in het zonnetje twee nieuwe aanwinsten om te lezen.

De boeken van Van Herreweghe zijn een bundeling van brieven aan 'boekenvriend André' waarin alle aspecten van het bibliofiele leven aan de orde komen. De ontwikkeling van de passie voor boeken en de ontdekkingstocht door de wereld van het zeldzame boek worden gedetailleerd beschreven, waarbij talloze verwijzingen naar boeken over boeken, verzamelaars en verzamelingen en historische feiten over het boekwezen worden aangehaald, samengevat en met enthousiasme besproken. Eigenlijk zijn de boeken van Van Herreweghe steeds gebundelde weblogs. En ondanks het feit hij natuurlijk geen hyperlinks kan opnemen in de tekst, doet hij wel aan bronvermelding.

Ik merkte bij het lezen van de boeken dat ik steeds de vergelijking maakte tussen zijn en mijn boekenbezit, waarbij ik gelukkig in veel gevallen een mentaal vinkje kon zetten achter de boeken die hij aanhaalde: heb ik ook. Diverse boeken van Gerrit Komrij en Boudewijn Büch, maar ook van Ed van Eeden, Umberto Eco, Richard de Bury en Holbrook Jackson: ook in mijn boekenkast zijn ze te vinden. Maar onvermijdelijk noemde hij ook verschillende boeken die ik niet had en waarvan bij nadere lezing bleek dat het onacceptabele lacunes in mijn boekenkast waren. Mijn lijstje desidarata groeide tijdens het lezen dan ook snel, en al googlend (uiteraard was een vakantiehuisje met wifi geboekt) ontdekte ik verschillende titels die in De Slegte Wapper beschikbaar waren. Er diende enige overreding plaats te vinden, maar er kon een tweede tripje naar Antwerpen gemaakt worden. Daar schafte ik in elk geval het boekje De bibliotheekknecht & Biblioteca de Estrela van Gerrit Komrij en Onno Blom aan: één van de romeins genummerde exemplaren (VII van XI) gesigneerd door beide auteurs. Een nuttige toevoeging aan mijn verzameling boeken over boeken (zie ook hier; scroll iets omlaag).

In het boek van Van Herreweghe las ik dat het de bedoeling is dat er tenminste zes delen in zijn serie boeken gaan verschijnen. Ik heb daarom de schrijver maar gemaild met de complimenten voor zijn eerste twee boeken en de mededeling dat ik de rest ook zou gaan lezen, mits ik ze ergens in het antiquarische circuit opduik. Want bestellen van Van Herreweghe zelf kan ook, maar dat zou natuurlijk te gemakkelijk zijn: het zoeken van het boek is minstens zo leuk als het lezen zelf. Mijn mail leidde tot een leuke mailwisseling en in elk geval een uitnodiging om aanwezig te zijn bij de presentatie van zijn volgende boek. En we wisselden een aantal ervaringen uit over ons bibliofiele leven: het is altijd fijn om gelijkgestemde geesten te ontmoeten.

En zo werd de Belgische vakantie naast ontspannend ook bijzonder productief: zes titels rijker verliet ik België weer. Voor mij geldt dat zes boeken niet het gemiddelde aantal is dat ik meeneem op vakantie, maar het gemiddelde dat ik tijdens mijn vakantie aanschaf op de plek waar ik ben (zoals hier, hier en hier). Later deze vakantie gaan we nog naar Rome. Het lijstje met antiquariaten aldaar wordt al gemaakt.

14 juni, 2015

253 - Alle boekenwensen vervuld

Er zijn van die dagen dat je een catalogus van een veiling doorbladert en dat je constateert dat nog voordat je het eerste deel uithebt, je eigen wishlist integraal voorbij is gekomen. Dat overkwam mij toen ik de catalogus van Bubb Kuyper zag van de voorjaarsveiling in 2015.

De afgelopen jaren heb ik regelmatig geschreven over mijn passie voor boeken over boeken, en dan in het bijzonder boeken waarin verzamelaars en boekhandelaren terugblikken op een leven van verzamelen van boeken: hun passies, frustraties, successen en nederlagen zijn voor mij niet alleen leerzaam om te lezen maar ook een feest van herkenning. En dan maakt het niet uit of het memoires zijn van een eeuw of twee eeuwen geleden: de dynamiek van het verzamelen van van boeken en de tips en trucs die er bij komen kijken zijn onveranderlijk. Ook al zijn de middelen veranderd (internet), het vraagt nog steeds dezelfde soort keuzes en inzichten die maken of een verzameling er toe doet, of niet. Ik schreef bijvoorbeeld al eerder over Charles Everitt en zijn belevenissen in de eerste helft van de 20e eeuw. Toen schreef ik: "Ik kan er in elk geval geen genoeg van krijgen. Of het nu het boek van Everitt is, of van Nicholas Basbanes, Lawrence Goldstone of John Baxter: zelfs al ken ik bijna geen van de in hun boeken genoemde titels en staat hun verzamelgebied ver van het mijn af, hun passies, hun blijdschap en hun verdriet zijn hetzelfde als die van mij. Allemaal herkenning dus en daarom zo prachtig om te lezen." En daarom was ik zo blij met mijn aankopen van Dibdin en

En dus heb ik in de loop van de tijd een heel lijstje met boeken op mijn wishlist gezet die ik per se in mijn verzameling boeken over boeken wilde hebben. Natuurlijk Holbrook Jackson's Anatomy of Bibliomania, maar dan natuurlijk wel de tweedelige eerste druk uit een oplage van 1000. David Magee's Infinite riches. Books and bidders van A.S.W. Rosenbach. The Book-Hunter van John Hill Burton. De memoires van de dames Rostenberg en Stern. Kortom, een hele lijst en genoeg voor een leven lang verzamelen, zou je denken.

Maar in plaats van dat je van je zuurverdiende zakgeld één keer per week na veel wikken en wegen een enkel snoepje kan kopen (en alle andere snoepgoed voor een andere keer moet laten liggen), zijn er van die dagen dat de hele snoepwinkel ineens op je stoep staat en zichzelf in de aanbieding heeft gedaan. En dat was mijn ervaring met de catalogus van Bubb. Ik vermoed dat deze vol stond met boeken van de drukker Henk van Otterloo, waaronder een fraaie verzameling boeken over boeken. En het veilinghuis had daar diverse lots van samengesteld die kleinere of grotere bundels boeken bevatten. En na veel puzzelen, zuchten, kiezen, strepen en selecteren heb ik uiteindelijk op 11 lots geboden, waarvan er een stuk of 5 waren die ik per se wilde hebben.

Ik heb voortvarend, maar niet al te uitbundig vooraf geboden. En gelukkig bestaat er tegenwoordig zoiets als Invaluable, waarmee je tijdens de veiling online mee kan kijken en als het nodig is bieden. Invaluable was mijn veiligheidsklep: als ik op één van de vijf lots die ik per se wilde hebben overboden werd, dan kon ik altijd nog bijbieden. Gevaarlijk, maar hier lagen toch een paar niet te missen kansen dus ik ging er voor.

En zo zat ik op die dinsdagmiddag in een vergadering op het werk. Via de ipad kijk ik met een schuin oog mee via invaluable.com met de veiling in Haarlem. En het begon al slecht. Het door mij gewenste eerste lot 62/14 waarin o.a. Magee zat maar dat in totaal uit 32 boeken bestond ("mainly bookseller's memoirs") was geschat op 100-150 euro. Daar ging het al snel overheen helaas, en de 210 euro waar het op eindigde was mij echt te gortig. Het tweede lot (62/33) ging beter, het bevatte o.a. John Hill Burton en de 15 boeken in dit lot waren mij samen 110 euro waard: dat is het ook geworden. En zo ging het op en af, totdat lot 62/88 werd bereikt, met drie eerste drukken van Helene Hanff, waaronder natuurlijk 84, Charing Cross Road. De beroemde briefwisseling tussen de Amerikaanse verzamelaar en de Londonse boekhandelaar Marks & Co wilde ik per se hebben. Het vergde met een zo neutraal mogelijke blik in de vergadering enig bijbieden via Invaluable om ze binnen te hengelen, maar het lukte. Ik was nog maar net op adem gekomen toen lot 62/93 zich meldde. Wat mij betreft het hoofdobject van de veiling: de eerste druk van Holbrook Jackson's Anatomy of Bibliomania, gesigneerd en met twee gesigneerde brieven van de auteur erbij. Geschat op 100-150 euro vond ik dat al lachwekkend laag en mijn schriftelijke maximum was 230. Tot mij schrik werd dat bedrag al snel bereikt maar gelukkig kon ik bijbieden: 240, 250... 300. Boven de 250 euro zijn de stappen 50 euro en ik besloot dat 300 euro mijn hoogste bod was. Mijn concurrent vond het boek gelukkig geen 350 euro waard, en daarmee had ik Holbrook Jackson binnen. Ik nam een teugje van mijn koffie, onderdrukte mijn emoties en bereidde mij voor op de rondvraag...

Uiteindelijk haalde ik 8 van de 11 lots binnen. Gelukkig was het ook de maand dat het vakantiegeld binnenkwam, want het totaalbedrag was veel meer dan ik ooit bij een aankoop van boeken had besteed... Het ophalen bij Bubb Kuyper een week later was echter een feest: ruim 70 boeken over boeken gingen door mijn handen. Een medewerker van Bubb Kuyper complimenteerde mij met mijn aankopen: veel fraaie boeken voor een lage prijs. En zo voelde ik dat ook.

Een van de mooiste ervaringen is natuurlijk ook te ontdekken welke boeken er in de lots zitten behalve degenen die beschreven staan in de catalogus. Ik heb geen tijd om naar kijkdagen te gaan, dus voor mij is het altijd een verrassing. En er waren verrassingen genoeg. Zo bleek in één van de lots het boek van Henry H. Harper Booklovers, Bibliomaniacs en Book Clubs uit 1904 te zitten. Niet apart vermeld, ondanks dat dit een boek in beperkte oplage, gesigneerd en in een dubbele foedraal uitgegeven is. En hij stond wel op mijn wishlist, daarmee was het boek extra welkom.

Heb ik nu alles wat ik wil hebben? Nee, nog niet de hele snoepwinkel is in mijn bezit. Ik moet helaas nog steeds ergens Infinite riches van Magee kopen. Memoirs of a book snake van David Meyer. The amenities of book-collecting and kindred affections. En zo nog een rijtje. Natuurlijk allemaal in eerste druk. Er zal een dag komen - of beter gezegd: er zal een veiling komen - dat ook deze boeken worden aangeboden. En dan zal ik toeslaan, net zoals ik dat deed op die prachtige dinsdagmiddag toen ik aan de vergadertafel zat.

20 mei, 2015

252 - De restauratie van Nescio: een hersteld monument

Ruim 2 jaar geleden bereikte mijn boekenverzameling een hoogtepunt: ik kon eindelijk mijn langverwachte eerste druk van Nescio's debuut in de kast zetten. Maar dat moest ik voorzichtig doen, want het exemplaar dat ik had gekocht was beschadigd, en daarom betaalbaar. Hoewel alle onderdelen van het boek aanwezig was, was de rug losgescheurd, maar ook het omslag aan de voorkant zat los. Er was een hap uit uit de achterkant. En boekblok hing een beetje los.

Kortom, er moest gerepareerd worden. Bij navraag kreeg ik de tip om dat bij Henk Linde te laten doen. Nadat ik daar ruim een jaar tegenaan had gehikt, maakte ik uiteindelijk een afspraak om de eventuele behandeling door te spreken. In de tussentijd had ik zijn website bekeken en daar zag ik tot mijn tevredenheid dat hij al eerder een exemplaar van dit boek had behandeld. En dat exemplaar zag er net zo beroerd uit als het mijne, en dat betekent dat er hoop was. Bovendien woont Henk aan het Papyruspad: is er een betere straat om in te wonen als boekrestaurateur?

Wat is het toch heerlijk om met mensen over boeken te praten. En dan zeker met mensen die daar verstand van hebben. Henk heeft mijn Nescio van alle kanten bekeken en sprak daarbij allerlei geruststellende woorden: "dit is echt een heel mooi exemplaar", "hier is zeker wel wat van te maken", "dit komt helemaal goed". En: "ik krijg wel exemplaren binnen die veel slechter zijn". Om vervolgens door te praten over Japans papier om ruggen te verstevigen, speciale behandelingen om vlekken weg te werken, de herkomst van roestvlekken en goedkeurend te mompelen bij het bekijken van mijn boek. Ondertussen keek ik rond in zijn atelier en daar zag ik verschillende boeken die gerestaureerd worden: boeken op folioformaat met kromgetrokken permanent, boeken in leer gebonden waar allerlei scheuren in zaten: er is veel boekenleed te zien in het atelier van de restaurateur. Maar met al die boeken ging het goedkomen, en dus ook met het mijne.

Vervolgens kwam het spannende deel. Want Henk pakte een vlijmscherp mesje en ging dingen doen die ik nog nooit bij mijn boeken had gedaan: met het mesje haalde hij bladzijden een beetje los, testte hij het plaksel op de rug, trok eens aan de bindsels: kortom, als hij niet goed bekend zou staan als boekrestaurateur dan had ik het boek onmiddellijk uit zijn handen gerukt. Mijn rationele denken vertelde mij dat dit noodzakelijk was, net zoals een arts eerst in een wond moet snijden voordat het heelt. Het kostte enige moeite, maar ik liet hem zonder te mopperen begaan.

Later bleek er nog een veel spannender deel te volgen: ik moest mijn boek achterlaten. Ik had mij niet gerealiseerd hoe bezitterig ik ben en ik kreeg daadwerkelijk stress bij die opmerking. Het boek dat ik bezit, dat ik koester, waar ik jaren naar heb verlangd achterlaten bij iemand anders? Ik heb nog nooit een boek aan iemand uitgeleend, en nu vraagt iemand mij om mijn Nescio achter te laten? Maar Henk had wel door hoe het met mij stond, dus mocht ik ook nog even de grote kluis met brandwerende deuren bekijken waar alle kostbare boeken lagen opgeslagen. Daar was al een zacht plekje voor mijn Nescio klaargemaakt.

Na enige tijd kwam het verlossende telefoontje van Henk: het boek was klaar. En niet alleen was het boek klaar, er was ook nog een heel simpel, maar heel doeltreffend doosje van zuurvrij karton gemaakt waar het boek veilig in kon worden opgeslagen. Beschermd tegen licht en stof, want na zo'n reparatie is het de bedoeling dat het boek de komende decennia volkomen intact blijft.




Zoals het hoort bij zo'n reparatie kreeg ik er ook een behandelingsverslag bij. En de foto's die bij dit stuk staan. Voor de liefhebber hier wat tekst uit het rapport:

  • Schade: de rug van het boekblok is op twee plaatsen gebroken. Het garen op één plaats. Het omslag is op diverse plaatsen los van de rug van het boekblok. De randen van het omslag zijn licht beschadigd (kleine scheurtjes en enig ontbrekend materiaal), het papier is verzuurd. De rug van het omsalag is incompleet, aan de boven- en onderzijde ontbreekt enig materiaal. De rug van het boekblok bevat nauwelijks nog enige werkzame kleefstof.
  • Behandeling: op de plaatsen van de breuken is aan de binnenszijde wat tarwestijfsel aangebracht. De losse delen van het omslag zijn vastgezet. De urg van het omsalg is hersteld met op kleur gebracht Japans papier, De kleine scheurtejs in het omslag zijn gesloten met dun bruin Japans papier. De grotere schade (ontbrekende delen) is hersteld met op kleur gebracht hangeschept papier. Het op de rug aangebracht Japans papier is behandeld met Klucel-G. Het kwetsbare boek is afgeleverd in een op maat gemaakt doosje van pH neutraal karton.
En het eindresultaat was prachtig! Ik kon niet geloven dat dit hetzelfde boek was als dat ik eerder had achtergelaten. Het leek als nieuw - dat wil zeggen passend bij de leeftijd van het boek. Een bijzonder fraai, intact, stevig exemplaar. Een monumentaal boek, dat met recht een sieraad is voor mijn boekenkast!

30 maart, 2015

251 - Het onbekende onbekende

Vandaag werd ik verrast met een cadeautje van junior, die zoals ik al eerder schreef hard op weg is om zelf een boekensneuper te worden. Zij was met een vriendin langs een aantal boekhandels geweest (is er een betere besteding van je tijd?) en gaf mij als resultaat daarvan het boekje van Mark Forsyth cadeau dat verschenen is als nieuwjaarsgeschenk bij Uitgeverij Walewein: Het onbekende onbekende. Boekhandels en het genot van niet krijgen wat je wilde (in het Engels: The Unknown Unknown: Bookshops and the delight of not getting what you wanted).

Het boekje is een mooi pleidooi voor de gang naar de Betere Boekhandel zodat je geconfronteerd wordt met boeken waarvan je niet wist dat je ze niet kende: de onbekende onbekende boeken. Forsyth hanteert drie categorieën als het gaat om boeken die je wilt lezen of hebt gelezen: de bekende bekende (boeken die je wilde lezen en ook hebt gelezen), de bekende onbekende (boeken die je niet wilt lezen en waarvan je ook weet dat je ze niet wilt lezen) en de onbekende onbekende (boeken waarvan je niet wist dat je ze niet kende, maar die bij nader inzien je leven veranderen als je ze gaat lezen).

De stelling van Forsyth is niet onbekend. Als we zoeken op internet - of het nu om boeken, informatie of nieuwe schoenen gaat - dan krijgen we wat we vragen: we zoeken het bekende, of het bekende onbekende. We weten wat we missen en dat zoeken we op. Zo zoek ik ook vaak door Marktplaats of Boekwinkeltjes.nl heen - gericht zoeken naar titels of auteurs. Maar per ongeluk stuiten op boeken die je niet kent of waar je nooit naar zou zoeken, dat lukt je eigenlijk het beste in fysieke boekhandels waar mensen deze boeken aan je geven. Of vrienden die dat doen. Of medebloggers. Of de boekenbijlage in de krant, zoals ik in mijn vorige stukje schreef (of jaren geleden al over dit onbekende onbekende boek). Allemaal manieren om op het onbekende onbekende te stuiten (en daarmee een nieuwe behoefte te kweken). Maar in de Betere Boekhandel mag je erop vertrouwen dat er al een eerste selectie is gemaakt en dat alles aan het kwaliteitscriterium voldoet, dus pleit Forsyth ervoor om daar met je ogen dicht naar binnen te stappen en het eerste de beste boek te kopen dat je van de plank trekt. Alleen dan wordt je echt verrast.

Het leuke van dit cadeau is dat het in zichzelf de stelling van de inhoud bewijst: ik wist niet dat het boekje van Forsyth bestond, maar het is een prachtige aanvulling van mijn boekencollectie: een mooie voorbeeld van het onbekende onbekende dus.

Overigens ben ik het niet helemaal met de boodschap van Forsyth eens. In toenemende mate wijzen digitale sites je immers ook op boeken die in de periferie liggen van jouw eigen smaak: de categorie "anderen die dit boek bestelden, bestelden ook deze". Of op Librarything bijvoorbeeld de overenstemmende verzamelingen, waarbij je ziet welke boeken gekocht worden door degenen die ongeveer jouw smaak van boeken hebben. En zoals ik hierboven zei: vrienden, medebloggers, andere media. Dat is niet helemaal lukraak boeken zoeken zoals Forsyth bepleit (alleen in de Betere Boekhandel, niet ergens anders) maar ik heb toch menig boek op deze manier gevonden waarvan ik het bestaan niet kende en die nu staat te prijken in mijn boekenkast c.q. op mijn lijst met desiderata.

Al met al kan er wat mij betreft niet genoeg gepleit worden voor het behoud van boekhandels. Dus laten we daar in navolging van Forsyth ook veel gebruik van maken. In dat verband vond ik de lofzang in de Volkskrant van vanmorgen over de doorstart van Dekker v.d. Vegt in Nijmegen na het Polare-debacle een mooi voorbeeld hiervan: er wordt gewoon winst gemaakt in de Keizerstad! Het bestaan van dit soort boekhandels vergroot de kans dat we op het onbekende onbekende stuiten.

In mijn geval nog eens extra doordat ik de ogen van junior heb die voor mij speuren op plaatsen waar ik zelf niet kom, en die mij vertelt wat ik écht moet lezen, alsof mijn boekenkasten al niet vol genoeg staan...

12 januari, 2015

250 - Zaterdagochtendfrustratries van een boekenverzamelaar


Als verzamelaar van boeken is er maar zelden sprake van een rustig moment. Naast het voortdurend afspeuren van het internet op zoek naar aanwinsten van de toch al veel te snel uitdijende hoeveelheid boeken, is er sprake van onverwachte nieuwe doelen binnen de verzameling. Niet altijd gewenst, maar helaas onontkoombaar.

Neem nou laatst. Een gewone zaterdagochtend. Bij het ontwaken was alles nog vredig en goed. Eindelijk een zonnige dag en geen grote verplichtingen: niets kon deze ochtend verstoren en een ontbijt en een kop koffie waren binnen handbereik.

Nietsvermoedend sloeg ik de Volkskrant open. Tegen de tijd dat ik bij de bijlage Sir Edmund was aangekomen had ik nog niet door dat mijn laatste rustige minuut was aangebroken. En ik had beter moeten weten, want het was niet voor het eerst dat het lezen van een boekenbijlage leidde tot nieuwe verzameldrift. Zoals ook deze ochtend gebeurde.

Ik las in Sir Edmund een artikel over Gary Shteyngart. Ik had nog nooit van deze schrijver gehoord, maar ik leerde dat het een Amerikaans-Joodse schrijver was wiens laatste boek - Little Failure - was uitgeroepen tot een van de beste boeken van 2014. Dat was al genoeg om mijn aandacht te trekken. Jullie weten dat ik houd van Joodse schrijvers - zoals mijn recente bericht over Meir Shalev laat zien - en zeker van Joods-Amerikaanse schrijvers (zie hier). En al helemaal als ze schrijver over de cultuurverschillen tussen het land van herkomst (Europa, Rusland) en 'the American dream'. En dan ook nog de juiste toon weten te treffen tussen humor, zelfspot en het kunnen vertellen van een goed verhaal.

Hoe kon het dat ik deze schrijver niet kende? Waarom vertelt niemand mij ooit dit soort relevante dingen? Voor ik het wist zat ik met de iPad op schoot driftig de naam van Shteyngart in te toetsen. Google was zo vriendelijk mij een aantal suggesties te doen, en een van de eerste was 'Gary Shteyngart Amsterdam'. Het bleek dat ruim een maand geleden Shteyngart in Nederland was geweest, geïnterviewd door Micha Wertheim en dat had ik natuurlijk gemist. De afgelopen drie berichten in dit blog laten zien hoe graag ik aanwezig wil zijn bij bijeenkomsten van auteurs en mijn boeken wil laten signeren.

Ik las ook over zijn relatie met zijn ouders. Dat zij naar Amerika waren gekomen met de droom dat hun zoon arts zou worden, of advocaat. Maar hij was een buitenbeentje en werd schrijver. En bij elk boek de vraag van zijn ouders: is dit boek positief over Joden? En elke keer het antwoord: niet helemaal...

Mijn ontbijt begon mij steeds minder te smaken en de koffie werd koud. Driftig zocht ik verder naar informatie over Shteyngart. Ik was er inmiddels wel achter dat ik Little Failure toch echt moest lezen. Mede vanwege deze recensie in The Guardian: "Little Failure is terrific – the author's funniest, saddest and most honest work to date. Like many immigrant stories, it's a tale of early suffering, gradual assimilation and eventual self-actualisation. But it's also a powerful and often moving portrait of a troubled man's creative origins". Wie wil zo'n boek niet lezen? En wie wil zijn vorige boeken niet lezen? Super Sad True Love Story, Absurdistan en The Russian Debutante's Handbook.

Ik was pas een uur wakker en daar zat ik, met de overtuiging dat mijn bibliotheek een cruciaal onderdeel miste. Een nieuw ontdekte schrijver die een maand geleden in Nederland was zonder dat ik het wist en die hier voorlopig niet zou komen. Boeken die ik natuurlijk in eerste druk wilde - en gesigneerd - en dat ging natuurlijk weer een hele tijd duren.  En over een week - als de klap na het ontdekken van Shteyngart bijna is verwerkt - duikt er ongetwijfeld een nieuwe auteur op die net zo onmisbaar blijkt te zijn als Shteyngart en zijn voorgangers. Een zolder met een paar duizend boeken en toch het gevoel dat je als verzamelaar hebt gefaald. Is dat nu een manier om de zaterdag te beginnen?