292 - 2018: veel boeken, goede deals en mooie aanwinsten

Het is lang geleden dat ik een jaaroverzicht maakte van mijn boeken en aanwinsten. Bijna een decennium, als ik terugkijk in mijn bloghistorie. Alle reden om er weer eens eentje te maken, onder meer geïnspireerd door Perkamentus' jaaroverzicht. Hij geeft tot op de cent nauwkeurig aan wat zijn bibliofiele afwijking hem gekost heeft (maar vooral: opgeleverd heeft) en ik was eigenlijk wel benieuwd wat ik dit jaar in mijn boekenbezit heb gestoken, en wat het mij heeft gebracht.

Als ik trouwens dat overzicht van 10 jaar geleden teruglees, dan valt mij op dat mijn verzamelvoorkeuren redelijk stabiel zijn: ook dit jaar zoek ik bijvoorbeeld nog steeds naar Bordewijk, naar Nescio en naar Adriaan van Dis. Ik heb in het begin van mijn verzamelaarscarrière keuzes gemaakt over wat tot mijn verzamelgebied behoort en wat niet, en dat is maar goed ook want anders ligt bibliomanie op de loer...

Dus wat is er dit jaar aan mijn verzameling toegevoegd? Toen ik het lijstje opmaakte verraste mij toch het aantal: 145 exemplaren belandden in mijn verzameling. Een fikse groei met 2 tot 3 boeken per week. Al met al een hele stapel, maar wat zat daar nu tussen?

Verzamelgebieden 1: Stichting de Roos

Le petit poucet - in onbeschadigde staat
(ook al zou je dat niet zeggen)

Een hele grote sprong heb ik gemaakt met mijn verzameling uitgaven van Stichting de Roos. Kantelpunt was toen ik in 2016 een grote collectie kon overnemen van een particulier. Na verschillende terloopse aankopen in de periode daarvoor bleek ik ineens ruim meer dan de helft van alle titels van De Roos te bezitten. Dat gaf mij moed om min of meer systematisch door te zetten naar een complete serie.
Deze bibliofiele uitgeverij is een oude liefde van mij en ik blog regelmatig over mijn aanwinsten. Hoewel ik een tijdje zelf lid ben geweest van De Roos sla ik - om economische redenen - mijn slag tegenwoordig op veilingen en in antiquariaten. Het verschil tussen de kosten van een nieuw exemplaar met een 'eigen' nummer of een tweedehands exemplaar is mij gewoon te groot. En aangezien ik uiteindelijk álle uitgaven van De Roos in bezit wil hebben, heb ik nog wat te doen met terugwerkende kracht.

Voor 2018 betekende dit een groei van 29 exemplaren in mijn collectie De Roos. Van de 187 uitgaven Stichting de Roos bezit ik er nu 176 (een groei van 15,5% van het totaal dit jaar!). Behalve de Escher-uitgave (recent nog geveild voor zo’n 7000 euro) heb ik mijn oog dus nog op 10 uitgaven. Zou ik deze ter plekke online bestellen, dan kost mij dit 455 euro. Maar ik wacht geduldig op de voorjaarsveilingen van Bubb Kuyper, Burgersdijk en Niermans en anderen om mijn slag te slaan voor minder. Lees mijn relaas over de kassa hieronder en u begrijpt waarom: de aanschaf kan zo veel voordeliger dan die 455 euro. Spannend is het ook: als ik dit jaar 29 Rozen kocht, zou het dan lukken om volgend jaar de laatste 10 binnen te halen?
De 29 Rozen kwamen dit jaar uit verschillende hoeken: een enkel exemplaar kocht ik op Marktplaats, ter gelegenheid van mijn verjaardag kreeg ik 4 mooie Rozen maar de grootste groei kwam door aankopen bij het Venduehuis in Den Haag (die een grote collectie veilde) Burgersdijk en Niermans en natuurlijk Bubb Kuyper.

Heel blij ben ik met dit jaar met de aankoop van de uitgave van Armando, meteen ook mijn duurste uitgave van dit jaar. Ik had er mijn zinnen op gezet omdat ik zie dat deze uitgave in prijs aan het stijgen is. Voor je het weet gaat het dezelfde kant op als Escher en wordt het daarmee onbetaalbaar. Vandaar dat ik er op gebrand was om dit jaar Armando te kopen, nu de uitgave nog relatief bescheiden in prijs is. Dat lukte bij Bubb Kuyper: voor 150 euro (ex veilingkosten) was de Armando van mij. Bij het Venduehuis kocht ik een paar mooie voordelige lots, waar onder meer een fraaie Achterberg in zat. Bij het inspecteren van de kavels op de kijkdag zag ik een exemplaar van Le petit poucet van Charles Perrault. Het leek erop dat dit boek erg beschadigd was (zie bovenste foto) en ik vond het al jammer dat de vorige eigenaar zo slecht voor de boeken had gezorgd. Na aankoop bleek dat het boek zo uitgegeven was... toch een volmaakt exemplaar dus.

Verzamelgebieden 2: Boeken over boeken

Een favoriet verzamelgebied van mij vormen de boeken over boeken. Boeken over boekenverzamelaars, over het verzamelen van boeken en over de historie van het boek beginnen inmiddels een substantieel deel van mijn verzameling uit te maken. Dit jaar voegde ik 23 'boeken over boeken' toe aan mijn collectie.

Mijn kast met boeken over boeken

Bijzondere exemplaren dit jaar waren onder meer hilarische bibliofiele reisverslag Hayward Ho! (lees mijn blog hier)  en de drie dikke pillen van Buijnsters over bibliofilie en het antiquariaat in Nederland en België, die ik bij Bubb Kuyper kocht. Bij Catawiki kocht ik het miniatuurboekje van William Blades, The enemies of books. Verder kocht ik eindelijk de drie catalogi van de Bubb Kuyper-veiling van de boeken van Boudewijn Büch (niet de luxe exemplaren, maar de gewone paperbackuitgave). Ik kreeg het onvolprezen jaarboek van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen (Perkamentus bedankt!) en ik kocht wederom bij Catawiki een gesigneerd exemplaar van Books and bidders van de legendarische A.S.W. Rosenbach. Een ander blog dit jaar ging over Shaun Bythell's Diary of a bookshop en over enkele andere boeken die een verslag doen van het leven in een boekhandel.

Verzamelgebieden 3: CPNB uitgaven, series, gelegenheidsuitgaven

Ik ben een verzamelaar die van series houdt en van kleine boekjes bij bijzondere gelegenheden. Voor series geldt dat het vooral een kwestie is van discipline en bijkopen. Zo kocht ik dit jaar alle 12 Literaire Juweeltjes, waardoor ik nog steeds een complete set heb (het aantal Literaire Juweeltjes nadert intussen de 160 - ze bestaan al zo'n 13 jaar). Verder kocht ik een aantal nieuwjaarsgeschenken van uitgeverijen - meestal voor een euro of twee, als ik dat zie dan laat ik ze niet liggen. Een speciale categorie zijn nog de CPNB-uitgaven: boekenweekgeschenk, andere boekenweekuitgaven, uitgaven van Nederland Leest, uitgaven van de maand van de geschiedenis / spiritualiteit / filosofie, kinderboekenweek... De stichting CPNB publiceert genoeg klein grut om een heel jaar bezig te blijven. Bijzondere exemplaren dit jaar waren de vondst van een uitgave in het kader van de 4 en 5 mei herdenkingen uit 2001. Elk jaar wordt een boekje uitgegeven met daarin de lezingen van 4 mei en van 5 mei samen. Maar sommige jaren werden in (hele) kleine oplage ook aparte lezingen uitgegeven, zoals in 2001 met de lezing van Korthals Altes Vrijheid is leven zonder angst. Meestal wordt daar zo'n 25 tot 50 euro voor gevraagd, maar deze kocht ik voor 8 euro bij Boekwinkeltjes.nl. Leuk was ook dat ik van een eerdere editie van Nederland Leest uit 2010 - toen De grote zaal van Jacoba van Velde centraal stond - een zogenaamde pre-editie vond. Dit is niet één van de 673.000 uitgedeelde exemplaren uit de bibliotheken, maar één van de 3000 exemplaren voor contactpersonen van Nederland Leest. Toch leuk voor 50 cent in de kringloopwinkel.

Verzamelgebieden 4: Grote schrijvers

Er zijn verschillende auteurs die ik al heel lang verzamel en van wie ik van tijd tot tijd iets aan de collectie toevoeg. Ook dit jaar kocht ik weer een paar boeken van deze auteurs: 2 uitgaven van Bordewijk, 2 uitgaven van Adriaan van Dis en eentje van Nescio. Dit jaar geen Tommy Wieringa en Marcel Möring voor mij, maar die maken het binnenkort vast weer goed.
Over de uitgaven van Bordewijk schreef ik een blog: ik was een beetje uitverzameld, maar dit waren twee uitgaven in de categorie 'die kan ik niet laten lopen' bij Catawiki. Een mooie, kwalitatieve toevoeging. Datzelfde gold voor Nescio: een prima exemplaar van de 2e druk van Dichtertje, Titaantjes, De uitvreter werd bij Catawiki aangeboden en die was voor mij. Hierbij zat nog een andere uitgave van Nescio die ik via Marktplaats doorverkocht, waardoor de aankoopkosten uiteindelijk heel erg meevielen. Adriaan van Dis ontmoette ik in het voorjaar weer eens bij Paagman in Den Haag en daardoor kon ik verschillende aanwinsten uit 2017 door hem laten signeren. Mijn Van Dis-collectie is daardoor nog steeds helemaal up to date, inclusief alle bibliofiele en bijzondere uitgaven.

Overige aankopen
Naast alle specifieke verzamelgebieden houd ik ook gewoon erg van lezen en ben ik altijd op zoek naar goede romans en verhalen. Ik lees bewust en kies voor klassiekers en boeken die inhoudelijk hoog aangeslagen staan. Ik blijf weg van bestsellers, hypes en dergelijke: laat een boek zich eerst maar eens bewijzen als alle opwinding geluwd is. Als het dan nog steeds inhoudelijk overeind blijft, zal ik het lezen. Ik was dan ook erg blij toen ik dit najaar bij Bubb Kuyper een lot met klassiekers kocht. Hierin zaten onder meer een exemplaar van Canetti's Het martyrium, een luxe genummerde uitgave van Musil's De man zonder eigenschappen en Reis naar het einde van de nacht van Céline. Maar ook de verzamelde gedichten van Kavafis in de mooie uitgave van Athenaeum, Polak en Van Gennep. In de categorie 'romans en verhalen' werden zo 50 exemplaren aan mijn collectie toegevoegd.

De kassa / de herkomst
Wat kost deze hobby mij nu eigenlijk? Ik moet er niet aan denken dat ik al deze boeken nieuw had moeten kopen. Ik zou zeker failliet zijn geweest en niet verder zijn gekomen dan een fractie van de 145 boeken die ik nu aan 2018 heb overgehouden.

Mijn favoriete categorie boeken zijn de gratis boeken. Gulle gevers gaven mij 12 boeken, onder meer voor mijn verjaardag, voor Sinterklaas en uit vriendschap. Op verschillende plekken in het land staan weggeef-bibliotheken of ruilbibliotheken: gratis boeken om mee te nemen (en om achter te laten natuurlijk). Zoals op Utrecht CS waar ik 4 mooie boeken vond (onder meer Ilja Leonard Pfeijffer's La superba) en bij mijn eigen Albert Heijn wat mij 3 boeken opleverde (waaronder het mooie plaatjesboek Schrijvers en hun huizen van Erdmute Klein). In Leiden bevindt zich de Boekenzolder, daar mag iedereen 10 boeken per dag gratis weghalen (een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld). Ondanks dat er een lelijk stempel van Boekenzolder in staat leverde dit toch 9 boeken op. Verder nog wat bijvangst bij boekenaankopen (zoals boekenweekgeschenken of andere cadeau-uitgaven bij aankoop van een boek). Het totaal dit jaar is 33 gratis boeken. Dat maakt het een stuk overzichtelijker om bibliofiel te zijn!

De 12 literaire juweeltjes van 2018 kostten 1,50 per stuk. Met een totaal van 18 euro dit jaar is dat niet echt een bedrag waar ik van opkijk.
Verder goedkoopjes haalde ik op tijdens Koningsdag (2 à 50 cent) en kringloopwinkels (6 boeken voor 10 euro). Verder in de gewone boekhandel verschillende betaalbare kleine uitgaven in de categorie 'series en gelegenheidsuitgaven', zoals uitgaven in de 'Maand van de geschiedenis' respectievelijk 'spiritualiteit' of 'filosofie' of andere cadeau-achtige boeken. In totaal 6 exemplaren voor 25 euro.

De tussenstand bedraagt hiermee 59 boeken voor € 54. Een aantrekkelijk gemiddelde! Voor de resterende 60% van de aanwinsten lopen de kosten echter snel op.

Ik kocht op Marktplaats en bij Boekwinkeltjes.nl in totaal 8 boeken voor € 82. Hier komen altijd nog verzendkosten bij, waarbij de verzendkosten soms hoger zijn dan de kosten van het boek. In totaal 31 euro verzendkosten erbij.
Bij verschillende antiquariaten kocht ik 9 boeken voor € 45. Onder meer bij het fijne Hinderickx en Winderickx in Utrecht waar ik óók een exemplaar van De Roos kocht. En in hun uitverkoopbak de langgezochte Bzzletin-uitgave over Adriaan van Dis op de kop tikte. Deze zocht ik vooral lang omdat ik er niet veel voor wilde betalen, de euro bij Hinderickx had ik er graag voor over.
Bij de reguliere boekhandel kocht ik nog 4 boeken voor in totaal € 33,50.

De handtekening van A.S.W. Rosenbach

Catawiki leverde mij 7 boeken voor in totaal € 230 (inclusief veilingkosten), naast € 34 verzendkosten. Een gemiddelde van circa € 35 per boek, maar wat mij betreft in alle gevallen een voordelige aankoop. Het aantal biedingen op items bij Catawiki is veel hoger, maar sommige boeken zijn bij Catawiki verbazingwekkend duurder dan bij bijvoorbeeld Boekwinkeltjes.nl of Antiqbook.nl. Ik vraag mij nog steeds af of sommige bieders echt niet verder kijken dan Catawiki, want in veel gevallen zijn zij een dief van hun eigen portemonnee.

Deze 28 boeken kostten mij € 390. Gemiddeld zo'n € 14 per boek en gelet op de kwaliteit van de aankopen kan ik daar alleen maar heel tevreden mee zijn

De laatste categorie zijn de veilinghuizen. Dit jaar kocht ik bij drie veilinghuizen (Venduehuis Den Haag, Bubb Kuyper in Haarlem en Burgersdijk en Niermans in Leiden) in totaal 46 boeken. Of liever gezegd: ik kocht veel meer boeken, maar de dubbele of minder interessante exemplaren heb ik doorverkocht. Bij mijn biedingen houd ik daar ook rekening mee: wat de verwachte doorverkoopwaarde is tel ik op bij het maximum dat ik voor de door mij begeerde boeken wil betalen, en dat wordt mijn hoogste bod. Dit maakt dat ik regelmatig lots verlies, maar het voorkomt dat ik uiteindelijk teveel betaal voor een boek dat ik bij een volgende veiling of in een antiquariaat vast goedkoper op de kop kan tikken. Voor de veiling bij Burgersdijk gold dat ik in totaal € 335,24 moest afrekenen voor mijn aankopen, maar dat ik uiteindelijk € 220 terugverdiende met de doorverkoop van boeken (meestal via Catawiki). Het netto bedrag is daarmee € 115,34 voor 11 uitgaven van De Roos: net iets meer dan een tientje per stuk! Zo voordelig lukt het nergens anders om deze boeken te kopen.

Een ander voorbeeld is een kavel met boeken van Binderij Phoenix dat ik bij Bubb Kuyper kocht. In totaal moest ik daarvoor € 87,78 afrekenen. Na doorverkoop van verschillende uitgaven was het saldo  nog maar € 7,82. Voor dit bedrag bezit ik nu onder andere de prachtige Phoenix-uitgave De phoenix spreekt van Gerrit Komrij naast twee andere Phoenix-uitgaafjes. Alleen al de Komrij doet minstens € 50 in het antiquariaat, waarmee ook dit een zeer voordelige aankoop is gebleken.
Ik kocht bij Bubb Kuyper voor 50,16 ook een kavel met luxe uitgaven van de Wereldbibliotheek. Deze premie-uitgaven zijn op zichzelf al een mooi verzamelobject (misschien begin ik er ooit nog eens aan...) maar van elke uitgave werden ook luxe gebonden uitgaven gemaakt in een oplage van tussen de 50 en de 200. Van deze in totaal 15 Wereldbibliotheek-uitgaven hield ik er 3 en de rest verkocht ik door voor in totaal € 64. Netto opbrengst is daarmee € 14 waardoor ik onder aan de streep drie gratis mooie boeken kreeg en ook nog eens geld toe! Eén van de uitgaafjes die ik hield is de luxe editie van Goethe's Egmond en Oranje / Egmond en Alva uit 1949: ook nog eens een gesigneerd exemplaar (niet gesigneerd door Goethe, maar dat begreep u al).
Wat het netto resultaat is van de aankopen bij het Venduehuis weet ik op dit moment nog niet. In een latere toevoeging op dit blog zal ik dit aanvullen. Van één kavel weet ik het wel: ik kocht de facsimile set van Francois Valenyn's Beschryving van Oud en Nieuw Oost-Indiën (herdruk van de uitgaven uit 1723-1724) waarbij ook een exemplaar zat van de facsimile van Engelbert Kaempfer's De beschrijving van Japan. Dit deed ik uitsluitend voor de winst en dat lukte: de kosten voor dit kavel waren inclusief veilingkosten € 103,20 en de uiteindelijk netto-opbrengst € 142. Deze opbrengst van € 39 kon ik mooi van mijn kostensaldo aftrekken. In 2016 kende ik ook een jaar met veel aan- en verkopen. Lees mijn blog daarover hier.

De totalen

Zoals aangegeven ben ik 145 boeken rijker. De bruto aankoopkosten bedragen € 2468,20, dus gemiddeld € 17,02 per boek. De verschillende doorverkopen brachten tot nu toe € 512 in het laatje waardoor de totale aankoopkosten zijn gezakt naar € 1955. Ik verwacht nog zo'n 500 euro op te halen met verschillende doorverkopen, waardoor het netto resultaat van dit jaar wel eens uit zou kunnen komen op €1400 voor 145 boeken, slechts € 9,66 per boek of € 116 per maand.

Net als Perkamentus op basis van zijn jaaroverzicht durf ik te stellen: bibliofilie is niet duur, maar vooral leuk, verrijkend en en het resultaat van geduld, toewijding, inzicht en een beetje geluk. Ik kijk uit naar 2019. De eerste boeken zijn al binnen. Of het er weer 145 worden staat nog te bezien. U hoort er binnenkort meer over op dit blog.

Naschrift maart 2019: alle dubbele boeken zijn verkocht. De resultaten waren beter dan verwacht! Alle verkopen brachten ruim € 500 meer op dan eerst gedacht, zodat de netto kosten over het hele jaar zijn gezakt naar € 814 voor 145 boeken, oftewel €5,61 per boek c.q. net geen €68 per maand. Het is al vaker gezegd: bibliofilie is niet duur!