295 - In de voetsporen van Uffenbach

Het mooie van boeken en boeken verzamelen, is dat het altijd weer nieuwe verhalen oplevert. En zo kwam het dat ik een mooi kaveltje won op Catawiki en van het ene verhaal in het andere viel.

Allereerst het kaveltje dat ik won: 7 boeken over boeken verzamelen, toevallig mijn favoriete onderwerp, waarvan er één op mijn wensenlijstje stond en de anderen bij nader inzien onmisbaar zijn in mijn collectie. Het boek op mijn wensenlijstje was Uit de schaduw, waarin leden van het Nederlands Genootschap van Bibliofielen hun collecties aan het publiek tornen. Dat gebeurde ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van het genootschap. Bibliofielen zijn spaarzaam met het tonen van hun schatten (weinig mensen in hun omgeving delen hun passie en de reactie ‘wat een boel oud papier, zonde van de bomen’ is toch een beetje pijnlijk). Ik ben geen lid van het genootschap maar hou wel van hun publicaties. Als ik lid was geweest had ik natuurlijk in dat boek willen staan, maar hoe dan ook fascineren verhalen van verzamelaars mij. Omdat achter deze passie een hoop kennis schuilgaat, omdat de zoektocht naar al dat fraais herkenbaar is en op een bepaalde manier zijn deze verhalen daarmee inspirerend. Vandaar dat ik een kast vol met dergelijke ‘boeken over boeken’ bezit.

Perkamentus (die natuurlijk wel lid van het genootschap is) schreef een mooi blog over dit boek, dat in een oplage van 1000 verscheen. Hij schrijft: "Eerlijk is eerlijk; het is werkelijk een prachtig boek geworden, zowel wat inhoud betreft als fotografie (Rebke Klokke), vormgeving (Hansje van Halem) en uitvoering door Uitgeverij de Buitenkant. De verhalen door bijna zestig leden, waaronder ikzelf, over hun bibliofiel verzamelen vormen boeiende en aangename lectuur die wordt afgewisseld met foto’s van de bibliofielen (in zwart-wit) en ‘highlights’ uit hun collectie (in kleur)." De vormgeefster Hansje van Halem laat op haar website nog wat meer over de inhoud en het complexe maakproces van het boek zien, maar ook de recensie uit de Volkskrant (zie afbeelding) waarin staat de het boek getuigt van een "haast maniakele boekenliefde". Die laatste opmerking is een mooi bruggetje naar mijn volgende aanwinst.

In het kavel zat namelijk ook een exemplaar van Thomas Frognall Dibdin's Bibliomania. Bibliomania is een klassieker, waarin Dibdin de ziekte beschrijft die hij bibliomania noemt: de ziekelijke neiging om boeken te willen kopen en kostbare boeken te bezitten. Oftewel de ‘haast maniakale boekenliefde’ waar De Volkskrant over schrijft. Het is de liefde of de ziekte waar ik ook aan lijd en waar helaas nog geen medicijn voor is gevonden.
Ik heb al een versie van Bibliomania, namelijk de uitgave uit 1903 van The Bibliophile Society uit Boston, die verscheen in een oplage van 483 exemplaren en die ik in 2010 bij Bubb Kuyper kocht. Ook weer een uitgave van een club bibliofielen, net zoals het boek hierboven: ik zie een trend. Het is een fraaie vierdelige set in foedralen en uiteraard ook weer prachtig vormgegeven. Klik vooral op de link in de vorige zin, want dan wordt zichtbaar wat The Bibliophile Society zoal publiceerde. Ik ben erg trots dat ik één van hun uitgeven bezit. En zoals ik eerder schreef, vind ik dubbele exemplaren niet erg. Want deze Dibdin is anders dan degene die ik al heb, dus past hij prima naast mijn andere versie. Ik ontdekte namelijk dat mijn nieuwe Dibdin weliswaar een niet-zo-zeldzame versie uit 2004 is, maar dat het qua inhoud een geannoteerd exemplaar van de eerste editie van Bibliomania uit 1809 is. En dat - maar dat wist u natuurlijk allang, beste lezer - is een geheel andere versie dan de tweede editie uit 1811 waarmee Dibdin bekend geworden is en die de basis voor mijn vierdelige set vormde. En deze annotatie betekent dat ik heen heleboel feitjes over het leven en het werk van Dibdin erbij heb gekregen! Daar ga ik wel weer eens een ander blogje over schrijven, maar tijdens het wachten kunt u hier even kijken.

Wat ik interessant vond was de uitgever van dit boek: The Tiger of the Stripe, gevestigd in Richmond. Het is een kleine onafhankelijke uitgeverij met een klein fonds rondom een paar thema's. Eén ervan is bibliofilie en naast dit boek dat ik net kocht zie ik dat zij ook Enemies of books van William Blades hebben uitgegeven, waarvan ik eind vorig jaar een miniatuuruitgave kocht. Dat betrof één hoofdstuk en ik wil nog de integrale uitgave van Enemies maar dan niet een latere herdruk (die ook niet geannoteerd is: dubbele exemplaren zijn prima, maar ze moeten wel wat extra's bieden).

Ik was benieuwd naar deze uitgeverij: wat maakte dat zij dit soort boeken uitgeven? Ik ben daarom nog wat verder gaan kijken. Tiger of the Stripe blijkt een zusteruitgeverij te hebben, Tiger Xenophon, die onder meer boeken in het ehm.. Sanskriet publiceert. Niet direct mijn hobby, maar evengoed interessant. Zeker als je van taal houdt, want de aanbeveling op de site liegt er niet om: "The Sanskrit language, whatever be its antiquity, is of a wonderful structure; more perfect than Greek, more copious than Latin, and more exquisitely refined than either".

Na wat verder zoeken ontdekte ik dat eigenaar van deze uitgeverij Peter Danckwerts is. Volgens eigen zeggen runt hij deze uitgeverij zijn eentje. Het fonds blijkt zijn interesses te weerspiegelen: eten, geschiedenis, architectuur, en natuurlijk boeken. Zijn cv laat een geschiedenis bij diverse uitgeverijen zien, waar hij onder meer ontwerper was voor boeken. Op zijn Pinterest pagina laat hij daarvan een paar voorbeelden zien, maar niet die van voor 2003 omdat iemand van de IT-afdeling van een van zijn werkgevers die kwijtmaakte, aldus zijn eigen site. Ook twittert hij de laatste 2 jaar niet meer. Volgens eigen zeggen maakt hij een prima Indaise curry en is hij fervent tegenstander van de uitbreiding van Heathrow Airport omdat de derde baan zo ongeveer in zijn achtertuin komt te liggen.Wat ik enigszins tragisch vond, was zijn openingszin: hij heeft een uitgeverij maar hij is beschikbaar voor freelance, parttime of fulltime werk. Het lijkt erop dat de uitgeverij niet zo heel hard loopt.... maar ik kan mij ook voorstellen dat de markt voor boeken in het Sanskriet niet al te groot is. Desondanks, een man die zo gepassioneerd boeken uitgeeft waar hij zelf van houdt verdient wat mij betreft een beter perspectief dan deze toch wat haperende uitgeverij.

Het bovenstaande laat zien hoe fascinerend boeken zijn. Een avondje bieden op een kavel bij Catawiki, levert mij niet alleen een boek van mijn verlanglijst op, maar ook nog een paar extra boeken, informatie over een éénmans-uitgeverij en het verhaal van een man die zijn daarmee zijn hoofd boven water probeert te houden, tegen luchthavens vecht en door IT’ers wordt benadeeld. Er blijft nog maar één vraag over: waarom verwijst  de titel van dit stukje naar Zacharias Conrad von Uffenbach terwijl zijn naam verder nergens wordt genoemd? Dat heeft er mee te maken dat er in datzelfde kavel een aantal werken gerelateerd aan deze 18e-eeuwse reiziger, boekenverzamelaar (bibliofiel!) en wetenschapper zaten. Het plan was dat deze blog daarover zou gaan, maar omdat ik zo afdwaalde met de eerste twee boeken, moet het verhaal over Von Uffenbach en wat hij in mijn boekenkast doet wachten tot een volgende keer...