272 - Ik zie (weer) dubbel

Meer versies van hetzelfde boek... elke bibliofiel heeft daar last van. Recent schreef Danny Habets er nog een tweedelige serie over (deel 1 en deel 2), Perkamentus verklaart zichzelf over dit fenomeen en ook ik schreef er al bijna 12 jaar geleden al eens over. Kortom: dubbele exemplaren in een bibliotheek zijn van alle tijden. Afgelopen periode heb ik wederom een dubbel exemplaar gekocht, en voor een forse prijs trouwens. Maar eerst iets over mijn dubbele exemplaren.

Ik merk dat ik in de loop van de jaren veel makkelijker ben geworden met het kopen van 'dubbels'. Want als er één schaap over de dam is... Maar het komt vooral omdat ik de uitvoering van het boek steeds belangrijker ben gaan vinden. Ik heb dubbele exemplaren omdat verschillende versies waardevol voor mij zijn: de uitvoeringen zijn bijzonder genoeg om apart te bezitten, exemplaren zijn gesigneerd of genummerd, soms heb ik er ook sentimentele gevoelens bij. Of gewoon hebberige gevoelens. Kortom, ik weet altijd wel een reden te vinden om een boek toch te houden als het een dubbel exemplaar is omdat ik hetzelfde boek al in mijn kast had.

Als ik kijk in mijn catalogus op LibraryThing dan is daar een handige functie 'work multiples'. Ik zie daar dat er 69 titels zijn die ik meer dan één keer in mijn bibliotheek heb. Koploper is Philobiblon van Richard de Bury, waarvan ik 8 exemplaren heb, die ik allemaal in één keer kocht op de veiling bij Bubb Kuyper. Hierbij zijn een Zweedse en een Deense versie te vinden, maar ook twee genummerde uitgaven, de eerste Amerikaanse vertaling en een paar simpelweg hele fraaie uitvoeringen. Ik zou niet uit deze exemplaren kunnen kiezen als ik werd gedwongen er één weg te doen.. Sterker nog: zodra ik de uitgave van Philobiblon van de Carbolineum Pers voor een beetje schappelijke prijs zie, sla ik toe en dan heb ik er 9.

Verder heb ik - als ik een beetje smokkel - zowel Titaantjes als De Uitvreter van Nescio 7 keer. Elk heb ik 3 keer afzonderlijk (bijvoorbeeld in de door Joost Swarte geïllustreerde uitgave, en als audioboek) en daarnaast 4 keer in combinatie met elkaar en het verhaal Dichtertje. Daarbij mijn grote trots: de allereerst druk van dit gezamenlijke werk, gerestaureerd en wel. Maar ook de uitgave van Stichting de Roos en de facsimile van de tweede druk met de illustraties van Johan Eshuis. Ik zoek nog de originele tweede druk uit 1933 en als ik die heb, dan heb ik er acht.

Van enkele uitgaven in het kader van Nederland Leest bezit ik 6 exemplaren: Erik of het klein insectenboek en Een vlucht regenwulpen. In beide gevallen omdat ik alle verschillende versies van het omslag wil hebben, maar ook de Groot Letter uitgave en eventuele andere versies. In deze gevallen levert dat 6 exemplaren op. Verder heb ik ook de meeste provinciale uitgaven van de uitgave van 2015, toen A.L. Snijders de mooiste korte verhalen uitzocht. Maar elke uitgave had een paar unieke verhalen per provincie, daarom tellen deze niet als dubbels want het zijn daardoor afzonderlijke werken. Overigens zoek ik nog Drenthe, Friesland en Zeeland, dus als iemand die heeft liggen....

Daarnaast zijn er nog een heleboel titels die ik 3 tot 5 keer heb. Zoals mijn drie Caesarions van Tommy Wieringa: de eerste druk, de 'uncorrected proof' van de Engelse editie (gekocht bij The Strand) en de prachtuitgave van Pau Groenendijk. En drie keer Blokken van Bordewijk: de eerste druk, de mooie uitgave van ontwerper Frans de Jong en de facsimile van de eerste druk.

Maar vorige maand kwam er dus nog een dubbel bij. Ik heb in dit blog jaren geleden uitvoerig verslag gedaan van mijn zoektocht naar de speciale uitgave The Shell van Adriaan van Dis, uitgegeven door De Koninklijke Shell bij het afscheid van Loe van Wachem. Uiteindelijk kreeg ik naar aanleiding van mijn blogberichten een mailtje van een lezer die het aanbood en voor 60 euro was het van mij, in mooie staat en gesigneerd. Maar wat ik nooit had gedacht was dat er ook nog een Nederlandse versie van dit boek was gemaakt, met de titel "De schelp". Deze stond ineens op Catawiki en toen ik dat zag kreeg ik iets verbetens over mij: ik moest en zou dit boek hebben. Lang geleden leerde ik al uit de verhalen van Boudewijn Büch dat je een kans op een bijzonder boek nooit moest laten lopen, want deze kans is er maar één keer. En zeker omdat ik deze versie nog nooit eerder had gezien, schat ik de kans om er nog een te vinden bijzonder klein.

Er ontstond een klein biedoorlogje met een andere liefhebber van Van Dis. Misschien dezelfde die een paar weken daarvoor mijn dubbele exemplaar van de Stichting de Roos-uitgave Kleurlijn voor 160 euro kocht (terwijl ik er zelf 75 voor had betaald bij Burgersdijk en Niermans in een lot met nog meer boeken)? Hoe dan ook, gelukkig eindigde dit biedoorlogje eerder dan die andere en voor 90 euro (exclusief veilingkosten) was het boek van mij. Eveneens gesigneerd en in vrijwel dezelfde uitvoering als de Engelse. Trouwens: de reden dat ik mijn dubbele Kleurlijn verkocht is dat ik meer versies van een boek niet erg vind, soms zelfs gewenst, maar meer identieke versies hoeft niet.

Al met al heb ik zo 150 euro betaald voor deze twee uitgaven van Van Dis. Zijn ze het waard? Dat is toch geen vraag om aan een bibliofiel te stellen. Kijk ze nu eens naast elkaar in mijn kast staan... het maakt mijn Van Dis collectie nog unieker dan het al is. Ik streel mijzelf zelfs met de gedachte dat ik de uniekste Van Dis collectie van Nederland heb... Er is namelijk geen uitgave van Van Dis die ik niet heb, sterker nog: ik heb zelf meer uitgaven van Van Dis, dan Van Dis. Het brengt de wereldvrede niet dichterbij en verder koop ik niks voor deze gedachte, maar ik vind het desondanks een prettige wetenschap.