354 - Recente aanwinsten

Meestal publiceer ik een blog over een bijzonder boek dat ik heb gekocht of een aanwinst die ik na veel moeite heb gevonden. Maar mijn bibliotheek bestaat zeker niet alleen maar uit bijzondere vondsten. Er sijpelen permanent boeken naar binnen die ik ergens vind, die interessant voor mij zijn of die ik krijg. Daarom dit keer een overzicht wat ik de afgelopen periode zoal opdook - naast de Corvey modellen waarover ik al uitgebreid vertelde. Het meeste kwam via uiterst schappelijke prijzen bij mij - een euro hier, twee euro daar... Verontrustend dat tweedehands boeken zo goedkoop zijn, maar voor mij op dit moment fijn om zo mijn collectie snel uit te breiden.

Boeken over boeken

Uiteraard is er weer een flink aantal "boeken over boeken" aan mijn collectie toegevoegd. Een curieuze vondst deed ik op de boekenmarkt in Deventer. Bij een kraam waar een lading boeken en ander drukwerk zonder enige ordening was uitgestort, zag ik een boek met de titel Bookworm droppings, geschreven door Shaun Tyas en gepubliceerd in 1989. Wat het ook zou zijn, ik moest het natuurlijk hebben en het was mij de gevraagde 2 euro uiteraard sowieso waard. Het bleek een verzameling citaten van klanten in (tweedehands) boekwinkels te zijn, ingezonden vanuit de boekhandels zelf. Uiteraard vooral een collectie uitspraken van klanten die soms niet eens lijken te beseffen dat ze in een boekhandel zijn, of die graag willen laten zien dat ze veel kennis hebben maar dan toch er weinig van lijken te begrijpen. Dit soort citaten doen het natuurlijk altijd goed - want de lezer is uiteraard wel deskundig en kan met de verkoper meevoelen hoe erg het is om dit soort klanten te hebben. Er was in elk geval genoeg aanbod, want Tyas schreef later nog een boek met de voor de hand liggende titel More bookworm droppings.

Customer: "Well, now that you've bought my books, can you lend me a pair of scissors?
Shopkeeper: "Yes, certainly, but why do you want them?"
Customer: "I want to cut my name out of each book."
(in Bibliopol, Northampton)

Customer: "How much do you pay for books?"
Shopkeeper: "What sort of books?"
Customer: "Oh, you know, ones with pages."
(in Foster Books)

Shaun Tyas is niet de enige die op deze manier de onnozelheid van klanten toont. Het boek deed mij sterk denken aan de twee boeken van Jen Campbell, met de titels Weird things customers say in bookshops en More weird things customers say in bookshops. Ook die twee boeken zijn citaten van klanten in (reguliere) boekhandels, en ze laten een vergelijkbare onnozelheid zien als in de boeken van Tyas. Ook in de legendarische kronieken van de firma Hinderickx en Winderickx komen regelmatig dit soort uitspraken van klanten terug, evenals in Shaun Bythell's Diary of a bookseller. Al met al genoeg redenen om zelf geen ambitie te hebben een antiquariaat te beginnen. Het lijkt mij afschuwelijk om als er dan toch klanten komen, dit soort dialogen te moeten voeren.

Een andere aanwinst is Austin Dobson's A bookman's budget. Ook dit is een boek met citaten, gepubliceerd in 1917. Het zijn in feite de leeservaringen van de auteur, die er een gewoonte van had gemaakt interessante passages uit boeken die hij las over te nemen. Dit leidde tot zo'n grote collectie, dat het een boek werd met honderden gedichten, aforismen, alinea's uit allerlei boeken die gaan over schrijvers, ideeën en lezers.

Tot slot kreeg ik Zo makkelijk kom je niet van boeken af, het verslag van gesprekken tussen Umberto Eco en Jean-Claude Carrière over het belang van boeken, en natuurlijk bespiegelingen over het mogelijke verdwijnen van het boek. De gesprekken werden gevoerd voor 2010, toen e-books nog min of meer in opkomst waren en het internet al een grote vlucht had genomen. Maar Eco en Carrière - die beiden beschikten over enorme bibliotheken van tienduizenden exemplaren - beschouwen de geschiedenis en de toekomst van het boek en maken zich uiteindelijk geen zorgen over het boek. Het zal altijd blijven bestaan, naast nieuwe ontwikkelingen en nieuwe media. Interessant en grappig zijn de beschouwingen van de heren over de ontwikkeling van ideeën in onze cultuur, in hoofdstukken met titels als "Onze kennis van het verleden hebben we te danken aan idioten, imbecielen of tegenstanders". En dat weten ze vervolgens voortreffelijk uit te leggen.

Gesigneerde boeken uit de Boekenkelder

Liever praat ik niet over de Maastrichtse Boekenkelder en wat ik daar gevonden heb, omdat ik deze parel eigenlijk vooral voor mijzelf houd. Maar ik denk dat er voldoende aanbod zal blijven, ook als ik in dit blog vertel wat ik zoal gevonden heb. De laatste keer dat ik naar de Boekenkelder ging, liep ik weer met een enorme stapel naar buiten: diverse jaarwisselingsgeschenken van uitgeverijen, een paar bibliofiele werkjes, wat Corvey-uitgaven (waar ik eerder over schreef), en literaire titels waar ik al een tijdje naar zocht. Maar, ik vond ook diverse gesigneerde boeken.

Toen ik langs de lange rijen Nederlandse literatuur in de kelder liep viel mijn oog allereerst op een wat ongebruikelijke uitgave van Cees Nooteboom's Rituelen. Ik herkende de uitvoering, maar er was iets mee. Bij het doorbladeren zag ik dat het een gesigneerd exemplaar was, weliswaar van de 13e druk, maar dat was al reden genoeg om het in mijn mandje te leggen. Eenmaal thuisgekomen bleek uit een nadere inspectie wat de bijzonderheid van dit exemplaar was: niet alleen was het gesigneerd, maar het bleek na wat verder onderzoek een exemplaar uit een beperkte oplage van 500, die ook nog eens genummerd was (dit exemplaar is nummer XXXVII). De beperkte oplage verscheen t.g.v. de verfilming van de roman, als een hommage aan de auteur. 

Ik kijk ook altijd uit naar titels van Boudewijn Büch en in de Boekenkelder stond een fikse rij. Na de vondst van de Nooteboom was ik voldoende geïnspireerd om elke Büch die er stond open te slaan op zoek naar gesigneerde exemplaren. Ik verwachtte het niet echt, maar ik vond er twee met de kenmerkende handtekening van de te jong gestorven verzamelaar: Brieven aan Mick Jagger en De rekening. Ooit eigendom van ene Mark, maar nu in mijn kast. Ik heb nog een paar gesigneerde exemplaren van deze Mark, die volgens andere inscripties afkomstig was uit Amsterdam. Maar zijn boeken eindigden in Maastricht. Verder stond er nog het gesigneerde boekenweekgeschenk van Lize Spit. Wat ik bijzonder vond was verder een gesigneerd exemplaar van het leuke kinderboekenweekgeschenk uit 1973, Arthur en de lettervreter, een stripverhaal gemaakt door Paul Hulshof en Henk van Kerkwijk, die door hen beiden was gesigneerd, mét opdracht.

Naast al dit moois werd ik daarnaast de bezitter van een eerste druk van De ontdekking van de hemel van Mulisch, een exemplaar van Held van beroep van de ook al veel te jong gestorven Adriaan Jaeggi en het verhaal De Cenci's van Stendahl in de Perlouses-reeks. Allemaal geen zeldzame titels, maar voor die paar euro die ze kosten zonde om in Maastricht te laten staan, zeker gezien de staat waarin ze waren: allemaal in uitstekende conditie.

Het einde van Kretzschmar

Het was al een tijdje bekend dat het antiquariaat van Loek Kretzschmar aan het Noordeinde er mee zou ophouden. Ik had de aankondiging van de grote uitverkoop gezien, maar was destijds niet in de gelegenheid. Toen ik een tijdje geleden weer eens in Den Haag was bleek tot mijn verrassing de uitverkoop nog gaande. Al het moois was natuurlijk weg en de planken waren al schrikbarend leeg. Maar ik kocht nog een leuke Baskerville-uitgave, De hel van Rimbaud door Hans van Pinxteren, een verhalenbundel onder redactie van Tommy Wieringa, Omdat hij het was, omdat ik het was en een oorlogsuitgave van H. Mantinga (=Maurits Mok) uit 1944 met de titel De vader spreekt. Het is nummer 266 uit een oplage van 525. Die verhalenbundel van Wieringa bevat trouwens een zo mooie hommage aan Michaël Zeeman, dat ik grote behoefte aan zijn boeken kreeg en zin had om naar Maastricht af te reizen om te zien wat er daar allemaal op de plank staat van hem. Dat heb ik overigens nog niet gedaan. Ook bij Kretzschmar gold: geen heel zeldzame of schaarse titels, wel fijn om te hebben.

Hier en daar gekocht

Geheel toevallig vond ik nog een jaarwisselingsgeschenk van uitgeverij Kroonder uit 1947; een verhaal van Ambrose Bierce: De man en de slang. Los van dat het als jaarwisselingsgeschenk interessant is, is van deze uitgave de typografie verzorgd door Johan van Eikeren. Die kan dus bij mijn Corvey-collectie. Van Eikeren was in en na de oorlog nauw betrokken bij uitgeverij Kroonder. Net als de uitgave van Mantinga bevat het een mooie houtsnede Van Kees Stip kocht ik Het testamentum Tudderense - de bijdrage van Stip aan de controverse Coster - Gutenberg (waar ik eerder over schreef), aan de hand van een mooi verzonnen verhaal. Dit verscheen als Proost Prikkel. Via Marktplaats kocht ik een eerste druk van Bordewijk’s Blokken voor slechts 15 euro (mooi gebonden exemplaar, helaas zonder stofomslag) en via boekwinkeltjes uiteindelijk ook maar de nulde druk van De heilige Rita, in een beperkte oplage van

Illustratie uit De man en de slang (links) en
De vader spreekt (rechts)

250 exemplaren verschenen. Samen met de nulde druk van Wieringa’s Nirwana een mooi setje. Ik ben benieuwd of er de toekomst nog meer nulde drukken - wat dat ook moge zijn - gaan verschijnen. In Doesburg kocht ik dan nog in een kringloopwinkel de massieve uitgave van Gargantua en Pantagruel van Rabelais, de XL-uitgave van De Arbeiderspers met illustraties van Gustave Doré. Het boek weegt ruim 3 kilo en ik moest het een hele dag meesjouwen. Maar voor een euro kon ik het toch niet laten liggen. Het was vooral jeugdsentiment, als tiener had ik een dergelijk exemplaar geleend bij de bibliotheek en toen al wilde ik het een keer zelf hebben. Het was er nooit van gekomen, maar nu was het dan toch van mij.

Met al deze aankopen is mijn collectie inmiddels gegroeid naar ruim 4400 exemplaren. Ik vrees dat de grens van 5000 titels spoedig in zicht gaat komen. Hopelijk vind ik dan nog de ruimte het allemaal kwijt te kunnen...