252 - De restauratie van Nescio: een hersteld monument

Ruim 2 jaar geleden bereikte mijn boekenverzameling een hoogtepunt: ik kon eindelijk mijn langverwachte eerste druk van Nescio's debuut in de kast zetten. Maar dat moest ik voorzichtig doen, want het exemplaar dat ik had gekocht was beschadigd, en daarom betaalbaar. Hoewel alle onderdelen van het boek aanwezig was, was de rug losgescheurd, maar ook het omslag aan de voorkant zat los. Er was een hap uit uit de achterkant. En boekblok hing een beetje los.

Kortom, er moest gerepareerd worden. Bij navraag kreeg ik de tip om dat bij Henk Linde te laten doen. Nadat ik daar ruim een jaar tegenaan had gehikt, maakte ik uiteindelijk een afspraak om de eventuele behandeling door te spreken. In de tussentijd had ik zijn website bekeken en daar zag ik tot mijn tevredenheid dat hij al eerder een exemplaar van dit boek had behandeld. En dat exemplaar zag er net zo beroerd uit als het mijne, en dat betekent dat er hoop was. Bovendien woont Henk aan het Papyruspad: is er een betere straat om in te wonen als boekrestaurateur?

Wat is het toch heerlijk om met mensen over boeken te praten. En dan zeker met mensen die daar verstand van hebben. Henk heeft mijn Nescio van alle kanten bekeken en sprak daarbij allerlei geruststellende woorden: "dit is echt een heel mooi exemplaar", "hier is zeker wel wat van te maken", "dit komt helemaal goed". En: "ik krijg wel exemplaren binnen die veel slechter zijn". Om vervolgens door te praten over Japans papier om ruggen te verstevigen, speciale behandelingen om vlekken weg te werken, de herkomst van roestvlekken en goedkeurend te mompelen bij het bekijken van mijn boek. Ondertussen keek ik rond in zijn atelier en daar zag ik verschillende boeken die gerestaureerd worden: boeken op folioformaat met kromgetrokken permanent, boeken in leer gebonden waar allerlei scheuren in zaten: er is veel boekenleed te zien in het atelier van de restaurateur. Maar met al die boeken ging het goedkomen, en dus ook met het mijne.

Vervolgens kwam het spannende deel. Want Henk pakte een vlijmscherp mesje en ging dingen doen die ik nog nooit bij mijn boeken had gedaan: met het mesje haalde hij bladzijden een beetje los, testte hij het plaksel op de rug, trok eens aan de bindsels: kortom, als hij niet goed bekend zou staan als boekrestaurateur dan had ik het boek onmiddellijk uit zijn handen gerukt. Mijn rationele denken vertelde mij dat dit noodzakelijk was, net zoals een arts eerst in een wond moet snijden voordat het heelt. Het kostte enige moeite, maar ik liet hem zonder te mopperen begaan.

Later bleek er nog een veel spannender deel te volgen: ik moest mijn boek achterlaten. Ik had mij niet gerealiseerd hoe bezitterig ik ben en ik kreeg daadwerkelijk stress bij die opmerking. Het boek dat ik bezit, dat ik koester, waar ik jaren naar heb verlangd achterlaten bij iemand anders? Ik heb nog nooit een boek aan iemand uitgeleend, en nu vraagt iemand mij om mijn Nescio achter te laten? Maar Henk had wel door hoe het met mij stond, dus mocht ik ook nog even de grote kluis met brandwerende deuren bekijken waar alle kostbare boeken lagen opgeslagen. Daar was al een zacht plekje voor mijn Nescio klaargemaakt.

Na enige tijd kwam het verlossende telefoontje van Henk: het boek was klaar. En niet alleen was het boek klaar, er was ook nog een heel simpel, maar heel doeltreffend doosje van zuurvrij karton gemaakt waar het boek veilig in kon worden opgeslagen. Beschermd tegen licht en stof, want na zo'n reparatie is het de bedoeling dat het boek de komende decennia volkomen intact blijft.

Zoals het hoort bij zo'n reparatie kreeg ik er ook een behandelingsverslag bij. En de foto's die bij dit stuk staan. Voor de liefhebber hier wat tekst uit het rapport:

• Schade: de rug van het boekblok is op twee plaatsen gebroken. Het garen op één plaats. Het omslag is op diverse plaatsen los van de rug van het boekblok. De randen van het omslag zijn licht beschadigd (kleine scheurtjes en enig ontbrekend materiaal), het papier is verzuurd. De rug van het omsalag is incompleet, aan de boven- en onderzijde ontbreekt enig materiaal. De rug van het boekblok bevat nauwelijks nog enige werkzame kleefstof.
• Behandeling: op de plaatsen van de breuken is aan de binnenszijde wat tarwestijfsel aangebracht. De losse delen van het omslag zijn vastgezet. De urg van het omsalg is hersteld met op kleur gebracht Japans papier, De kleine scheurtejs in het omslag zijn gesloten met dun bruin Japans papier. De grotere schade (ontbrekende delen) is hersteld met op kleur gebracht hangeschept papier. Het op de rug aangebracht Japans papier is behandeld met Klucel-G. Het kwetsbare boek is afgeleverd in een op maat gemaakt doosje van pH neutraal karton.

En het eindresultaat was prachtig! Ik kon niet geloven dat dit hetzelfde boek was als dat ik eerder had achtergelaten. Het leek als nieuw - dat wil zeggen passend bij de leeftijd van het boek. Een bijzonder fraai, intact, stevig exemplaar. Een monumentaal boek, dat met recht een sieraad is voor mijn boekenkast!