364 - Nescio en Hugo Brandt Corstius in Bergen

Ik ben altijd weer verbaasd hoe boeken die mijn bibliotheek binnenkomen thematisch geclusterd zijn. Ondanks dat ik het aanbod niet bepaal, gebeurt het vaak dat ik in een kort tijdsbestek verschillende titels koop die een sterke samenhang blijken te hebben. Wie had bijvoorbeeld gedacht dat ik binnen een week drie titels zou aanschaffen die allemaal te maken hebben met Bergen, Bob Polak en bovendien betrekking hebben om mijn favoriete auteurs.

Nu is het op zich niet heel raar dat ik boeken koop die een relatie hebben met Bergen. Dat is immers een plek waar heel veel kunstenaars hebben gewerkt, gewoond of zijn geboren. De plek stimuleerde tot schrijven, dichten en schilderen. Adriaan Roland Holst schreef er zijn beroemde Winter aan zee, Herman Gorter verbleef er, net als Eddy du Perron. Charley Toorop had er een atelier net als andere kunstenaars uit de Bergense School. Adriaan van Dis werd er geboren en hij heeft volop geschreven over zijn jeugdjaren in het dorp en hoe hem dat gevormd heeft. Kortom, Bergen en omgeving is onderwerp in veel boeken, beeldende kunst en andere uitingen. Maar dat is voor mij niet een reden om boeken te kopen: zelf heb ik geen enkele band met Bergen. Het is dat een paar van mijn favoriete auteurs er over schrijven wat maakt dat het dorp goed vertegenwoordigd is in mijn collectie.

Toen ik een paar weken geleden aan het scrollen was op BlueSky zag ik ineens een berichtje van kunstenares Edith Brouwer over de Kunst10daagse in Bergen met een foto erbij. Daarop stond een publicatie van Hugo Brandt Corstius die ik niet kende. Ik verzamel al lange tijd het werk van Hugo Brandt Corstius en denk dat ik één van de meest complete collecties van Nederland heb van zijn werk. Sterker nog, vorig jaar bleek dat Hugo Brandt Corstius statistisch gezien het gemiddelde boek in mijn collectie is. Ook al is de persoon Hugo Brandt Corstius na het verschijnen van de biografie door Elsbeth Etty qua sympathie behoorlijk gezakt, zijn werk blijft fenomenaal - ondanks uitglijders zoals de kwestie Buikhuisen.

Er was dus een nieuwe uitgave van Hugo Brandt Corstius, maar een zoekopdracht leverde niks op. Althans, ik zocht op de titel op de foto, Balling in Bergen, en ik vond alleen een werkje met de titel Hopen in Bergen. Een mail aan de uitgever Bob Polak, van  Stichting Polak en Van der Kamp, bracht uitkomst: beide titels zijn onderdeel van een serie uitgaven over Bergen. In 2024 verscheen Hopen in Bergen en dit jaar dus Balling in Bergen. Beide met illustraties van Elisa Pesapane.  Hopen in Bergen is een mooi verhaal over een tocht naar de grootste mierenhoop van Europa die in Bergen zou moeten liggen. Volgens Brandt Corstius was dat inderdaad zo, maar uit het nawoord van mierendeskundige Peter Boer blijkt dat dit twijfelachtig is. Balling in Bergen gaat over de herinneringen van Hugo Brandt Corstius die als strontvervelende puber door zijn ouders een jaar lang was 'gestald' bij de beroemde pedagoog en kinderboekenschrijver D. Daalder. Het mocht niet baten. Hij bleek net zo verveld als Alain du Perron, de zoon van.

Beide titels lagen na een paar dagen bij mij in de bus. Beide verschenen in een oplage van 125, ik heb respectievelijk de nummers 14 en 15 van deze oplage.

Terwijl ik heel tevreden naar deze twee werkjes keek en ze met veel plezier las, plofte er een nieuwsbrief van uitgeverij Matchboox in mijn digitale brievenbus. Bij deze uitgeverij verschijnen teksten in een bijzondere vorm, namelijk in harmonica gevouwen boekjes in luciferdoosjes. De naam van de uitgeverij wees het al uit. Dit keer was het de aankondiging van een uitgave over Nescio, en uiteraard moest ik die ook meteen bestellen. In dit geval ging het om een setje van vier boekjes, geschreven door Bob Polak en geïllustreerd door Dirck Nab. Opnieuw Bob Polak! Hij blijkt niet alleen de maker van mooie boekjes over Bergen, maar is ook fondsredacteur/inspirator/auteur bij Matchboox en heeft daar verschillende teksten voor geschreven of anderszins gezorgd dat bepaalde uitgaven tot stand kwamen. Wie naar de lijst met uitgaven van de uitgeverij kijkt, vindt daar ook weer Elisa Pesapane terug. Zij heeft diverse uitgaven geïllustreerd, wederom in samenwerking met Bob Polak.

Deze Nescio heb ik natuurlijk ook meteen besteld, want Matchboox verschijnen in beperkte oplage en ik wilde niet de kans lopen dat ik achter het net zou vissen. Ik ontving een paar dagen later het fraaie doosje met de uitgaven, maar ook een fondsoverzicht van de uitgeverij en twee witte handschoentjes… helaas veel te klein voor mijn grote handen. Maar ik vond het een mooie onderstreping van de exclusiviteit van deze uitgave. 

Volgens de omschrijving gaat deze uitgave over het volgende: Jarenlang ging Nescio met de hele familie met vakantie naar Groet en Bergen (NH). Hij genoot er volop van de natuur en daar schreef hij over in zijn Natuurdagboek. Bovendien maakte hij vaak vanuit Amsterdam dagtochtjes naar de kust. Hoe warm en hecht de familie ook was, hij trok er vaak alleen op uit, de natuur in. In deze serie omschreef schrijver-publicist Bob Polak wat Nescio noteerde tijdens zijn tochtjes en vakanties aan de kust. Nescio was als het ware een natuurmens, een man die pas echt tot rust kwam midden in de natuur.De serie is op schitterende wijze van tekeningen voorzien door beeldend kunstenaar Dirck Nab. 

Het is niet de eerste uitgave van Matchboox die ik in mijn collectie heb. Eerder kocht ik uitgaven van Tommy Wieringa en Adriaan van Dis. Dat waren steeds korte verhalen van deze auteurs zelf, in een afzonderlijk luciferdoosje. Die gaan allebei trouwens niet over Bergen. Beide heb ik inmiddels wel laten signeren, om de uitgaven nog wat exclusiever te maken. Wie bij de uitgaven van Matchboox kijkt ziet dat er talloze Nederlandse auteurs in zijn vertegenwoordigd - van Cees Nooteboom tot Louis Couperus en van M. Vasalis tot Marga Minco. Persoonlijk vind ik het allemaal erg mooi uitgegeven boekjes, en ook heel mooi in een groter bewaardoosjes verpakt. Een bijzonder project, dat meer aandacht verdient.

Overigens zijn de Matchboox niet de enige miniboekjes in luciferdoosje die ik heb. In 1966 verscheen een kinderboekenweekgeschenk onder de titel Het kleinste sprookjesboek, dat ook in een luciferdoosje is verschenen.