31 - Leven en dood

Twee posts geleden heb ik zitten mijmeren over het feit dat de dood van de ene verzamelaar talloze mogelijkheden biedt voor een andere verzamelaar. De verknochtheid van de ene verzamelaar aan zijn bezit zorgt er voor dat de opvolgende verzamelaar smetteloze exemplaren van de erfgenamen kan kopen (die niet van boeken houden, kennelijk). Mijn taak is het die exemplaren smetteloos te houden voor de volgende generatie, hopelijk binnen mijn eigen familie.

Dat dit alles maar zeer relatief is, mag duidelijk zijn uit de situatie nu in Azië: wie maalt er om een paar boeken, wanneer er sprake is van ruim 50.000 doden als gevolg van de zeebeving? Welke nabestaande zou niet zijn hele verzameling geven om een dierbare terug te vinden? Ik pak dit onderwerp nog even op om twee redenen: het is bijna oud en nieuw, dus sowieso een wat melancholische tijd die met vooruit- en terugblikken gepaard gaat en vanwege het boekje van Walter Benjamin dat ik heb zitten lezen: "Ik pak mijn bibliotheek uit". 

Dit boekje was een jaarwisselingsgeschenk uit 1989 van de groep uitgevers waar o.a. Veen en Contact bij horen, een toepasselijk werkje voor deze dagen dus. In dit boek beschrijft Benjamin zijn boekenbezit, wanneer hij het uit kisten haalt en weer opnieuw in kasten zet. Ik zal in latere posts nog wel eens naar hem teruggrijpen. Maar deze passage viel mij op: 

"... eigenlijk is een erfenis de meest geldige manier om tot een verzameling te komen. Want de houding van een verzamelaar tegenover zijn bezittingen stamt af van het gevoel van verantwoordelijkheid van een bezitter ten opzichte van zijn eigendom. Ze is dus, in de meest wezenlijke zin, de houding van een erfgenaam. Het meest karakteristieke van een verzameling zal daarom steeds haar overerfbaarheid zijn. U moet weten dat ik, wanneer ik dat zeg, heel duidelijk besef hoe mijn uiteenzetting van deze verbeeldingswereld van het verzamelen velen onder u in uw overtuiging dat deze hartstocht niet meer van deze tijd is en in uw wantrouwen tegen het type van de verzamelaar zal bevestigen. (...) En ik wil slechts constateren dat het verschijnsel verzameling zijn zin verliest, wanneer het zijn persoonlijke eigenaar verliest. (...) Pas bij het uitsterven wordt de verzamelaar begrepen."

Dit schreef Benjamin in 1931. De erfgenamen van de rozen, waarvan ik er twee heb weten te bemachtigen, hebben begrepen dat de verzameling zijn zin verloor, toen de eigenaar overleed. Maar gelukkig zijn er nog veel verzamelaars over heden ten dage, zodat ze allemaal ergens een mooi plekje hebben gevonden. Ik zal proberen mijn verzameling zo lang mogelijk zin te blijven geven. Walter Benjamin maakte overigens op 27 september 1940 een einde aan zijn leven toen hij wachtte op een visum naar Spanje, maar aan de Gestapo overgeleverd dreigde te worden. Wat er met zijn verzameling is gebeurd heb ik niet terug kunnen vinden.