108 - De Slegte verramsjt

In de Volkskrant van 16 september 2006 stond een paginagroot artikel over de problemen bij De Slegte. Het artikel bevestigt wat iedereen wel kon vermoeden: het gaat niet goed met De Slegte.
En dat is een conclusie die de ware sneuper in zijn hart raakt. Want De Slegte is een baken in het bestaan van de boekenzoeker. Het is een verplichte tussenstop bij elk bezoek aan een stad die een vesitiging rijk is. En het belangrijkste is: De Slegte stelt je nooit teleur; het is onmogelijk dat je er met lege handen weggaat. Want als je al niet vindt wat je daadwerkelijk zoekt, dan ben je in je zoektocht al op zoveel ander moois gestuit, dat je desondanks zwaarbeladen, materieel verarmd maar geestlijk verrijkt, huiswaarts keert.
Ik herken veel in het artikel. Zoals de opmerkingen van schrijver Kees ’t Hart, die ook nooit een filiaal verlaat zonder aankoop. Of van journalist Ewoud Sanders, die bekent dat hij wekelijks boeken via Internet koopt, maar slechts zelden binnenloopt bij De Slegte. Of van Bert Wagendorp, de auteur van het Volkskrantartikel, die schrijft: “de afdeling tweedehands van een goede De Slegte is een magisch privétheater waar de tijd is stilgezet. (…) Langvergeten hypes sudderen in het halfduister. (…) De Slegte is de oerhollandse versie van Carlos Ruiz Zafóns ‘kerkhof van vergeten boeken’ uit De schaduw van de wind”. Wie van boeken houdt heeft sympathie voor De Slegte, heeft de winkel lief maar ergert zich ook: aan de chaos, aan de hoeveelheid boeken (en dus de onoverzichtelijkheid), aan de onmogelijkheid via internet bij De Slegte te zoeken. Het is mij meer dan eens gebeurd dat ik via internet een boek kocht en het vervolgens ook bij De Slegte zag staan, meestal voor minder. En dat is toch een gemiste kans.

Informatief was het artikel ook. Volgend jaar bestaat De Slegte een eeuw, want in 1907 begon de lantaarnopsteker Jan de Slegte een handel in tweedehandsboeken met een boekenkar. Zouden ze het jubileum ondanks de moeilijkheden waardig vieren, met een mooie ramsjuitgave bijvoorbeeld? Het blijkt dat er nog steeds een de Slegte aan het hoofd staat van het bedrijf, een achterkleinzoon van Jan. En ik lees over hoop, namelijk dat de vooraad tweedehands boeken inderdaad binnenkort digitaal te doorzoeken is. Als De Slegte het slim aanpaakt, met de voorraad die er is, worden ze een geduchte concurrent van Antiqbook, boekwinkeltjes of Addall. Er schijnt een samenwerking met Marktplaats geprobeerd te worden, alleen lees ik hier dat de systemen het niet toelaten... De huidige website van De Slegte is dan ook een ramp, totaal onbruikbaar voor de ware verzamelaar, waarbij de andere genoemde sites uitblinken door bruikbaarheid: twee klikken en je hebt het boek waar je al jaren naar zocht.
Er blijven gelukkig nog achttien De Slegtes over in Nederland, en negen in België. Ik durf niet te schatten hoeveel van mijn boeken ik aan De Slegte heb te danken, maar het zijn er veel. Dat wil zeggen: te weinig. Want het is daar een paleis vol schatten. Van veel boeken heb ik bij De Slegte eerste een latere druk gekocht en vervolgens een eerste, omdat ik ontdekte dat ik het belangrijk vond een oorspronkelijke versie van bepaalde boeken te bezitten. Ik heb mij staan vergapen bij de kasten waar achter de glazen deurtjes de echt kostbare literaire werken stonden.
Ik heb voor menige verjaardag vers verramsjte kook- en tuinboeken bij De Slegte gekocht en daar mensen blij mee gemaakt. Ik heb echter ook - net als Kees ’t Hart vertelt over Clarel van Herman Melville - te vaak een boek laten staan omdat ik nog “even moest nadenken”. Om vervolgens, nadat ik zoals altijd had besloten het tóch te kopen, te moeten constateren dat het boek verkocht was.

Het zou interessant zijn te turven in welke filialen van De Slegte ik ben geweest. Uit mijn hoofd: Den Haag, Amsterdam, Utrecht, Haarlem, Maastricht, Rotterdam, Arnhem en Leiden. Dat betekent dat ik er nog een paar heb te gaan. In de Belgische filialen ben ik überhaupt nog nooit geweest.

Ik vertrouw erop dat ik in de komende jaren nog talloze parels uit de boekenzee weet op te vissen. Tot het moment dat al mijn boeken – onvermijdelijk – ook weer bij De Slegte terechtkomen. De filiaalchef Utrecht vertelt daarover: “Dan pak je wel een stuk van iemands leven. Dat blijf ik moeilijk vinden”. Ik heb al eerder geschreven over de het feit dat wij verzamelaars profiteren van de teloorgang van de verzameling van anderen. Dat is iets waar ik maar liever niet bij stiltsta, maar Bert Wagendorp heeft natuurlijk wel gelijk als hij De Slegte kenmerkt als “een lange boulevard van gebroken dromen, van hoop en illusies en eindigheid. Zoveel boeken, zoveel getuigen van vergeefsheid en vergankelijkheid.”