242 - Per ongeluk gekocht

Mei en juni zijn altijd moeilijke maanden voor een boekenverzamelaar. Dan verschijnen namelijk de catalogi van de voorjaarsveilingen van Bubb Kuyper, Burgersdijk en Niermans en Van Stockum's, mijn favoriete veilinghuizen. Drie catalogi met over het algemeen een mooie collectie boeken: teveel keuze voor mijn budget. En dus besteed ik de tweede helft van mei over het algemeen aan het lezen, omcirkelen en weer schrappen van nummers van de drie veilingen. Vervolgens breng ik dan mijn biedingen uit, via internet natuurlijk om niet te verdwalen in allerlei prijsopdrijvingen. En dan maar wachten op de uitslag, ik heb er regelmatig in dit blog over geschreven: successen en teleurstellingen.

Mijn drie delen op een rijtje

Deze keer had ik biedingen gedaan bij Burgersdijk en Niermans en Bubb Kuyper. In beide gevallen had ik echter te laag geboden op alle lots en ik had mij al verzoend met de gedachte dat ik mijn pijlen moest richten op de najaarsveilingen. Totdat ik een brief kreeg van Bubb Kuyper met de mededeling dat ik lot 60 van veiling 60 had gewonnen: Thomas Frognall Dibdin's A Bibliographical Antiquarian and Picturesque Tour in France and Germany (London, printed by the Shakspeare Press for the author, 1821). Drie delen van dit massieve werk van Dibdin! Kennelijk had ik hier een eerdere bieding op gedaan die ik had vergeten en tot mijn verrassing - en mijn grote plezier - was ik de nieuwe eigenaar van dit bijzondere werk geworden.

Dibdin, welke boekliefhebber kent die naam niet. De dominee Thomas Frognall Dibdin (1776-1847) die naast dominee ook bibliothecaris was voor de Earl of Spencer (waarvoor hij een uitvoerige meerdelige catalogus van zijn bibliotheek schreef) is vooral bekend van het boek The Bibliomania or Book-Madness (1809). Maar hij schreef nog veel meer boeken over boeken, bibliografie, verzamelen, bibliofilie en dus ook bibliomanie. Grappig genoeg stond hij ook bekend om zijn uitbundige gebruik van voetnoten, soms zelfs van een pagina lang (of meer) wat het lezen van zijn boeken niet bevorderde. En tragisch is dat zijn nauwkeurigheid niet al te hoog was, zodat het gebruik van Dibdin als bron voor bibliografische gegevens niet aan te bevelen is. Maar zijn enthousiaste schrijfstijl maakt veel goed.

Dibdin had een fascinatie voor het geschreven woord en niet voor niets werd hij de bedenker van het woord bibliomanie. Hij was dan ook mede-oprichter van de Roxburghe Club, de eerste bibliofiele vereniging in 1812 (website). En hij vond dan ook dat zijn boeken er altijd prachtig moesten uitzien. Hij verloor daarom structureel geld op de productie van zijn boeken, en als zijn geldschieters om betaling kwamen vragen dan kondigde hij eenvoudigweg een nieuw project aan waar hij dan mee aan de slag ging. Op die manier ontstond een lange lijst van Dibdin-producties. Met de lyrische beschrijving van boeken en bibliotheken in deze Bibliographical tour als voorbeeld: 

The first view of the contents of this second room is absolutely magical. Such copies, of such rare, precious, magnificent and long-sought after impressions! 

Aldus Dibdin over de Koninklijke Bibliotheek in Parijs. Deze reis op het continent was trouwens in opdracht van diezelfde Earl of Spencer, met de opdracht boeken voor hem aan te kopen. Dat deed hij met verve, zoals op 3 augustus 1818 toen hij een aantal incunabels van Virgilius kocht: "one of the most, cautiously and delicately-conducted negotiations in the annals of bibliographical diplomacy". Dibdin is natuurlijk niet de enige verzamelaar die verslag heeft gedaan van zijn expeditie om boeken te kopen. In 1834-1835 ging baron W.H.J. van Westreenen op reis naar Engeland om boeken te kopen en ook zijn reisverslag is in een boek vastgelegd. En van recentere datum het verslag van Leona Rostenberg en Madeleine Stern over hun naoorlogs boekenreis naar Europa onder de titel Old books in the old world: reminiscences of book buying abroad.

Ik vind het wel aardig om eens te kijken hoe zijn tijdgenoten keken naar Dibdin. Allereerst een vermelding in The Gentleman's Magazine and Historical Chronicle van 1818 waarin - zoals trouwe lezers weten - de rubriek Review of new publications staat opgenomen. Zo ook in het decembernummer, waar we lezen dat:

"The Rev. Mr. Dibdin has returned form his Bibliographical Tour upon the continent; and we understand that the fruits of his long journey are likely to appear under the title of A Bibliographical, Antiquarian, and Picturesque Tour in Normandy, France and Germany (...) This Tour will, it is said, consist of a Series of Letters, and be printed in the same form, and with the same beauty, as his Bibliographical Decameron, to which it is intended to be a companion. (...) We presume that, in due time, a Prospectus of this interesting work will be given to the Publick; as we learn that already a Circular is distributed among the Author's select friends, and especially among the Roxburghers - though we do not pledge ourselves with absolute certainty upon this latter point".

Eén van de vele illustraties

Wat een aankondiging! En het boek verscheen inderdaad in "the same beauty" als bijvoorbeeld zijn Bibliomania. Na het verschijnen was overigens niet iedereen enthousiast. Een recensent in Contemporary Public Characters (1825):

"The last work of Mr. Dibdin has recently been published, and is entitled A Bibliographical, Antiquarian, and Picturesque Tour in France and Germany. It is published at the enormous price of eleven guineas, and contains a number of beautiful engravings; but much of the literary part is uninteresting to all those who have not a passion for scarce editions". 

Ook in The London Christian instructor, or, Congregational magazine (maart 1822, pp. 130-131) was men kritisch, vooral omdat Dibdin ook op de zondag genoot van het leven op het continent en onvoldoende kritisch was over het vermaak op die dag:

"That this should be said by a clergyman, not in the moment of hilarity, but when gravely writing a book likely to pass into the hands of all the higher class of society in this country, and to be handed down to posterity, is extraordinary and painful (...) Shame on you, Mr. Dibdin, you injure your church and ought to be reproved, if not by the Bishops, by the Roxburgh Club." 

Overigens is ook tegenwoordig nog wel kritiek op Dibdin te lezen. Zoals bij Achille van den Branden, die over Bibliomania schrijft:

"Ik zou dit boekje nog niet aan mijn hond ter lezing aanbieden. Ergerlijk toch hoe elk gesloten milieu, in casu bibliofielen, zijn eigen helden heeft die blind op een voetstuk worden gezet. Ik vind: Dibdin kan niet schrijven en heeft niets te vertellen dat een zinnig mens niet zelf zou kunnen bedenken"

Maar gelukkig was er nog The European Magazine, and London Review (1821, vol. 79 (juni), pp. 526-530) waarvan de recensent positiever was:

 "Previous to the publication of his very entertaining romance, called the Bibliomania, which strewed many a flower in the unalluring patyh; alsmost every work connected with this branch of study, was truly dull, stale, and unprofitable; form former authors viewing it in too partial a light. It appeared tot them, as if such writings could not be otherwise than heavy (...). Mr. Dibdin's Tour partakes indeed, as it's Title specifies, of a triple character, and it must be evident to all , that to produce three volumes of such a description, must not only require extensive reading and ability, but a continual flow of spirits, softened with a strain of sentiment (...). In all these points our author seems to be qualified for this undertaking. (...) The embellishments in this division of the work are too beautiful to be passed without praise, and perhaps never before was any book in this subject so appropriately and so very exquisitely adorned. (...) In summing up our sentiments on this very amusing and highly instructive book, we shall neither be long nor laboured (...) there are light bowers for the young, solid book-wisdom for the old, anecdotes for the general reader, and the most beautiful drawings and engraving for the artist."

Een beetje beschadigd... 

En dit "amusing and highly instructive book" staat nu in hardcopy voor mij. Met de prachtige illustraties van George Lewis. Helaas wel wat beschadigd; van twee delen van de drie hebben losse omslagen. De vroegere ex libris hebben pogingen van eerdere eigenaren om ze te verwijderen niet overleefd, ze zijn beschadigde achtergebleven. De opdruk op de rug is bij deel 3 verdwenen en het leer is gebarsten. Maar de boeken zitten nog stevig ingebonden. En de kenner ziet linksonder op de foto een bijzondere ex libris c.q. sticker namelijk met de vermelding van Gerrit Komrij! De andere twee delen ontberen deze vermelding, maar kennelijk is een van mijn Dibdins voorheen onderdeel geweest van de bibliotheek van Komrij. Die al eerder door Bubb Kuyper was geveild trouwens, en inderdaad staat deze Dibdin daar onverkocht tussen (nr. 35 van catalogus 57). Toen was de verwachte prijs €300-€500, nu stond het op de veiling voor €150-€250. In tweede instantie heb ik dus een mooi onderdeel van de bibliotheek van Gerrit Komrij weten te kopen.

Ik had al eerder aangekondigd het pad op te gaan van boekreparatie, namelijk toen ik de eerste druk van Nescio's Dichtertje, de Uitvreter, Titaantjes kocht (ook al bij Bubb Kuyper en ook al beschadigd). Op advies van Nick ter Wal kwam ik bij Henk Linde terecht, maar het heeft nog niet tot een reparatie geleid (dat ligt aan mij, ik was te lui om de reis naar Nootdorp te maken). Maar binnenkort ga ik dus met een grotere stapel naar Henk dan gepland: ook mijn Dibdin's mag hij onder handen nemen. En de beschadigingen leverden mij een lagere prijs op de veiling op (ik kocht de set inclusief veilingkosten voor €223, een onbeschadigde set doet rond de €500). Ik weet niet wat de reparaties gaan kosten, maar ik hoop dat ik dan nog steeds kan zeggen dat ik een verstandige aankoop heb gedaan! Maar als ik er financieel niet slim aan heb gedaan, wat zou dat. In mijn bibliotheek staan de vier delen van The Bibliomania or Book-madness uit 1903; de uitgave van de Bibliophile Society in Boston in een oplage van 483 exemplaren nu geflankeerd door de drie delen van A Bibliographical Antiquarian and Picturesque Tour. Ik kijk er naar en kan bijna niet geloven dat ik zoveel bibliofiele rijkdom gewoon maar in een Billy op zolder heb staan en elke dag tot mijn beschikking heb.