In deze tijd, waar de canons over ons heenrollen, is door het Letterkundig Museum een hele fraaie opgesteld: de top 100 van grootste Nederlandse en Vlaamse dode schrijvers aller tijden. De naam van de canon is Pantheon. Een mooi lijstje bekende namen, waarbij de 'gelukkigen' op geboortedatum worden genoemd, waardoor het geen top 100 in de zin van een hitparade is geworden. De discussie over de vraag of Elsschot een groter schrijver was dan Boon hoeft niet gevoerd te worden. Ze staan in elk geval beide in de top 100.
Pieter Langendijk
Een snelle control-F stelt mij gerust dat Nescio en Bordewijk gewoon opgenomen zijn in de canon. Dat Multatuli erin staat is evident en ook Hermans, Bomans, Heijermans en Emants verdienen een plaatsje. Vestdijk, Langendijk en Bilderdijk mochten niet ontbreken. Maar ook Couperus en Revius, Marsman en Blaman, van den Vondel en van Schendel: ze zijn er allemaal bij. Evenals Jan van der Noot, Hugo de Groot en H.C. Poot. En natuurlijk Huygens, Tollens en Paaltjens. Voor wie het niet opviel: let vooral op de alliteraties bij deze opsomming. Het lijkt wel poëzie!
5% Van de lijst heet trouwens Jacob: Van Maerlant, Cats, Revius, van Lennep en Israël de Haan zijn opgenomen. En 4% heet Willem: die Madoc maakte, Bilderdijk, Kloos en Elsschot vinden we terug. Voeg daar de 3% Karel bij (van Mander, van de Woestijne en van het Reve) en het is duidelijk dat wie later in de canon opgenomen wil worden het meeste kans maakt als hij Willem Karel Jacob Dijkmans heet. De enige die daar qua naam een beetje bij in de buurt komt is Joseph Willibrordus Adrianus Dijkmans die in 1990 het proefschrift Aspects of geomorphology and thermoluminescence dating of cold-climate eolian sands schreef. Maar die zie ik nog niet zo snel in deze canon eindigen. Voor vrouwen (slechts 14 van de 100 trouwens) geldt overigens dat je het beste Anna kunt heten (Bijns, Roemers Visscher, Blaman) en gemakshalve reken ik Anne (Frank) dan ook maar mee. Opmerkelijk is dat één van de opgenomen vrouwelijke auteurs eigenlijk een duo is: Betje Wolff en Aagje Deken moeten het met één plekje doen.
Anna Bijns
Zo zijn er dus 101 auteurs in de top 100 en ook is er nog een 0-positie, namelijk alle anonieme auteurs die meesterwerken zoals Beatrijs, Karel en de Elegast, Mariken van Nimwegen en dergelijke hebben nagelaten. Een top 100 met ruim 100 deelnemers, dat is toch knap gedaan.
Opvallend is dat sommigen van twee walletjes eten. Erasmus, Hugo de Groot, Spinoza, Vincent van Gogh en Anne Frank komen ook al voor op de canon van Nederland. Ik vind eigenlijk: maak een keuze, de anderen hebben het al moeilijk genoeg. Multatuli doet het netjes: een boek op de canon van Nederland (Max Havelaar natuurlijk) en hijzelf in de canon van dode schrijvers.
Zo'n lijst is een feest van herkenning. Hoe lang is het geleden dat ik Rhijnvis Feith las? Zijn "Julia" toch voor het laatst op de middelbare school. En ik heb nooit geweten dat Vestdijk, Walschap en Slauerhoff in hetzelfde jaar zijn geboren (1898).
En van wie heb ik nog nooit iets gelezen uit de top 100? Dat zijn er nog best veel: Henric van Veldeke, Willem, die Madoc maakte, Jacob van Maerlant, Jan van Ruusbroec, Anna Bijns, Dirk Volkertszoon Coornhert, Jan van der Noot, Karel van Mander, Jacob Revius, A.C.W. Staring, Hendrik Tollens, Virginie Loveling, Jacques Perk, Cyriel Buysse, Stijn Streuvels, Karel van de Woestijne, Maria Dermoût, Cola Debrot, Albert Helman en Hans Faverey zijn mij de afgelopen jaren waarschijnljk ten onrechte ontgaan.
Jan van der Noot
En dan heb je nog de categorie die niet in de top 100 is geëindigd, maar wat mij betreft volkomen ten onrechte. Hier mijn allitererende argumentatie. Want waarom wel A. Roland Holst maar niet H. Roland Holst? Wel du Perron maar niet Ferron kan ik nog begrijpen. En geen Marugg is goed, maar waar is dan ineens Büch gebleven. Wel Achterberg maar geen Herzberg? Wel Cats, maar geen Van der Leeuw? Wel Huygens maar geen Boutens?
Ik denk dat mijn lijst er toch een tikje andes zou hebben uitgezien. En de vraag is natuurlijk hoe de lijst er over 10 jaar uitziet. Wie valt eruit als Haasse of Claus of andere auteurs op leeftijd overlijden? Komt Haasse in plaats van Buysse? En mag Hugo Claus de plaats van Hugo de Groot? Verdwijnt Lucebert als Campert komt? Neemt Harry Mulisch de plaats van Carry van Bruggen?
Ik hoop op een bijgewerkte lijst per decennium en een lijst met afvallers. Dat houdt de discussie levendig. Ik ga in elk geval op zoek naar een paar titels van auteurs in de canon die ik nog niet ken. Virginie Loveling, ik had nog nooit van u gehoord maar waar zijt gij thans?
Ik hoop op een bijgewerkte lijst per decennium en een lijst met afvallers. Dat houdt de discussie levendig. Ik ga in elk geval op zoek naar een paar titels van auteurs in de canon die ik nog niet ken. Virginie Loveling, ik had nog nooit van u gehoord maar waar zijt gij thans? 
2 opmerkingen:
Een leuk stuk Sneuper.
Vergeet echter niet dat deze canon als doel heeft om te dienen als uitgangspunt voor het inrichten van een vernieuwde opstelling van de vaste expositie in het Letterkundig Museum. In augustus gaat het museum dicht en wordt er verbouwd en opnieuw ingericht, waarna het in 2008 weer open gaat met een nieuwe vaste opstelling onder de naam 'Het Pantheon'. Je idee van een bijgewerkte lijst per decennium komt trouwens aardig in de buurt.
In 1985 werd gestart met de opstelling 'Het is vol van schatten hier'. In 1997 opgevolgd door 'Gaan waar de woorden gaan'. Destijds veroorzaakte de keuze van de geselecteerde schrijvers veel rumoer. Vooral onder oudere, nog levende schrijvers die werden 'afgeserveerd'. Men ging nl terug van 188 naar 150 schrijvers. Bovendien moest er ruimte komen voor jonge schrijvers.
Büch er niet in?
Dan heeft dit boek geen meerwaarde voor mijn verzameling....:-)
Een reactie posten