112 - Flonkerend en gesigneerd Kristal uit 1935

Sint Nicolaas heeft dit jaar buitensporig zijn best gedaan. Dat wil zeggen: pakjesavond zelf was zeer bevredigend (de nieuwe Möring, de nieuwe Shalev, om maar wat te noemen. Beide verwoestend besproken in de Volkskrant, maar ik waag het er toch maar op) maar het was vooral ook het pakje dat ’s middags in de bus plofte dat mijn grote vreugde wekte.

Ik had namelijk onlangs in een zenuwslopende veiling bij eBay een boek gewonnen. De veiling was zenuwslopend omdat ik – nadat ik eerst in mijn ogen had gewreven om te zien of er stond wat ik dacht dat er stond – ten onrechte dacht dat er weinig meebieders zouden zijn voor het boek dat ik op het oog had. Dus nadat ik een bod had gedaan met een stevig maximum (dat zoals jullie weten dan automatisch door eBay wordt aangepast als anderen gaan bieden) keek ik kalmpjes vijf minuten voor tijd naar de actuele stand. Toen bleek dat ik overboden was. Ik wist dat ik 10 seconden voor de slottijd mijn finale hogere bod zou moeten doen (want dan had mijn tegenstrever die kennelijk ook online was geen tijd meer om mij te overbieden) maar dat bod moest dan wel hoog genoeg zijn. En het maximum van mijn tegenstander kende ik natuurlijk niet. Dat vereiste een goede gok van mijn kant. Tot mijn grote vreugde was ik enkele minuten de trotse bezitter van een boek. Het kostte me al met al € 43.

Het boek in kwestie is een exemplaar van Kristal 1935, een niet zo heel zeldzame uitgave uit 1935 waarin een staalkaart wordt gegeven van Nederlandse auteurs van dat moment. Alle auteurs hebben nieuw werk ingeleverd; het boek bestaat dus uitsluitend uit voor het eerst gepubliceerde stukken. Het zijn er tientallen, waaronder bekende namen als Nescio, Bordewijk, Jan Campert, Bloem, Nijhoff, De Perron, Vestdijk etc. Maar ook inmiddels vergeten auteurs als W.A. Wagener, A.J.D. van Oosten, Victor Varangot, Halbo Kool en E. Raedt-De Canter.
Wat deze uitgave bijzonder maakt is echter dat het boek is gesigneerd door een aantal auteurs die erin staan. Volgens de advertentie waren dat Jan Engelman, Marianne Philips, Henrëtte van Eyk, Emmy van Lokhorst, A. Roland Holst, M. Nijhoff, Mien Proost, de eerdergenoemde E. Raedt-De Canter en … Bordewijk. Dat laatste is waar ik op aansloeg want gesigneerde boeken van Bordewijk zijn zeldzaam. Ik heb er nog maar weinig voorbij zien komen in catalogi. Het feit dat een handtekening van Bordewijk stond in een boek waarin ook een verhaal van Nescio staat (die helaas niet mee signeerde) maakte dat ik zonder enige twijfel in het bezit moest komen van dit boek. Vandaar mijn zenuwslopende eBay-sessie en mijn grote vreugde bij het succes.

Een vergelijkbaar boek als deze wordt aangeboden door één van mijn favoriete antiquariaten, Fokas Holthuis. Lees hier wat de omschrijving bij Fokas is:
"Afgezien van het feit dat in Kristal veel belangrijk werk in eerste druk te vinden is, maken met name de vaak elders niet gepubliceerde portretten en karikaturen deze uitgave bovengemiddeld interessant.
Dit exemplaar draagt als toegevoegde weelde op pagina 8 de handtekeningen van Emmy van LOKHORST, Martinus NIJHOFF, A. ROLAND HOLST, Mien PROOST, Henriëtte van EYK, Marianne PHILIPS, Eva RAEDT de CANTER en Jan ENGELMAN."

De aandachtige lezer merkt dat het boek dat ik heb gekocht gelijk is aan dat van Fokas: alle handtekeningen uit dat exemplaar staan ook in de mijne. Met één verschil: de handtekening van Bordewijk. Het is goed te bedenken dat de waarde van een exemplaar zonder Bordewijk’s handtekening volgens Fokas al € 95 is. En dan heeft dat boek nog een gevlekte en beschadigde omslag, in tegenstelling tot de mijne.

Ik moest natuurlijk wel zeker weten dat ik een authentieke handtekening van Bordewijk te pakken had. Gelukkig had de verkoper foto’s bijgevoegd. Dit is de foto van de pagina met handtekeningen van mijn exemplaar (pijl digitaal toegevoegd):

Zoekend op het internet vond ik bij het Utrechtse antiquariaat Boek2 een andere gesigneerde Bordewijk, een exemplaar van Meneer en mevrouw Richebois. Ook hiervan is een foto gemaakt.

Jullie zien: geen twijfel mogelijk, ik heb een handtekening van Bordewijk. Het is goed te weten dat Boek2 voor dit gesigneerde exemplaar € 350 vraagt, waarbij ik mij afvraag of hier sprake is van een tikfout, of dat een handtekening van Bordewijk nog zeldzamer is dan ik dacht. Maar hoe dan ook, er is maar weer eens onderstreept wat een goede aankoop ik heb gedaan. Ik ga er ook van uit dat mijn handtekening uit de jaren '30 stamt. Of zou een latere lezer dit boek aan Bordewijk hebben voorgelegd in zijn hoogtijdagen na de oorlog?

Toch is de waarde van het boek uiteindelijk tamelijk irrelevant: ik zal het boek nooit meer verkopen. Het zal vooral door mij bewonderd worden en het is leuk te weten dat ik een goede koop heb gedaan. Samen met de originele boze brief van de zoon van Bordewijk (daarover schreef ik hier) is dit boek inmiddels een pronkstuk in mijn verzameling.