94 - Boekenweek: Muziek van eigen plank

Boekenweek! Nog nooit ben ik uitgenodigd voor het boekenbal en ook het bal der geweigerden laat ik voor wat het is want ik ben ook nog nooit geweigerd. Maar de boekenweek is desondanks een jaarlijks hoogtepunt en bovendien voor een boekenverzamelaar een periode van alertheid: zijn er nog ergens schrijvers die een krabbel in een boek kunnen zetten, heb ik alle speciale uitgaven in mijn bezit, heb ik alle folders en boekenleggers die van belang zijn? Los daarvan staat 10 dagen lang het boek in de schijnwerpers. Voor die andere 355 dagen in een jaar moeten we iets dergelijks verzinnen, maar deze 10 dagen zijn voor ons, boekenliefhebbers. Ik ben er zo druk mee dat ik aan het lezen van een boek bijna niet meer toekom. Ik heb daarom besloten eens naar mijn eigen boekenkast te stappen en een top 10 te maken van boeken die ik bezit waarin muziek een belangrijke rol speelt, zodat er voor elke dag van de boekenweek een boek is. 

Mijn eigen top 10 is: 

• Op 10: De muziekschool - John Updike
  Dit is de titel van een verhalenbundel van Updike, maar ook van het titelverhaal, dat overigens middenin het boek staat. Het is het verhaal van een man die een aantal recente gebeurtenissen overdenkt, terwijl hij in de muziekschool wacht tot zijn dochter klaar is met muziekles. 
• Op 9: De knoflookliederen - Mo Yan
  Mo Yan, ook de schrijver van het rode korenveld beschrijft in dit boek de gebeurtenissen in een dorp dat leeft van de knoflookoogst. Nadat hen jarenlang is verteld dat de boeren uitsluitend knoflook dienen te verbouwen, blijkt in het voorjaar van 1987 dat de overheid hun knoflook niet meer wil afnemen, waardoor zij hun inkomen volledig zien wegvallen. De woede van de boeren richt zich vervolgens op het gebouw van de gewestraad, dat vernield wordt, en een opslagloods van knoflook, dat in vlammen opgaat. Een aantal bij de gebeurtenissen aanwezige boeren wordt opgepakt en berecht. De titel van het boek verwijst naar de liederen die de blinde minstreel Zhang Kou naar aanleiding van het knoflookincident zingt. 
• Op 8: De blikken trommel - Gunter Grass
  Op driejarige leeftijd beslist Oskar Matzerath dat hij niet meer wil groeien. Hij vindt de wereld een enge, gevaarlijke plek en alle volwassenen vals, gemeen en oneerlijk. Zijn geboortestad Danzig is verdeeld in een Duits en een Pools deel. In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog valt zijn familie uiteen in twee kampen. Het ene kamp heult mee met de nazi’s, het andere steunt de nationalistische Polen die hun kans schoon zien de Duitse bezetters te wippen. Om zijn leed te verlichten krijgt Oskar een blikken trommel die hij nooit meer zal wegdoen. Oskarchen en zijn trommel worden een onafscheidelijke twee-eenheid. Oskar vormt zijn eigen legertje, éénmansoppositie tegen de nazi’s, tegen de volwassenen, tegen iedereen die hem dwarszit. Zijn leven verandert wanneer hij een groep circusdwergen ontmoet. Met hen gaat hij op tournee om het nazileger te entertainen. 
• Op 7: De Joodse cel - Ferdinand Bordewijk
  Dit boek is een uitgave van Stichting De Roos, in een gelimiteerde oplage van 175 exemplaren verschenen. Het verhaal staat ook in de tweede bundel Fantastische Vertellingen van Bordewijk, die in 1923 verscheen. In dit verhaal herken je al de voorkeur van Bordewijk voor soms monsterachtige mensen en bizarre situaties, dit keer over een vioolbouwer en zijn zoektocht naar de perfecte violoncel, die een bijzondere toon moet voortbrengen. 
• Op 6: Davita's harp - Chaim Potok
  Davita's harp van Chaim Potok begint in het Amerika van de jaren dertig. De beurs is ingestort, het politieke en sociale klimaat is intoleranter geworden. De ouders van Davita komen uit het joodse en het christelijke milieu, maar vinden elkaar in een gezamenlijke toewijding aan het communisme. Davita ziet hoe de idealen van haar ouders politiek worden afgestraft en moet voor zichzelf gaan uitmaken wat ze wel en niet wil en waarin ze wil geloven, ook met betrekking tot het onderscheid dat wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen in die traditioneel joodse wereld. Davita draagt iets mee dat haar innerlijk verwarmt: 'de goede muziek van de wereld', de zachte tonen van een harp die aan elke deur hing van de huizen waar ze met haar ouders in woonde.  
• Op 5: Litause klavieren - Johannes Bobrowski
  Bobrowski heeft een prachtig kort verhaal geschreven over de pogingen van professor Voigt en conertmeester Gawehn om een opera te maken over een achttiende eeuwse dorpsdominee en dichter, Christian Donelaitis. De poging verzandt maar daardoor roept de schrijver wel in een reeks portretten de geschiedenis van de streek neer. Een prachtig, maar veel te onbekend boek. Daarom een hoge plek in mijn top 10. 
• Op 4: Ik en mijn speelman - Aart van der Leeuw
  Een sprookjesachtig verhaal. Een edelman is beloofd aan een jonkvrouw, maar wil niet trouwen met iemand die hij niet kent en die vast een lelijke heks is. Zij ziet ook niets in een gearrangeerd huwelijk met een onbekende. Beiden gaan het noodlot uit de weggaan op avontuur. Dan ontmoeten ze op hun weg iemand waar ze verliefd op worden, en na allerlei avonturen, ieder apart achtervolgd door hun familie, trouwen ze... en dan pas horen ze wie de ander is. Het hele verhaal vindt plaats onder begeleiding van de muziek van de speelman. 
• Op 3: Kreutzersonate - Margriet de Moor
  Beethoven schreef in 1802 het eerste muziekstuk onder de titel Kreutzersonate, Janáçek het tweede, in 1923. Tolstoj maakt in zijn gelijknamige novelle uit 1891 het stuk van Beethoven tot de kiem van een buitenechtelijke romance, daarbij zinspelend op de gevaarlijke krachten van muziek. Margriet de Moor verkent in haar boek de krachten van het stuk van Janáçek. Kreutzersonate gaat over het leven van muziekcriticus Marius van Vlooten en zijn huwelijk met de violiste Suzanna Flier.  
• Op 2: Het leven een dansfeest - Arthur van Schendel
  Het schitterende verhaal over twee dansers: Daniel de Moralis Walewijn en Marion Ringelinck. In negentien hoofdstukken vertelt in ieder hoofdstuk een ander persoon iets over wat zij meegemaakt hebben met Daniel en Marion. De dans is voor hen een obsessie en staat hun relatie in de weg, tegelijkertijd bindt het hen samen. Het prachtige taalgebruik van Van Schendel komt hier in volle glorie naar voren. 
• Op 1: Op 1 staat niets, want het beste boek waarin muziek een rol speelt moet nog geschreven worden. Misschien vind ik tijdens deze 10 dagen wel een nummer één. Of heeft er iemand een paar tips?