95 - Ruim drie kilo Goud(en Reeks)

Aangestoken door het enthousiasme van Bibliofilos besloot ik een bestelling de deur uit te doen voor een aantal hoogtepunten uit de Gouden Reeks van Athenaeum Polak en Van Gennep. Al zoekend in Antiqbook ontdekte ik dat antiquariaat Ben van Nijnatten in Nijmegen twee delen uit de reeks aanbood. Vandaag ploften ze bij mij neer. Twee nieuwe sieraden voor mijn boekenkast: "De verloofden" van Alessandro Manzoni (vertaald door Yond Boeke en Patty Krone) en "De volmaakte ridder Tirant lo Blanc door Joanot Martorell (vertaald door Bob de Nijs). De Martorell komt op 1990 gram en de Manzoni op 1365 gram. Bij elkaar dus ruim 3 kilo, meer dan 32 onsjes wereldliteratuur. En als mij zou worden gevraagd of het een onsje meer mocht zijn, had ik ongetwijfeld "ja" gezegd. 

Ik ben blij dat het boek van Manzoni is vertaald door Yond Boeke en Patty Krone. Ik ken deze mensen niet, maar wel hun vertaalwerk. Je leert ze iets beter kennen door dit interview. Zelf heb ik diverse vertalingen van Umberto Eco van hun hand in bezit (o.a. De slinger van Foucault, Het eiland van de vorige dag) en naast de prachtige vertalingen zelf, heb ik hen als duo ook altijd een mooie combinatie gevonden. De één heeft het product van de vertaling in de achternaam, de ander geeft de kwaliteit van het werk aan: een boek met een kroon. Naast Eco hebben zij nog veel meer vertaald: onder meer werk van Andrea Camilleri, Tomasi de Lampedusa en dus ook Manzoni. In totaal 27 boeken naar het schijnt. Bij het verschijnen van deze Manzoni begreep ik uit recensies dat dit boek moet worden beschouwd als dé Italiaanse roman, zoals de Don Quichotte dé Spaanse roman is (ook in de Gouden Reeks verkrijgbaar) en Max Havelaar dé Nederlandse roman (waarom niet in de Gouden Reeks?). Aangezien ik een fan ben van Italiaanse literatuur (mijn grote held is Giorgio Bassani - lees hem of leid een zinloos leven - op de hielen gezeten door Italo Svevo en Umberto Eco) moet ik het boek dat kennelijk dé Italiaanse roman is natuurlijk ook lezen. 

David Rijser schrijft: "Als er één werk in is geslaagd niet alleen een evenwicht te vinden tussen de traditie en de romantische vernieuwing, maar ook om een oertekst van het derde Italië te worden, is het I promessi sposi van Alessandro Manzoni. Dit boek verscheen in de definitieve versie in 1840 en is nu voor het eerst sinds de jaren dertig van de vorige eeuw opnieuw vertaald als De verloofden. Iedere Italiaan sinds 1860 leest I promessi sposi op school. In die zin is het succes van de roman te vergelijken met dat van Vergilius' Aeneis, dat ook al enkele decennia na verschijning vaste kost op school werd. En net als bij de Aeneis is dit succes gebaseerd op een destijds nieuwe, ijzersterke greep op de taal, een subtiele boodschap, en het smeden van een nationaal-historische eenheid uit een verdeeld verleden." 

 

Ga er maar aan staan, om Manzoni nog te overtreffen. Dat kan alleen maar wanneer je niet dé roman van een land bent, maar dé eerste roman van een continent. En dat is dus Tirant lo Blanc, geschreven door Joanot Martorell (al dan niet met Joan da Galba) rond 1460 en gepubliceerd in 1490, in een eerste druk van 71 exemplaren. Van een dergelijk boek zijn natuurlijk genoeg online versies beschikbaar, zoals hier (Engels) en hier (Spaans) en nog dit jaar verschijnt een film van het verhaal (net de trailer bekeken, maar mijn Spaans is niet best). Waarom is dit dan de eerste roman? Kennelijk omdat de schrijver als eerste in staat was om niet een klassieke ridderroman te schrijven (van het soort waar Don Quichotte steeds mee afrekent), maar een boek dat een nieuwe werkelijkheid beschrijft, een biografie van een reële persoon dat vermenselijkt is. Martorell gebruikte dit boek om zijn tijdgenoten zijn opvattingen voor te houden, waarmee hij een nieuwe dimensie toevoegde aan de ridderroman en aan de functie van het ridderpersonage. Het boek is een eenheid, zowel in opbouw als met betrekking tot de onderlinge relaties. De karakters ontwikkelen zich en staan in een duidelijke relatie met elkaar. De gebeurtenissen zijn realistisch en hebben een duidelijke afloop. Dit alles in tegenstelling tot de zee van ridderromans die deze elementen niet hadden en die in diezelfde periode verschenen. Mario Vargas Llosa doet dan ook niet moeilijk en noemt de Tirant lo Blanc de eerste totaalroman waarin de schrijver een alomvattende werkelijkheid schept. Cervantes noemt dit het beste boek ter wereld. Wie ben ik dan om het niet te gaan lezen? het originele manuscript van Tirant lo Blanc 

De Verloofden en Tirant lo Blanc: 643 en 974 pagina's. Wat een genot om dit alles nog voor de boeg te hebben.