31 mei, 2005

58 - Goethe: je kan er ook om vragen

De naderende vakantie naar Duitsland en het de gratis almanak die in het kader van de weken van het reisboek werd verstrekt, hebben mij weer helemaal warm gemaakt voor vakantieboeken. Zoals ik in mijn vorige post al schreef, wordt bij de streek waar ik ga vertoeven - de omgeving van Weimar - vooral gefocust op boeken van Goethe. Dat deed mij herinneren aan mijn meest recente Goethe-toevoeging in mijn biblitoheek: de oerversie van Faust

In het voorjaar van 2004 had de uitgever van De Gouden Reeks - die schitterende serie klassiekers die ik helaas (nog) niet compleet in mijn boekenkast heb - een actie bedacht. Iedereen die in die periode een deel uit de gouden reeks zou kopen, kreeg een speciale uitgave van de oerversie van Faust cadeau. Deze versie was precies opgemaakt als de gouden reeks zelf, maar was uiteraard niet los in de handel verkrijgbaar. Boeken die niet los verkrijgbaar zijn wekken in mij een grote begeerte op. Daarom verzamel ik ook boekenweekgeschenken, cadeauboekjes en nieuwjaarsgeschenken van uitgeverijen: als het maar literatuur is en moeilijk verkrijgbaar! Nu wilde het toeval dat ik net uit de Gouden Reeks de "Orlando Furioso" van Arosto had aangeschaft én "De Goddelijke komedie" van Dante, dus het geld was wel op. Mijn volgende Gouden Reeks-aanschaf zou nog even op zich laten wachten, in elk geval tot ná de uiterste dag van die actie. Goede raad was niet zo duur, want ik besloot de uitgeverij een bedelbrief te schrijven, waarin ik mijn probleem uiteenzette en overigens hartstochtelijke zinnen opschreef over het prachtige fonds van Athenaeum Polak & Van Gennep (en dat vind ik ook echt!). En tot mijn grote opluchting en plezier rolde een paar dagen een envelop in de bus, mét de oerFaust en de complimenten van de uitgeverij. Kijk, zo komen de planken wel vol. De omgeving herkent de echte boekenliefhebber van grote afstand. Dus sturen uitgeverijen mij spontaan boeken naar aanleiding van dit blog (zie de posts over binnenwaaiende boeken) en als ze dat niet snel genoeg doen, vraag ik er dus om. Als de kasten maar vol komen met relevante titels.

20 mei, 2005

57 - Een extra paar ogen

Voor wie het ontgaan is: de weken van het reisboek zijn losgebarsten, en al weer bijna voorbij. Deze weken worden minder uitbundig gevierd dan de ook door de CPNB georganiseerde (kinder)boekenweek of de maand van het spannende boek, maar lijken zo langzamerhand toch een blijvertje. En ook deze keer wordt de lezer verblijd met een geschenk:

Zoals de CPNB zelf schrijft: "tijdens de Weken van het Reisboek krijgt u van uw boekhandel een gratis almanak: Duitsland in boeken. Met medewerking van Geert Mak (fragment uit In Europa) en Nelleke Noordervliet (fragment uit Een plaats van geestdrift). Een boekje exclusief over één land. Boordevol boekentips, zowel fictie- als non-fictie. Met boeken over architectuur, koken, kunst en schrijvers. Maar ook met de leukste romans, biografieën en gedichtenbundels. En met leuke weetjes en tips (beluister, bekijk, eet, drink)." Het is inderdaad een leuk bladerboek geworden. Deels gerangschikt per gebied, zoals de Harz waar ik vorig jaar vakantie vierde (en waar o.a. de Reistaferelen van Heinrich Heine worden aanbevolen) en deels per thema, zoals strips (waarbij o.a. Asterix en de Goten voor wordt aanbevolen). Maar naast de onvermijdelijke reisgidsen heel veel interessante andere boeken. 

Hoewel ik geen categorie-4 verzamelaar ben van CPNB-uitgaven (zie mijn post over de boekenweek) loop ik ook niet weg voor de cadeautjes van deze organisatie. Ik liep al een paar dagen te dubben wat ik nu weer voor boek zou kopen om aan dit geschenk te komen. Want je moet wel eerst 12,50 uitgeven om het te krijgen. Maar ik werd verrast. Mijn grote liefde bleek inmiddels zo goed op de hoogte van mijn wensen dat zij nog voordat ik erover was begonnen het met de plaatselijke boekhandelaar op een akkoordje had gegooid. Zij bestelde een boek voor een ander, en kreeg het geschenk alvast mee. Voor mij, mooi ingepakt en met een briefje: "doe veel inspiratie op". Dit jaar gaan wij vakantie vieren in de buurt van Weimar, en onvermijdelijk worden er vier boeken van of over Goethe aanbevolen. Die zal ik dan toch maar gaan lezen. Misschien kan ik zelfs nog de bibliotheek bezoeken waar vorig jaar de afschuwelijke brand was, zie mijn post van 3 september 2004.  Voor wie geen grote liefde heeft of anderszins zonder dit gidsje door het leven gaat: geef nog voor 25 mei 12,50 uit aan Nederlandse boeken en krijg dit moois. 

13 mei, 2005

56 - Binnenwaaiende boeken (3) - maak me blij?

De behoefte om mij naar aanleiding van dit weblog boeken te sturen begint epidemische vormen aan te nemen. Nu al voor de derde keer krijg ik een boek toegestuurd, wat ik hogelijk op prijs stel. Zoeken naar boeken is de ultieme sport, maar boeken die vanzelf naar je toekomen leveren ook veel genoegen. Dat dit blog als boekenmagneet fungeert is onverwacht, maar een welkome gang van zaken. 

Hoe dan ook, ik kreeg het boek van Karin Giphart, het zusje van, toegestuurd. Met de vraag wat ik er van vond. Dergelijke vragen beantwoord ik graag, het boek werd dus als eerste gelezen en passeerde daarmee ongeveer 20 boeken die nog 'in de wacht' staan om gelezen te worden. En hier is het oordeel.

Ik vond het interessant om te lezen, maar het is niet mijn boek. Het gaat dus niet in mijn kast, wordt geen onderdeel van mijn bibliotheek. Wie het wil mag het hebben, stuur maar een mailtje, maar dan alleen als er een mooi ruilobject wordt aangeboden (een boek dat ik wil hebben bijvoorbeeld). Maar waarom is het eigenlijk niet mijn boek? Hoewel broer en zus ongetwijfeld heel anders zijn en schrijven, zie ik toch wel veel raakvlakken: een moeder die doodziek is (zoals in "Ik omhels je met duizend armen" van broer), relatieproblemen tussen exen, veel sex: dit is nu eenmaal niet wat ik zoek in een boek. Ondanks dat het wel ergens over gaat, zit er toch nauwelijks diepgang in. Je bent als lezer natuurlijk benieuwd hoe het afloopt - ik bedoel, het is geen rotboek en schrijven kunnen de Giphartjes wel - maar de personages boeien me niet. Ze doen maar, als het anders loopt: ook goed. Ik word er niet warm of koud van. Ik ben dus niet bij één van de hoofdpersonen betrokken, en dat is wel essentieel als ik een boek lees. Ik kan me met niemand identificeren. Misschien ben ik niet van het juiste geslacht. Misschien heb ik niet de goede geaardheid. Misschien ben ik te oud voor dit soort relatiegezeur. Misschien ben ik te jong voor dit soort relatiegezeur. Misschien houd ik niet van de goede films. Misschien houdt Giphart niet van de goede films. 

Citaat op pagina 46: "Ze lachte en deed me na. Een dronken toupetje aan de bar naast haar draaide zich om en riep: 'May the force be with you'. 'Verkeerde film, Luke,' zei Adisa en trok mij mee naar een tafeltje." Verkeerde film? Há! Weg met de Trekkies wat mij betreft, 19 mei 2005 is de release van de nieuwe Star Wars film en ik tel de dagen. Ik denk dat het inderdaad vooral ook de verkeerde film(s) is/zijn. Het boeit me niets dat de hoofdpersoon fanfiction schrijft over Star Trek, Buffy the Vampireslayer en allerlei andere series waar ik nooit naar kijk. Pagina's met teksten/citaten naar/van/over films die helemaal niets bij mij oproepen, ingebracht in een verhaal dat mij nauwelijks boeit. Kortom, voor dit boek ben ik de verkeerde lezer. Dat geeft niks, er zijn vast een heleboel goede lezers voor dit boek. Ondertussen blijf ik zoeken naar andere boeken. 

10 mei, 2005

55 - Meer records & lezen in de trein



Ik vind grafieken prachtig, en vooral als ze de belangstelling voor mijn weblog zichtbaar maken. Gisteren is alweer een nieuw record gevestigd: 56 lezers op één dag! Het interessante is dat ondanks dat ik 10 lezers meer had dan de dag ervoor (+20%) ik maar liefst zes plaatsen zakte in de top 1000 die Nedstat bijhoudt van de webpagina's in de categorie literatuur. Oftewel: er waren veel meer literaire pagina's die op warme belangstelling mochten rekenen gisteren, het was een dag waarop lezers internet bezochten.

Op 20 april schreef ik een stuk over lezen in de trein. Ik kwam een heel toepasselijk gedicht van Gerrit Komrij tegen over dit thema: Scripta manent, maar niet altijd. Scripta manent betekent zoveel als: het geschrevene blijft..

Je droomde dat je reisde in een trein.
Je had een boek op schoot. Je las eruit.
De wereld die voorbijschoof aan de ruit
Ontging je. Je onderging alleen de pijn

Van liefde in een opzwepende roman.
Je leefde mee met al het wel en wee.
Zo kan alleen voor een vergeten man
Bloedlauwe gloed ontstaan in een coupé.

Je was op bladzij honderdzeventien
En daar verdwijnt de trein een tunnel in.
Je kon geen hand, vervloekt, voor ogen zien.
Je zat maar en verroerde daar geen vin.

De wand weerkaatste ploffend het getjoek.
Na uren werd het licht. Je zat er nog,
Maar hield nu in je handen stof, bedrog.
Je tuurde naar een onherkenbaar boek.

Het was als na het vallen van een doek.
Een mens doorkruist zo dikwijls tunnels, ach,
Wat ooit begint als hartslag en gelach
Raakt als een zakmes uit een jongensbroekzak zoek.

Gerrit Komrij (Uit: Alle gedichten tot gisteren (1994))

06 mei, 2005

54 - Over lenen en wenen

In een reactie op mijn weblog schreef Debora dat ze haar boeken meesleept naar Kreta om er daar van te genieten. Tevens bekende ze dat ze weleens boeken uitleent. Later nuanceerde ze dat iets: "Er zijn gewoon boeken die zó mooi zijn, dat ik het móet delen met de mensheid. Nou ja, de mensheid...niet overdrijven... met een handjevol geïnteresseerden." 

Ik ben het eens met het feit dat de mensheid meer moet lezen. De mensheid moet bij voorkeur goede boeken lezen en daarvan kan ik er wel een paar aanraden. Maar om nu zo ver te gaan dat ik mijn eigen boeken daadwerkelijk uitleen... nee, ik vrees dat zal nooit gebeuren. Sterker nog, bezoekers mogen in principe mijn boeken niet eens aanraken. Ze staan dan ook niet in de woonkamer of op een andere plek waar het zonlicht of mensen hun verwoestende werk kan doen. Nee, ze staan in het donker, op zolder en af en toe mag iemand waarvan ik weet dat hij of zij de waarde van boeken snapt - en de kwetsbaarheid - er naar komen kijken en ze in de hand nemen. Witte handschoenen hoeft niet, maar schoon moeten ze natuurlijk wel zijn. U snapt: waar aanraken al een unicum is, is uitlenen een handeling die ik nimmer zal uitvoeren. 

Het is opmerkelijk dat tal van auteurs zich over het uitlenen van boeken hebben uitgelaten. Hier volgen er een paar:
  • Leen bij voorkeur alleen boeken uit, die u zelf hebt geleend - Remco Campert 
  • Leen nooit boeken uit, want niemand geeft ze terug; de enige boeken die ik in mijn kast heb staan zijn de boeken die anderen mij geleend hebben - Anatole France 
  • Dit is het treurig lot van elk uitgeleend boek: altijd is het bedorven, en veelal is het zoek - Charles Nodier 
  • Ik wou dat ik één van de boeken die ik in de loop van de tijd heb uitgeleend, terugkreeg - Koos J. Versteeg 
Recent verscheen er een artikel over in The Guardian, met de oproep aan lezers: 'share your horror stories'. Dat zegt al genoeg lijkt mij.


Maar er zijn ook andere geluiden. Dit is een gedicht dat ik vond op http://www.8ung.at/bookcrossing/promos.html 

Ballade van een vergeten boek 
Ik ben zo'n boek dat altijd op de plank staat. 
Ik werd gelezen. Fijn, daar ben ik voor! 
Daarna? Terug weer in de rij, die 'k haat. 
Ik raak bestoft. Voel ik een ezelsoor? 
Ik wil hier weg, ik wil er weer vandoor. 
Op 't Internet werd ik nog aangeraden! 
Een plank is niets voor mij. 'k Ben een nomade. 

Ziedaar mijn eigenaar, die onverlaat. 
Die hebberd, met die grijns van oor tot oor. 
Van ons eist hij voortdurend: "Sta paraat!" 
Al bladert hij ons soms maar even door. 
En waar ik mij dan nog het meest aan stoor: 
Hij houdt niet eens van woorden, maar van daden. 
Een plank is niets voor mij. 'k Ben een nomade. 

'k Sta vol ideeën, nergens loos gepraat. 
Wie ooit aan mij begint, stopt niet, gaat door, 
Van 's morgens vroeg tot in de avond, laat. 
Vergeef me dat ik jou nog even stoor. 
Maar leen me, steel me zonder enig spoor 
En voer me weg langs stille achterpaden. 
Een plank is niets voor mij. 'k Ben een nomade. 

Mijn boeken zullen moeten wennen aan een leven op de plank, het zijn geen nomaden. Maar wat heb je er aan als een boek op de plank staat? Hoe vaak herlees je nu eigenlijk een boek, zelden of nooit toch? Dat is allemaal waar, maar dat geldt voor veel dingen in je huis. Boeken staan in mijn huis omdat het mijn vrienden zijn en omdat ze mij urenlang gezelschap hebben gehouden en veel genoegen bezorgd. Gun ik dat een ander niet? Zeker wel, en daarom zijn er bibliotheken uitgevonden. Die moeten ook overleven trouwens, ik wil daarom niet aan broodroof doen en mijn eigen spullen uitlenen waardoor de bibliotheken van klandizie worden beroofd. Wie dit ook vindt, maar moeite heeft leners van zich af te houden, hier is een handleiding. En ter bemoediging nog een gedicht van Vondel:

't is Heiligdom, dat gij hier ziet.
Hoe heet het? Kruitje roert mij niet.
De stommen spreken op papier.
Wie leenziek is vertrek van hier.

En nu ga ik eerst weer even een tijdje voor mijn boekenkasten staan genieten...