234 - Boeken maken je beter!

Ik las een interessant artikel in de Volkskrant - en besefte dat ik bij nader inzien mijn roeping heb gemist. Wanneer je op een of ander manier hulp nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je worstelt met levensvragen, dan kan je naar de boekentherapeut. Die voert met jou een gesprek en op basis daarvan krijg je een aantal boeken voorgeschreven. Het lezen van deze boeken helpt je bij het beantwoorden van je vraag. 

Het gaat hier niet om boekentherapie waarbij iemand opknapt na het doorwerken van zelfhulpboeken. Dat is strikt genomen ook therapie via boeken, maar die boeken zijn er primair op gericht om je te helpen bij je therapie. Je zit gewoon huiswerk te doen voor de psycholoog. Overigens zijn daar ook interessante onderzoeken naar gedaan, recent promoveerde Ad Bergsma onder meer op de vraag of zelfhulpboeken helpen. Hij concludeerde dat bij lichte vormen van depressies het lezen van een goed zelfhulpboek even effectief is als behandeling door een professional. Ook hoogleraar Cuijpers onderzocht deze wijze van bibliotherapie en concludeerde een significant positief effect.

Dat is fijn om te weten, maar in dit geval beveelt de boekentherapeut je geen zelfhulpboeken, maar literaire werken aan. Literaire auteurs die in hun boeken thema's behandelen kunnen je helpen bij het beantwoorden van de vragen waar je mee worstelt. Wat heerlijk om beroepshalve boeken te moeten lezen en dan vervolgens op basis van een gesprek de klant een rijtje boeken te kunnen aanbevelen. En dat het helpt wist Hieronymus van Alphen al in 1778: "‘k Nam een boek: ik ging wat lezen: En ik voelde minder pijn."

Een zoektocht op internet leert dat vooral in Engeland een ontwikkeling is waarbij patiënten lezen onder begeleiding van een ‘bibliotherapeut’. Daar zijn met succes allerlei projecten van start gegaan onder de namen ‘Read Yourself Well’ en ‘Books on Prescription Service’. Bij de veelal door plaatselijke bibliotheken opgezette leesprogramma’s wordt samengewerkt met huisartsenpraktijken. Naast de zelfhulpboeken wordt hier ook allerlei fictie voorgeschreven. Zo is er een lijst met "mood-boosting books" waarop boeken staan als The help van Kathryn Stockett en Soul Music van Terry Pratchett naast bijvoorbeeld A street cat named Bob van James Bowen

En dat schijnt allemaal begonnen te zijn bij de door Alain de Botton gestartte School of Life. Op de site van deze school stellen de bibliotherapeuten zich voor. Ze hebben ook een boek geschreven: The novel cure (een Nederlandse versie het De boekenapotheek). En ze geven advies in hun blog aan verschillende worstelende lezers. Een mooie lijst met aanbevolen boeken voor verschillende stemmingen staat hier.

Dat je een beter en gezonder mens wordt van boeken lezen mag dan algemeen bekend zijn, ook individuele beroepsgroepen kunnen profiteren van literatuur. Specifiek voor juristen houdt het domein "Law and literature" zich bezig met het bestuderen van de wijze waarop juridische vragen worden behandeld in grote literatuur. Door deze boeken te lezen worden juristen betere juristen. In het Nederlands taalgebied verscheen een paar jaar geleden de mooie bundel Verbeeldingsmacht. Wat juristen moeten lezen waarin 45 juristen hun vakgenoten een boek presenteren dat onontbeerlijk is in hun juridische opvoeding.

Bij nader inzien ben ik al die jaren niet bezig geweest met het verzamelen van boeken, maar met het vullen van een uitgebreide rij medicijnkasten, waarbij genezing voor alle mentale kwalen binnen handbereik ligt. En dan tel ik de vele euforische momenten - elk gevonden boek in een antiquariaat is een shot dopamine - die mijn eigen psychische welbevinden hebben versterkt nog niet eens mee...