205 - Ik wil een incunabel!

Ik heb natuurlijk weinig te klagen met mijn bibliotheek van ruim 2100 titels en een leesvoorraad van pak 'm beet 100 titels. Genoeg om mijn dagen voorlopig te vullen - en gelet op mijn tempo van nieuwe aankopen kom ik waarschijnlijk nooit aan herlezen van de beste boeken die ik heb toe.

En ik heb ook niets te klagen met mijn hoeveelheid bibliofiele boeken. Mijn rijtje van Stichting de Roos, de boeken in kleine oplages, de gesigneerde edities... ik heb er vaak genoeg over geschreven en ik ben er blij mee, om niet te zeggen: gelukkig.

Maar ik heb een grote liefde voor het boek als object. En dus wil ik ook boekhistorie op mijn plank hebben. En dus het liefst het eerste (of bijna het eerste) gedrukte boek. Kortom: daarom wil ik een incunabel.

Wat is een incunabel? Lees even mee met wikipedia: "Een incunabel of wiegendruk is een vóór 1 januari 1501 in Europa gedrukt (en dus niet handgeschreven) boek, blad papier of prent. (...) De boekdrukkunst deed haar intrede rond 1440, en de periode van de incunabelen heeft dus zo'n goede halve eeuw geduurd. (...) Het jaartal 1501 als grens is arbitrair: het geeft geen omslagpunt in de boekdrukkunst aan; het is alleen het eerste jaar van de 16e eeuw. Maar dit jaartal wordt sinds de 17e eeuw algemeen gebruikt als eindpunt; boeken gedrukt tussen 31 december 1500 en 1540 noemt men postincunabelen. (...) In het midden van de vijftiende eeuw kwam de oplage van een publicatie gewoonlijk niet boven de 100-200 exemplaren. Aan het einde van de incunabeltijd kon de oplage oplopen tot een duizendtal. Het aantal verschillende incunabelen bedraagt ongeveer 29.000. Er zijn volgens schattingen in totaal rond de 500.000 exemplaren van bewaard gebleven."

Dat klinkt als een overzichtelijke wens: ik hoef maar één van die half miljoen incunabelen te hebben en dan ben ik al gelukkig.

Er is natuurlijk een groot probleem met deze wens: het overgrote deel van de incunabelen staat in bibliotheken (bij de KB wat minder) en musea, en de incunabelen op de markt zijn onbetaalbaar. Ja, soms kan je een los vel van een incunabel kopen (afhankelijk van de kwaliteit, de tekst en de versiering tussen € 12,50 en € 1250,- en meestal van een uit elkaar gerukte bijbel of een getijdenboek). Maar een compleet werk heeft over het algemeen de prijs van een goede middenklasse auto, of hoger.

Voor wie gewend is aan boekenbudgetten die de 500 euro niet overschrijden (zoals ik), is het een droevige rondgang langs gespecialiseerde antiquariaten. Kijk maar eens bij Bruce McKittrick in Narberth (VS) of zoek bij Buddenbrooks uit Boston (VS) (of hier) maar eens op 15e en 16e eeuwse boeken.

Toch heb ik diep van binnen de overtuiging dat ik ooit een incunabel zal bezitten. Tot die tijd moet ik het doen met een boek dat nipt door mag gaan voor een post-incunabel (of net niet): een boek uit 1540 dat ik op de kop tikte bij een Italiaans veilinghuis uit Florence. Maar daarover vertel ik een andere keer uitgebreid.

N.b. Natúúrlijk is deze missie geslaagd! Lees hier het bericht hoe ik uiteindelijk een incunabel verkreeg.