15 maart, 2014

237 - De goudmijn Leeshal Oost

Na de ondergang van de Polare boekhandels lijkt het somberheid troef in boekenland. Zijn de nadagen van de boekhandel nu echt aangebroken? Ik neem jullie mee naar een volgende ervaring die gelukkig op punten positiever was: de goudmijn van Leeshal Oost.

Tien jaar geleden was ik voor het laatst in deze winkel in de Commelinstraat 53 in  Amsterdam-Oost (ik schreef daarover dit verslag) en ik was benieuwd of de winkel nog bestond. Dat was gelukkig zo en ik zag tot mijn genoegen dat er niets veranderd was: nog steeds de stapels boeken langs de wanden en een hele volgepropte winkel.

De eigenaar schetste echter een herkenbaar beeld van de hedendaagse boekenmarkt aan de hand van zijn winkel. Hij vertelde onder meer dat hij blij was als er tien klanten per dag kwamen.

Tien klanten. Op één dag. En daar moet je het mee doen.

Ik ken natuurlijk nog wel de klaagzagen van de antiquaren Engberts en Hesselink van Hinderickx en Winderickx in Utrecht, uit hun befaamde Winkeldagboek. Ook zij hadden (vele) dagen waarop nauwelijks klanten in de winkel kwamen en de omzet maar net genoeg was voor de stookkosten... Datzelfde geldt natuurlijk ook voor Leeshal Oost, ook al ligt het vlakbij de drukbezochte Dappermarkt.

Leeshal Oost doet tegenwoordig vooral zaken via internet, met een eigen boekwinkel op boekwinkeltjes.nl. De eigenaar Hans hoopt dat hij het nog een paar jaar uitzingt, tot zijn pensioen. Zelf leest hij trouwens geen boeken, het lukt hem niet om zich voldoende te concentreren. En ondertussen heeft hij een grote voorraad boeken, waar de nodige pareltjes tussen zitten. Je moet er wel even voor zoeken, maar dat is natuurlijk iets waar een boekenliefhebber nooit tegenop ziet.

Ik richtte mij op een de bakken met 'kleine boekjes': de nieuwjaarsgeschenken, gelegenheidsuitgaven en andere cadeauboekjes van uitgevers. Daar vond ik vervolgens een paar hele mooie exemplaren tussen. Zoals Kerstmis van een kind in Wales van Dylan Thomas en Twee koffers van Ernest van der Kwast. Maar de leukste was toch wel Greep uit de boekenkast of de wereldliteratuur in ollekebollekes van Drs. P. In dit kleine mooi uitgegeven boekje worden tientallen klassiekers in een karakteristieke, soms wat flauwe, maar over het algemeen goed gevonden rijm gekarakteriseerd. Zoals Gullivers reizen:
Mensen als kerktorens 
Mensen in zakformaat 
En nog een wonderlijk 

Volkje of twee-
 

Ja, in die verre van 
Massatoeristische
Tijd maakten reizigers 
Nog eens wat mee 
Of Marcel Proust:
Wie kent die titel niet? 
À la recherche du* 
Proust, Marcel 
Ging naar ’t verleden op zoek 

Zelden of nooit kwam een 

Tijdverliesgevende 
Speurtocht in zo’n 
Onvergankelijk boek 
Mooie taalvondsten bij elkaar. En dat allemaal voor een eurootje per stuk gevonden bij Leeshal Oost. Ik had niet de tijd om de winkel gro
ndig door te spitten. Dus voor andere sneupers in de buurt van Amsterdam Oost is het een mooie kans om schatten te delven. En eigenaar Hans zal blij zijn met de extra aanloop.

Al met al lijkt er weinig toekomst in het boekenvak te zitten op deze manier. Ik ben me steeds meer bewust dat we in de nadagen zitten van een bijzonder ambacht. Ik wil er met volle teugen van genieten, nu het nog kan.

n.b. medio 2020 is helaas ook een einde gekomen aan Leeshal Oost

03 maart, 2014

236 - Feest der Letteren 2014

Het jaarlijkse uitje in de Bijenkorf van Amsterdam stond weer voor de deur: het Feest der Letteren 2014. Naast het laten signeren van allerlei boeken (na vandaag blijk ik 257 gesigneerde boeken te hebben) is dit altijd een mooie gelegenheid om met schrijvers aan de praat te raken. Het wordt een jaarlijkse traditie: eerder schreef ik over de editie 2009, de editie 2011 (deel 1, deel 2, deel 3), de editie 2012 (deel 1, deel 2) en de editie 2013. En dan nu 2014

Ook dit jaar viel me weer op hoe vriendelijk en aanspreekbaar de schrijvers waren: zowel de gevestigde namen, als de jongere auteurs. Dat gold overigens niet voor de begeleiders van de Bijenkorf bij dit evenement. Een man in mijn buurt werd aangesproken met de vraag of hij veel boeken wilde laten signeren. Hem werd verteld dat het er vooral om ging boeken te laten signeren die ter plekke waren gekocht. Hoe begrijpelijk ook uit commercieel oogpunt, het gaat toch wel heel erg voorbij aan de beleving van de lezers. En vervolgens zag ik bij alle auteurs lezers langskomen met eigen boeken, zonder dat daar wat van werd gezegd. Ik voelde me dan ook vrij om mijn eigen boeken aan de schrijvers voor te leggen.

Er waren gevestigde auteurs, zoals Joost Zwagerman. Met veel plezier signeerde hij mijn literaire juweeltjes en boekenweekuitgaven, maar ook de speciale postzegel die werd uitgegeven ter gelegenheid van de boekenweek 2010: een postzegel met een verhaal van Zwagerman. En natuurlijk Tommy Wieringa, altijd in pak en altijd een gentleman. Hem liet ik mijn exemplaar van Caesarion signeren die ik opdook tijdens mijn bezoek aan The Strand in New York (lees het verhaal hier). Hij vond het grappig dit boek hier te zien en wilde weten waar ik het vandaan had.

Een vergelijkbare vraag stelde Lieve Joris, toen ik haar mijn exemplaar van Amadou liet signeren, een speciale uitgave van het VSB Fonds uit 1994. Ik was die dag al de derde lezer die haar dit boek voorlegde. En dus vertelde ik haar hoe ik dit boek losbedelde bij het VSB Fonds zelf.

Even verder zat Annejet van der Zijl. Met haar praatte ik even over haar verhaal Een dag om nooit te vergeten, over 30 april 1980. Ik vertelde haar hoe indrukwekkend ik dit verslag van binnenuit van die dag vond. Zij gaf aan dat ze ook heftig vond, en een soort van fysieke pijn voelde bij het schrijven. Verder vond ze het leuke van de serie Literaire Juweeltjes dat je er verhalen in kwijt kon, die je anders niet kon publiceren.

Heel leuk was ook de ontmoeting met Abdelkader Benali. Ik stond te wachten om mijn boeken te laten signeren, toen ik hoorde dat hij het met de mensen voor mij had over de uitspraak "the medium is the message", van Marshall McLuhan. Toevallig had ik het onlangs nog over deze uitspraak gehad, in de context van nieuwe media. Ik vertelde dat aan Benali en vervolgens hebben we een tijdje heel plezierig gepraat over Marshall McLuhan. Dat was een onverwachte genoegen op de zaterdagmiddag!

Natuurlijk waren er ook nog jonge schrijvers. Deze signeersessie was een goede gelegenheid om daar wat boeken van te kopen. Ondanks mijn teleurstelling van laatst ben ik toch nog maar eens de Amsterdamse Slegte ingeslopen. Alle boeken waren met 70% van korting, en inderdaad vond ik daar het debuut van Jamal Ouariachi, De vernietiging van Prosper Morèl. Ik gaf hem het boek en hij reageerde met "dat is een oudje!". Dat vond ik grappig omdat hij pas vanaf 2010 publiceert. Als je dan al over "oudjes" spreekt, dan is je carrière goed van start gegaan! Dat vond hij ook en hij signeerde het boek op een leuke manier. Net zo leuk reageerde Mano Bouzamour, toen ik hem het boek De belofte van Pisa liet signeren (dat ik voor een fooi kocht bij antiquariaat Kok om de hoek van de Bijenkorf. Hij wilde per se dat ik hem liet weten wat ik van het boek vond en was trots dat Ronald Giphart het een mooi boek vond. Het opende voor Giphart deuren in zijn denken, en ik stelde met Bouzamour vast dat dat toch de bedoeling was van boeken: dat het deuren in je denken opent.

Een laatste stop maakte ik bij Robert Vuijsje. Onverwacht, en dat kwam omdat ik met de bloggers van De Contrabas verrast was dat er in 2013 geen speciale Bijenkorf-uitgave ter gelegenheid van de boekenweek was verschenen? Was er een einde aan een traditie gekomen? Toch lagen er nu grote stapels van een door de Bijenkorf uitgegeven bundel van Vuijsje: De scheiding en andere liefdesverhalen. Nadere inspectie leerde dat dit boek in september 2013 was verschenen. Waarom toen en waarom niet gewoon bij de boekenweek? Het wordt niet duidelijk, maar er was in elk geval geen uitgave ter gelegenheid van deze boekenweek. Laten we maar even afwachten of er aankomende september iets verschijnt...

Het was in elk geval een aangename boekenmiddag en met een tas vol nieuwe en bestaande boeken vol met handtekeningen en opdrachten ging ik naar huis. Ik ben al weer helemaal klaar voor de editie 2015!