27 mei, 2011

188 - Treinlezers

De spoorwegen maken al jaren reclame voor het gebruik van de trein als leesruimte. De realiteit is echter dat die ene dag per jaar dat je gratis kan reizen met het boekenweekgeschenk de meeste treinlezers oplevert en dat de rest van de tijd de gemiddelde treinreiziger zich bezighoudt met het bijwerken van facebook, of twitteren, of naar muziek luisteren (en in een enkel geval een ebook lezen). Maar boeken, die zie je niet zoveel is mijn ervaring.

Maar vandaag was een uitzonderlijke situatie. Ik zat in de avondspits in de trein op een plek met een dubbele bank. In potentie zeven medereizigers - maar we waren met z'n vijfen. Wat ik zo uitzonderlijk vond was dat niemand van deze vijf bezig was met z'n telefoon of laptop. Drie lazen een boek, één sliep en de vijfde keek naar buiten.

Ik wil graag weten wat mijn reisgenoten lezen en ook daarin was ik prettig verrast. Als eerst ikzelf: vanmorgen trof ik op Den Haag Centraal het Literaire Juweeltje van juni aan: het boekje Grieks voetbal van Anna Enquist. Meestal komen de literair juweeltjes pas op de eerste van de maand beschikbaar, maar op een of andere manier was deze een week vervroegd. Twee mooie - eerder gepubliceerde - verhalen van Enquist, precies genoeg voor het ritje naar huis. Beide verhalen hebben voetbal als thema, hoewel voetbal niet de hoofdrol speelt maar eerder als decor dient. Het eerste verhaal speelt op het startpunt van Flevoland: werkeiland Lelystad. Een interessant decor voor een verhaal als dit, zeker omdat ik ook nog wat sporen in Flevoland heb liggen. Het tweede verhaal vertelt de martelgang langs ziekenhuizen na een vervelende beenbreuk. Mooie verhalen van een klasseschrijfster, waarbij teloorgang een centrale rol speelt maar zonder dat de verhalen droefgeestig worden.

Ik hou ervan om te gluren naar de titels die medereizigers lezen (ik schreef er in 2005 ook al eens over). Het kostte wat tijd, maar ik heb het ontdekt. Mijn overbuurvrouw las Zionoco van Leon de Winter. Daar heb ik weinig over te zeggen want ik ken het boek niet en heb het niet gelezen. Maar mijn rechterbuurman las een voor mij onbekend boek: de Hasjkruiser van Henry de Monfreid. Nog in de trein zocht ik de details van dit boek (sorry, ik was toen ineens de enige dissonant in het groepje) op en ik kwam op de fantastische beschrijving van Achille van den Branden over dit boek. De beschrijving is zó aantrekkelijk, dat er maar één ding opzit: ik moet dat boek lezen!

Achille schrijft onder meer:
De hasjkruiser is ook als Penguin Classic verschenen, en dat is volledig terecht. Dit boek lezen, dat is de spanning proeven, misschien niet van de pionier, maar dan toch van de waaghals. Monfreid is direct, nieuwsgierig en verstoken van alle sentiment. De Fransman, niet toevallig bewonderd door Edgar du Perron, leeft pas op bij de aanblik van gevaar en houdt ervan de strijd aan te binden met de elementen.
en:
Hij is bovendien een hele goeie observator, en een mensenkenner. Hij maakt zijn handen vuil, gaat om met matrozen, smokkelaars en bureaucraten, en kent het dierlijk instinct van de mens uit de eerste hand. Met sympathie tekent Monfreid de primitieve inheemse bevolking en laat die soms positief afsteken tegen het klatergoud van het Franse koloniale bestuursapparaat. En wanneer iemand die veel meemaakt ook nog eens kan schrijven, ontstaat vanzelf een aantrekkelijk boek.
Snel op zoek dus naar een mooi exemplaar van dit boek. Tamelijk bizar dat ik nog nooit op deze titel was gestuit, maar gelukkig heeft een onvermoede medereiziger mij op dit spoor gezet. Heeft iemand al eens iets van Monfreid gelezen? En?

Overigens waren ook de andere treinreizigers in een wat andere staat dan gemiddeld. Achter mij zat iemand die een stofzuiger meetorste in een vuilniszak en daarachter iemand die een kamerplant aan het verhuizen was. Het leek wel een collectieve ban-het-mobieltje dag, zelfs ik heb die reis mijn smartphone verder in de zak gehouden. Het leverde veel mooie observaties én een goede boekentip op. Leve de trein!

15 mei, 2011

187 - Bookish London

De meivakantie was een uitgelezen mogelijkheid om een midweek naar Londen te gaan. En naast het feit dat er diverse toeristische locaties moesten worden bezocht, waren er ook momenten om de boekenkant van Londen te zien.

Herman Franke op Trafalgar Square
Allereerst deed zich de vraag voor wat er gelezen moest worden tijdens reis en verblijf. Ik ben een voorstander van lezen op locatie (kijk vooral ook even hier voor tips); lees een (non-fictie) boek dat betrekking heeft op de locatie waar je bent. Er zijn natuurlijk duizenden romans en verhalen over Londen, maar ik wilde iets voor mij onbekends lezen. En daarom was er geen beter boek dan De verbeelding van de vorig jaar overleden Herman Franke. Het verhaal - over de zoektocht van het standbeeld van de Britse admiraal Horatio Nelson op Trafalgar Square naar een afbeelding van zijn geliefde Emma, daarbij gebruikmakend van een rijke schakering aan personages - is wellicht wat verwarrend, maar speelt zich nadrukkelijk af in Londen (en in de Engelse historie). En bovendien is het een erg knap geschreven roman, hoewel af en toe wel wat te expliciet opgeschreven naar mijn smaak. Maar een boeiend en goed boek, en perfect voor deze locatie. Niet voor niets was het de winnaar van de Generale Bank Literatuurprijs 1998 (juryrapport). Deze zomer gaan we overigens naar de omgeving van München (hoera!) en ook daarvoor ligt al een boek klaar: Bevroren meer van Christof Hamann. Dat is wel een dunnetje, laat tips voor München/Beieren-gerelateerde titels svp achter in de reacties op dit bericht.

Plaquette op Charing Cross Road
Maar eerst naar de UK. Eenmaal in Londen werden verschillende adresjes aangedaan. Allereerst natuurlijk naar 84 Charing Cross Road, waar helaas niet meer de boekhandel zit waar Helen Hanff over schreef maar alleen nog een plaquette aan de muur rest voor alle bezoekers zoals ik. En er is een fraaie site met de historie van de befaamde boekwinkel Marks & Co en veel achtergrondinformatie. Gelukkig staat Charing Cross Road nog vol met mooie en minder mooie tweedehands boekwinkels, waarin het een genot is om naar boeken te zoeken.

Toch heb ik me ingehouden. Uiteindelijk kocht ik alleen bij Henry Pordes Books een exemplaar van Larry McMurtry's Books. A memoir, een heerlijk boek van deze bestseller-auteur over zijn parallelle carrière als boekhandelaar en boekenjager (bookscout, zoals dat in het Engels zo mooi heet). Want wat ik eigenlijk wilde was een exemplaar van het boek van Helene Hanff kopen op Charing Cross Road. Maar in de drie boekhandels in deze straat waar ik binnenliep, hadden ze geen exemplaar van het boek van Hanff te koop. Het deed me denken aan mijn bezoek aan Parijs (zie deze blogs deel 1 en deel 2) toen ik vergeefs probeerde het boek van Jeremy Mercer over Shakespeare & Co te kopen in Shakespeare & Co. Misschien komt het omdat elke boekentoerist met dezelfde vraag afreist en er dus simpelweg nooit meer een Hanff op voorraad is in heel Charing Cross Road. Maar toen ik het bij Henry Pordes vroeg, werd ik naar mijn gevoel toch en beetje vermoeid aangekeken - alsof ik iets onzedelijks voorstelde. Terwijl uit de opsomming bij Abebooks blijkt dat het toch niet echt een obscuur werkje is: er wordt een gesigneerde eerste druk aangeboden voor ruim 600 pond, volgens mij een bedrag waar zelfs Henry Pordes nog wel het bed voor uitkomt...Ik was er in elk geval zo chagrijnig van, dat ik die dag niets meer kocht op Charing Cross Road.

Southbank bookmarket
Een volgende stop in Londen was de boekenmarkt aan de Southbank, onder de Waterloo Bridge. Deze markt stond tot in de reisgidsjes aangekondigd als "London's best kept secret", maar laat u niet verleiden: het is volgens mij de meest overschatte boekenplek van de Britse hoofdstad. Een paar rijen tafels waar inspiratieloos meters beschadigde pockets en andere zooi zonder enig verband zijn neergekwakt, met af en toe een plankje met wat serieuzere boeken. Ik heb alle boeken bekeken en er zat werkelijk niets bij wat mijn hart sneller deed kloppen of waarvan ik achteraf het gevoel had dat ik terecht de trappen van Waterloo Bridge was afgedaald. De Southbank bookmarket kan in geen enkel opzicht de vergelijking met de wekelijkse boekenmarkt op het Lange Voorhout in Den Haag - om maar wat te noemen - doorstaan, of bijvoorbeeld de dagelijkse boekenstalletjes in de Oudemanhuispoort in Amsterdam. In beide gevallen worden deze plekken bevolkt door handelaren die op zijn minst nog een idee hebben bij wat ze verkopen, die enig systeem in het aanbod hebben aangebracht en in elk geval de schijn wekken dat ze belangstelling hebben voor wat ze proberen te slijten. En waar je dus ook eigenlijk nooit met lege handen weggaat. Dat is onder de Waterloo Bridge allemaal niet het geval. Niet heengaan dus, geloof de leugens in de reisgidsen vooral niet en bespaar je de moeite.

Helaas was de tijd te kort om grondig door bookish Londen heen te gaan. Ik had graag nog eens langdurig in de boekwinkels van Cecil Court willen neuzen, naar de oudste Londense boekwinkel Hatchards willen gaan, naar andere Charing Cross Road-winkels zoals Foyles of naar de Oxfam bookshop. Kortom: alle reden om hier weer eens langdurig naar terug te keren en mijzelf te trakteren op dit moois.

Maar aan een overdosis heeft een mens niets en er moet ook nog wat te verlangen overblijven. Dat lukt behoorlijk goed als het om Londen gaat...

(P.s. zie voor het vervolg dit bericht)