29 oktober, 2006

110 - Nog een keer De Slegte

Al eerder schreef ik over de berichten dat het niet zo goed ging met De Slegte, naar aanleiding van een paginagroot artikel in de Volkskrant. Ik blijk niet de enige te zijn geweest, want ik zag wederom in de Volkskrant een brief van een telg van De Slegte: de op Tenerife wonende Jeanne Mary.
Ik citeer de brief:

"Naar aanleiding van het artikel over boekhandel de Slegte (Vervolg, 16 september) zou ik graag het volgende willen opmerken.
Mijn in 1944 overleden grootvader J. de Slegte was lantaarnopsteker en handelde in oude boeken en prenten. Mijn vader, J.C.G. de Slegte (1899-1961) ging inderdaad met een handkar met tweedehandsboeken naar de markt, echter niet als 8-jarige schooljongen in 1907 maar als 11-jarige in 1910.
Hij wilde graag zelfstandig handelen en opende in 1920 zijn eerste winkel. Het 100-jarig bestaan zal dus echt tot 2020 moeten wachten, in tegenstelling tot wat in het artikel staat. Hij was de eerste die op het idee kwam uitgeversrestanten op te kopen. Dat bleek een succesformule te zijn en wat in de loop der jaren leidde tot het openen van meerdere winkels.
Hij was er trots op omdat hij zelf de gehele verantwoording droeg en de zaken niet onderbracht in een NV of BV.
Ook in dezen blijkt de oude stelregel van toepassing te zijn: de vader richt een bedrijf op door keihard te werken. De zoon plukt de vruchten ervan en de kleinzoon brengt jammer genoeg het bedrijf in de problemen.
Ik had het liever anders gezien.
Tenerife, Jeanne Mary de Slegte"

Tja, kleinzoons en bedrijven, het is een combinatie die vaker mislukt, zoals uit dit artikel blijkt, of uit deze bijdrage. Het kan ook anders: de kleinzoon van de oprichter van het automerk Borgward probeert bijvoorbeeld het merk nieuw leven in te blazen.
Uitgevers hebben ook wel eens kinderen die de uitgeverij voortzetten, meest bekend zijn natuurlijk vader en zoon Van Oorschot (beide op de fondslijst van de eigen uitgeverij, Wouter met één boek, Geert met twee) maar een ander voorbeeld is Waanders. Het lijken succesvolle opvolgingen te zijn.
En het thema komt ook vaak in romans voor, zoals in "Armoede" van Ina Boudier-Bakker, de zeer controversiële roman "Danslessen" van Pieter Waterdrinker, "Afzondering" van Chang-rae Lee en natuurlijk "De Buddenbrooks" van Thomas Mann - om alleen nog maar de bovenste van een hele hoge stapel te noemen. Kortom, het is een thema dat eindeloos weet te boeien.

Dat het met De Slegte niet goed gaat, dat weten we nu wel. Ik heb in elk geval de afgelopen tijd geprobeerd de balans voor het bedrijf wat positiever te maken. Of de huidige neergang aan de kleinzoon van de oprichter ligt is de vraag, het artikel suggereert het en Jeanne Mary stelt het. Met haar had ik de ontwikkelingen bij De Slegte graag anders gezien. Ik hoop in elk geval niet dat het bedrijf eindigt als het verhaal van één van bovengenoemde romans. Want waar moet die roman vervolgens heen als hij verramsjt wordt?

20 oktober, 2006

109 - Waar is Niemand op heel Vlieland

Dat verzamelaars een afwijking hebben, is zo onderhand wel bekend. Wat die afwijking precies is, laat zich moeilijk omschrijven. Maar het heeft iets te maken met de drang naar compleetheid, naar overzicht, naar controle. Verzamelaars hebben de behoefte aan fysieke nabijheid van datgene waar ze van genieten: het moet er staan en aanraakbaar zijn. Dat geldt voor boeken, maar ook voor postzegels, Swarovski-kristal en legeruniformen. Het is altijd weer de vraag wanneer iets een verzamelobject wordt of niet. Hoewel: uiteindelijk is álles een verzamelobject, alleen worden sommige zaken intensiever verzameld dan andere. Er zijn gewoonweg minder verzamelaars van glazen ogen en navelpluis (hoe gaat een navelpluisruilbeurs eigenlijk in zijn werk?) dan van boeken bijvoorbeeld. Maar neem nou boeken. Ik vind het fascinerend om te zien hoe eigenlijk in korte tijd de serie Literaire Juweeltjes een verzamelobject is geworden. De Literaire Juweeltjes zijn kleine boekjes van literaire auteurs, waarvan er elke maand één verschijnt, uitsluitend bij Bruna te koop en na die maand niet meer. Dat betekent dat deze boekjes voldoen aan alle eisen waar een goed verzamelobject aan moet voldoen: beperkte verkrijgbaarheid, door veel mensen gewild, in beginsel heel goedkoop maar als je te lang wacht: onvindbaar en dus schaars. In feite gaat het zo ook met boekenweekgeschenken: als je er niet snel genoeg bij bent zijn ze weg, en zie dan nog maar eens je verzameling compleet te krijgen (hoewel dat tegenwoordig met oplages van bijna 800.000 toch ook weer niet zo heel ingewikkeld is). Maar goed, Literaire Juweeltjes dus. Ook ik probeer ze natuurlijk compleet te houden, maar dat vereist toch een zekere discipline. En die discipline is niet altijd makkelijk. Daarom heb ik in februari van dit jaar niet goed opgelet toen van Vonne van der Meer "Niemand op heel Vlieland" verscheen. En tja, een serie die niet compleet is, is geen serie. Wat mij dan fascineert is hoe kennelijk veel meer mensen wakker zijn geworden en aan het verzamelen zijn geslagen. Normaal zijn dergelijke boekjes zonder al te veel kosten op de gebruikelijke sites - eBay, Marktplaats, Antiqbook, Boekwinkeltjes - te verkrijgen. Maar dat geldt nou net niet voor Vonne van der Meer. Zo af en toe verschijnt een exemplaar van Niemand op heel Vlieland ter veiling en in no-time schiet de prijs dan naar 15 euro. Er zijn mensen die per se op de kortst mogelijk termijn de serie compleet willen hebben. Kijk, en dat is mij weer te gortig. De sport is om een exemplaar van Niemand op heel Vlieland te bemachtigen zonder er meer dan een euro voor te betalen. En als rasechte verzamelaar weet ik dat ik op een dag in een willekeurig antiquariaat - of op een boekenmarkt, of tijdens de vrijmarkt op Koninginnedag bij een deken vol spulletjes - zal staan en dan ligt het boekje gewoon voor me klaar. Waarom dan nu al 15 euro betalen, als ik tot die tijd bovendien veel meer plezier kan hebben van het zoeken? Maar ik moet wel scherp blijven, want op 1 november verschijnt "De brief" van Cees Nooteboom en op 1 december "Heblust" van Ronald Giphart. En dan zijn er precies 12 verschenen: het hele jaar rond. 12 Juweeltjes, waarvan ik er dan 11 heb. Mocht iemand trouwens nu al een exemplaar van Niemand op heel Vlieland over hebben: voel je niet bezwaard om mijn zoektocht te verkorten.